Poëzie 7 januari Rashan

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Poëzie

Wat is poëzie?

betekenis/ boodschap

taal

klank

beeld

stijl

vorm

gesloten/

open

essentie

kunst

esthetiek

uitpakken

poezie

stromin-gen en context

eigen kenmer-ken

+

=

inhoud

Bewegende poëzie

Tonnus Oosterhoff-  Kritiek 

www.tonnusoosterhoff.nl

Definitie rijm

"Rijm is klankovereenkomst tussen beklemtoonde lettergrepen die niet te ver van elkaar liggen."

Kan op verschillende plekken in de zin voorkomen!

Eindrijm - rijmschema's

• aaaa bbbb: slagrijm
• aabb ccdd: gepaard rijm
• abab cdcd: gekruist rijm
• abba cddc: omarmend rijm
• abcb: gebroken rijm
• abcabc: verspringend rijm

Rijm

Mannelijk rijm: woud - koud

Vrouwelijk rijm: kopen - lopen

Glijdend rijm: hinderen - kinderen

Dubbel rijm: winkelbel - hinkelspel

Rijk rijm: exact zelfde woord of klank: avondlicht - in de avond ligt.

kabbelen - babbelen

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. glijdend
4. dubbel

blijken - kijken

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. glijdend
4. dubbel

verstaan - gedaan

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. glijdend
4. dubbel

Analyse-opdracht

We lezen zo een gedicht.

Let ondertussen vast op het volgende:

• Waarover gaat dit gedicht?

• Wat is het rijmschema?

• Van welk type rijm is sprake: mannelijk, vrouwelijk, glijdend, dubbel, rijk?

• Wat heeft het rijmschema en het type rijm te maken met de inhoud van het gedicht?

Het huwelijk - Willem Elsschot

Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd

in d'ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven,

haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven

toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt.

Hij vloekte en ging te keer en trok zich bij de baard

en mat haar met de blik, maar kon niet meer begeren,

hij zag de grootse zonde in duivelsplicht verkeren

en hoe zij tot hem opkeek als een stervend paard.

Maar sterven deed zij niet, al zoog zijn helse mond

het merg uit haar gebeente, dat haar toch bleef dragen.

Zij dorst niet spreken meer, niet vragen of niet klagen,

en rilde waar zij stond, maar leefde en bleef gezond.

Hij dacht: ik sla haar dood en steek het huis in brand.

Ik moet de schimmel van mijn stramme voeten wassen

en rennen door het vuur en door het water plassen

tot bij een ander lief in enig ander land.

Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad

staan wetten in de weg en praktische bezwaren,

en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,

en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.

Zo gingen jaren heen. De kindren werden groot

en zagen dat de man die zij hun vader heetten,

bewegingloos en zwijgend bij het vuur gezeten,

een godvergeten en vervaarlijke aanblik bood

Opdracht

De vragen zijn:

• Waarover gaat dit gedicht?

• Wat is het rijmschema?

• Van welk type rijm is sprake: mannelijk, vrouwelijk, glijdend, dubbel, rijk?

• Wat heeft het rijmschema en het type rijm te maken met de inhoud van het gedicht?