Paragraaf 2 - Inleiding en slot

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 2

De Brug

Inleiding en slot

Wat gaan we vandaag doen?

Leerdoel: je weet hoe een inleiding en slot zijn opgebouwd en je kan aangeven wanneer een inleiding en slot beginnen en eindigen.

- Terugblik

- Uitleg theorie

- Opdr. 1 maken

- Opdr. 2 maken

- Opdr. 3 maken

- Opdr. 4 maken

- Uitleg theorie

- Opdr. 6 maken

- Opdr. 7 maken

Hoe formuleer je een onderwerp?

Hoe formuleer je de hoofdgedachte?

Wat is het verschil tussen een informerende en motiverende titel?

Welke tekstdoelen zijn er?

Uitleg theorie: inleiding

Een goede tekst bestaat uit drie delen: inleiding, middenstuk en slot. De inleiding van een tekst heeft twee functies:

• de aandacht van het publiek trekken
• het onderwerp van de tekst introduceren

Uitleg theorie: de inleiding

Manieren om de aandacht van de lezer te trekken:

• naar een actuele gebeurtenis verwijzen: een tekst kan beginnen met iets wat nu (in de media, onder de mensen) in de belangstelling staat.
• kort de voorgeschiedenis beschrijven: de inleiding kan kort weergeven hoe er in het verleden over het onderwerp is gedacht of hoe ermee is omgegaan. Dat maakt het publiek nieuwsgierig naar hoe het tegenwoordig zit.
• een aantrekkelijk voorbeeld geven: een kort verhaaltje, een specifiek geval van het onderwerp van de tekst. Een bijzondere vorm is de anekdote: een kort, grappig (waargebeurd) verhaaltje.
• het belang voor het publiek aangeven: wanneer de inhoud van de tekst van belang kan zijn voor het publiek, kan daar in de inleiding op gewezen worden.

Uitleg theorie: de inleiding

Een inleiding wordt ook aantrekkelijk door een sterke eerste zin. Klassieke manieren zijn:

• een intrigerende vraag: Hoeveel keer per dag liegt u?
• schokkende of opvallende cijfers: Een op de zeven jongens in havo 4 blijft zitten.
• een paradox (schijnbare tegenstelling): Hoe gespecialiseerder iemand is, hoe minder hij kan. 
• een prikkelend citaat: 'Ik denk, dus ik besta.'
• een suggestieve of raadselachtige opsomming: negentien stripboeken, een weduwe en een jonge Engelsman. Wat hebben die met elkaar te maken?

Opdr. 1 maken

- Blz. 13

- Goede schrijfvaardigheidsoefening!

- Wees creatief

- In twee- of drietallen

- 5 min

Uitleg theorie: de inleiding

De tweede functie van de inleiding is duidelijk maken waarover de tekst gaat. Een onderwerp kan op de volgende manieren geïntroduceerd worden:

• Er worden een of meerdere vragen gesteld.
• Er wordt een mening (standpunt) geformuleerd.
• Er wordt een probleem geschetst.

Zie voorbeeld op blz. 14

Opdr. 2 maken

- Blz. 14-15

- In tweetallen

- 5-10 min

- Daarna bespreken

Opdr. 3 maken

- Blz. 16

- We gaan twee fragmenten bekijken

- Neem eerst de vragen door 

- Beantwoord tijdens het kijken de vragen

- Daarna bespreken

Opdr. 4 maken

- Blz. 16

- In twee- of drietallen

- 5-10 min

- Daarna bespreken

Opdr. 5 maken

- Blz. 17-18

- Een inleiding schrijven bij een overtuigende tekst

- Kies één onderwerp

- Op je laptop

- 15 min

- Daarna uitwisselen

Uitleg theorie: het slot

Een tekst wordt afgerond met een slot. Het slot bevat meestal de hoofdgedachte (de conclusie). Vaak begint het slot met een signaal, zoals kortom, al met al, dus.

Naast de hoofdgedachte bevat het slot soms (een combinatie van):

• een samenvatting
• een afweging
• een aansporing of aanbeveling
• een toekomstverwachting

De manier waarop een tekst wordt afgerond wordt onder meer bepaald door het doel van de tekst en door de inleiding. 

Uitleg theorie: het slot

Manieren om aantrekkelijk te eindigen: 

• een aansluiting bij het begin (de cirkel rond maken): in het slot wordt teruggekomen op (de aandachttrekker uit) de inleiding.
• een uitsmijter (pakkende slotzin), bijvoorbeeld een retorische vraag of een citaat.

Zie voorbeeld op blz. 18

Opdr. 6 maken

- Blz. 18-19

- In tweetallen

- Paar minuten

- Daarna bespreken

Opdr. 7 maken

- Blz. 19

- We gaan een fragment bekijken

- Lees eerst de vragen door

- Tijdens het kijken, beantwoord je de vragen

Opdr. 8 maken

- Blz. 19 

- Schrijf een slot bij je inleiding

- Op je laptop

- 10 min

- Daarna uitwisselen