vaardighedenopdracht havo 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

VAARDIGHEDENOPDRACHT

Primair of secundair? Kleitablet met Soemerisch schrift.

Primair of secundair? De vimose kam uit Denemarken uit 2e eeuw.

Primair of secundair? Schoolplaat van Isings over jagers en boeren.

Tijdvak 1

Jagers en boeren

Prehistorie

tot 3000 v.C.

nomaden

ontstaan landbouw

Steden & staten

geschreven & ongeschreven bronnen

-geschreven: bronnen met tekst

- ongeschreven: bronnen zonder tekst

Stel: je wilt onderzoek doen naar de manier waarop de mensen zo'n 30.000 jaar geleden in Egypte met hun doden omgingen.
Welke bron(nen) zou je niet (kunnen) gebruiken?

1. gesproken bronnen
2. gebouwen
3. beeldbronnen
4. bewegende beeldbronnen

maken

- Maak opdracht 3 op blz. 7 en 8

- lees les 2: politieke, economische, culturele en sociale geschiedenis

verschillende disciplines 

- economisch

- politiek

- sociaal 

- cultureel

...? meerdere ...? 

Oude Egypte

- 3.300 v.C. tot 332 v.C.

- Beeldschrift

- Einde Prehistorie

- Leven na de dood

- Sociale ongelijkheid

- Klassieke cultuur? 

www.nationalgeographic.nl

maken van les 2

Opdracht 1 t/m 3

Tijdvak 2

Grieken en Romeinen

3000 v.C. - 500 

Oudheid

Stadstaten

Democratie 

Filosofie & wetenschap

Lezen les 3

- Continuïteit

- Verandering

Opdracht: jullie krijgen een clip te zien over de Oude Grieken. Noteer 1 voorbeeld van een verandering

Noteer 1 voorbeeld van continuïteit 

Maken

Les 3:

- Maak opdracht 1: hiervoor krijg je 5 minuten

- Met je buurman/vrouw bespreek je opdracht 1 na

- Maak nu opdracht 2 t/m 4

Tijdvak 2

Grieken en Romeinen

3000 v.C. - 500 

Oudheid

Groei Romeinse imperium

      - republiek 509 v.C.

      - keizerrijk 27 v.C. - 476

      - Oost-Romeinse rijk 1453

Betrouwbaarheid van bronnen

Stap 1: bepaal de soort bron

- geschreven/ongeschreven

- doel bron (privé/publiek)

stap 2: wanneer is de bron gemaakt?

- uit de tijd zelf of later?

Stap 3: informatie over de maker

- wie is de maker?

- welk doel heeft de maker? 

- waar heeft de maker zijn informatie vandaan?

stap 4: klopt de inhoud van de bron?

- feiten, meningen, vooroordelen, tegenstrijdigheden met andere bronnen?

Examenvraag betrouwbaarheid bron

Stel: je gebruikt de afbeelding op deze sarcofaag om de strijd tussen

Romeinen en Goten te beschrijven.

2p  Leg uit waarom je twijfelt aan de betrouwbaarheid van de informatie uit

deze bron. 

Antwoord

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

Omdat de afbeelding op de sarcofaag is gemaakt voor een (gesneuvelde)

Romeinse generaal kun je twijfelen aan de betrouwbaarheid van deze

bron, omdat de afbeelding op de sarcofaag waarschijnlijk dient om de

kracht van de Romeinen/de generaal naar voren te brengen / de generaal

triomferend weergeeft (terwijl hij gesneuveld is)

Opdrachten maken

- Opdracht 1 van les 4 maken we klassikaal

opdracht 2 t/m 4 zelfstandig

Tijdvak 3

Monniken en Ridders

Vroege Middeleeuwen

500-1000

Frankische Rijk

landbouwsamenleving

Verspreiding christendom & opkomst islam (7e eeuw)

les 5: causaliteit

oorzaak:                                               de reden waarom iets gebeurt                                                                                                    (speelt vaak al langer)

aanleiding:                                          de directe reden 

gevolg:                                                  de reactie op een gebeurtenis

direct gevolg:                                     treedt meteen op 

gevolg op lange termijn:               treedt vaak later op/duurt langer

onbedoeld gevolg:                          gevolg waar je niet bij stilstaat

 bedoeld gevolg:                               iets dat voorzien is

maken

Les 5 opdracht 1 t/m 3

klaar?

Nakijken van de opdrachten

Tijdvak 4

Steden en staten

1000-1500

Late Middeleeuwen

landbouwstedelijke samenleving

Steden & stadsrechten

Ontstaan staten 

les 6: representativiteit

--> Is de bron vertegenwoordigend? Volg onderstaand stappenplan:

- waarvoor wil je de bron gebruiken (welke onderzoeksvraag)?

- lees de bron en stel de vragen:

        # Wie heeft de bron gemaakt?

        # Waar gaat de bron over?

        # Wat weet je al over de gebeurtenis? 

        # Voor hoeveel mensen geldt de bron? 

! Algemeen geldend: hoe unieker de bron, des te minder representatief.  

Les 7: bruikbaarheid bron

--> Is de bron geschikt voor een bepaald doel? Volg het stappenplan:

# Geeft de bron info over het onderwerp waar je onderzoek naar doet?

# Is de bron betrouwbaar? (stappenplan, zie les 4)

# Is de bron representatief? (stappenplan, zie les 6)

Op basis van bovenstaande kun je de bruikbaarheid vaststellen. 

examenvraag

Voor onderzoek naar de misdragingen van het Duitse leger in de

Sovjet-Unie worden vaak brieven van Duitse soldaten aan hun

familieleden gebruikt.

2p Noem twee redenen om te twijfelen aan de bruikbaarheid van de

soldatenbrieven als bronnen voor onderzoek naar de misdragingen van

het leger. 

Antwoord

Voorbeeld van een juist antwoord is: Je kunt twijfelen aan de bruikbaarheid van de brieven als bron over de misdragingen van het Duitse leger omdat (twee van de volgende):

− soldaten gruwelijke details achterhouden (om hun familieleden te

sparen / uit schaamte over hun eigen daden).

− de legerleiding (soms) brieven censureert / informatie als geheim  bestempelt.

− soldaten niet op de hoogte zijn van alle misdragingen van het hele leger.

per juiste reden 1 pt

Les 6 en 7

Maak nu alle opdrachten van les 6 en 7 

Klaar? Bestudeer de historische vaardigheden van les 1 t/m 7. De volgende keer maak je een oefentoets.