§ 4.4. Globalisering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4 - Ontwikkeling arm en rijk

Je hebt geleerd hoe het komt dat er zulke grote verschillen in welvaart bestaan.

Pak je boek er bij!

Welzijn

Welvaart

Hoog BBP/hoofd

Naar school gaan

Voldoende voedsel kunnen kopen

Toegang tot zorg

Op vakantie kunnen

Een auto hebben

Armoede

Dus, armoede is dat je niet kunt voldoen aan je 'basisbehoeften'.
Dat zijn alle dingen die een mens nodig heeft, om goed te kunnen leven.

Je leeft dan onder de armoedegrens, en deze verschilt per land. 
Wat heeft dat te maken met koopkracht?

Hoe ontwikkeld een land is, kun je vaak weten door te kijken naar de beroepsbevolking. Wat voor soort werk doen de mensen?

Centrum

Periferie

Semi-periferie

Tertiaire sector

Secundaire sector

Primaire sector

Welk soort land, en waarom?

Welk begrip past het beste bij de stelling:

In het noorden van Nigeria kunnen veel mensen niet lezen en schrijven, waardoor zij een lager inkomen verdienen dan de beter opgeleide mensen in het zuiden van Nigeria.

1. Alfabetiseringsgraad
2. Sociale ongelijkheid
3. Regionale ongelijkheid
4. Informele sector

Er is in een land een scharreleconomie.
Is het echte bbp/hoofd dan hoger of lager dan de officiële cijfers?

Globalisering verandert de wereld

Volken op de wereld raken steeds meer met elkaar verbonden, cultureel en economisch. Dat noem je globalisering.

Het zorgt ervoor dat de manier van produceren anders wordt en dat arme landen zich kunnen ontwikkelen. 

Als je weer eens in de supermarkt komt, let dan eens op waar de groenten en het fruit vandaan komen. Check meteen ook even waar je T-shirt en mobiel worden gemaakt.

Veel producten hebben al een wereldreis achter de rug voordat je het koopt. Dat geldt niet alleen voor goederen.

Met je smartphone blijf je altijd en overal op de hoogte van het laatste nieuws. Het gevolg is, dat de gebieden op aarde op tal van terreinen steeds meer met elkaar verbonden raken. Dat heet globalisering.

Globalisering

Oorzaken globalisering

Voor globalisering zijn drie ontwikkelingen verantwoordelijk:

1) Vanaf 1975 ontwikkelen steeds meer bedrijven zich tot een multinationale onderneming of mno. Dat zijn grote bedrijven die in meerdere landen fabrieken en kantoren hebben staan, bijvoorbeeld Philips of de ING-bank.

Oorzaken globalisering

Voor globalisering zijn drie ontwikkelingen verantwoordelijk:

2) Na 1990 stellen steeds meer landen hun grenzen open voor de wereldmarkt. Je hoeft dan niet meer extra te betalen om je goederen in een ander land in te voeren.

Open grenzen maakt het ook makkelijker om van het ene land naar het andere te migreren.

Oorzaken globalisering

Voor globalisering zijn drie ontwikkelingen verantwoordelijk:

3) De afstand tussen gebieden ‘krimpt’. Dat komt natuurlijk door het gebruik van computers met snelle internetverbindingen.

Maar vooral ook doordat het vervoer met (container)schepen en vliegtuigen steeds goedkoper en sneller wordt (bron 12).

Oorzaken globalisering

1. Vanaf 1975 ontwikkelen bedrijven zich tot bedrijven die zich overal ter wereld op meerdere plekken vestigen -> multinationale ondernemingen (mno).

2. De grenzen vanaf 1990 open voor de wereldmarkt. Hierdoor is handel gemakkelijker. Invoerbelastingen verdwijnen.

3. Afstand tussen gebieden verdwijnt (krimpen). Dit komt door onder andere het internet, vliegtuigen en schepen.

Noem voorbeelden van MNO

Multinationale ondernemingen: MNO's.
Bedrijven met vestigingen in verschillende landen.

Productie van goederen, dienstverlening.

De keuze van vestiging MNO hangt af van: economische en politieke factoren.
Is het goedkoop? Kun je goed samenwerken met dat land op politiek gebied?

Globalisering

Internationale bedrijven (multinationals) spelen een hoofdrol.

Zo goedkoop mogelijk produceren!

Globalisering

Globalisering

Door globalisering kiezen veel bedrijven nu ervoor om elk stukje van hun product op de best mogelijke plek te laten maken.

Grondstoffen komen dan uit de periferielanden.

Het in elkaar zetten van de halffabricaten gebeurd in landen waar mensen goedkoop willen werken. Arme landen ontwikkelen zich met deze nieuwe banen en industrie tot semi-periferieland. 

De marketing en het ontwerpen van een product gebeurd in een centrumland. Daar is men hoogopgeleid. 

Grondstoffen

Door globalisering kiezen veel bedrijven nu ervoor om elk stukje van hun product op de best mogelijke plek te laten maken.

Grondstoffen komen dan uit de periferielanden.

Het in elkaar zetten van de halffabricaten gebeurd in landen waar mensen goedkoop willen werken. Arme landen ontwikkelen zich met deze nieuwe banen en industrie tot semi-periferieland. 

De marketing en het ontwerpen van een product gebeurd in een centrumland. Daar is men hoogopgeleid. 

Wat zijn grondstoffen?

1. aardolie, aardgas, hout en water
2. hout, water, aardolie en aluminium
3. benzine, aardgas, water en hout
4. zonne-energie, water, wind en aardgas

Grondstoffen en delfstoffen

Voorbeelden van delfstoffen zijn steenkool, aardolie en aardgas. Allemaal worden ze uit de bodem gehaald.

Grondstoffen en delfstoffen

In de bouw en industrie gebruiken wij materialen uit de natuur, zoals hout, steen en grind. Dat zijn grondstoffen.

Delfstoffen zijn grondstoffen die uit de bodem gehaald worden (delven = uitgraven).

Steenkool, Aardolie en Aardgas zijn voorbeelden van Delfstoffen.

Grond/delfstoffen

• Grondstoffen kan je bewerken tot halffabricaten. Voorbeeld: kopererts > koperplaten > worden later muntgeld of standbeelden
  

Verschillende goederen

• Grondstoffen:
• Halffabricaten:
• Eindproduct:

Halffabricaat

Een halffabricaat zijn onderdelen van het uiteindelijke eindproduct. 

Bijvoorbeeld: onderdelen van een computer of auto. 

Halffabricaat 

Korte samenvatting: Wereldsysteem verandert door globalisering

• Vroeger:
• Periferie: levert/exporteert grondstoffen
• Centrum: verwerking tot halffabricaten en eindproducten, afzetmarkt
• Nu:
• Periferie: levert/exporteert grondstoffen
• Semiperiferie: verwerking tot halffabricaten en (laagwaardige) eindproducten
• Centrum: Hoofdkantoren, R&D, hoogwaardige industrie en afzetmarkt

Wereldhandel

• Grondstof: product dat direct van het land of uit de bodem wordt gehaald.
•  Eindproduct: product dat klaar is om door de consument te worden gekocht.

Nederland koopt voornamelijk grondstoffen in en verkoopt eindproducten aan landen in de wereld!

Welk(e) van onderstaande producten is een eindproduct

1. Olie
2. Benzine
3. Rol stof
4. Meel

Grondstof

Halffabricant

Eindproduct

Periferie

Semi-Periferie

Centrum

Drie soorten goederen

-> Grondstoffen: nog niet bewerkte goederen

-> Halffabricaten: bewerkte grondstoffen (zit tussen grondstof en eindproduct in)

-> Eindproducten: producten die gereed zijn en verkocht kunnen worden

Productieketens

Grondstof

Transport

Halffabrikaat

Eindproduct

Fabricage

Halffabricaat

Sleep de afbeeldingen naar de juiste categorie.

Grondstoffen

Half

fabricaten

Eindproducten

Beoordeel de volgende stellingen. Welk antwoord is juist?
I De productie van grondstoffen levert meer op dan de productie van eindproducten.
II De productie van halffabricaten levert meer op dan de productie van eindproducten.

1. I is juist II is onjuist
2. I is onjuist II is juist
3. beide zijn juist
4. beide zijn onjuist

Wij onderscheiden twee soorten industrieën:

Zware industrie: verwerking van (zware) grondstoffen, vaak maken ze halffabricaten (tussenproduct)

Lichte industrie: Verwerkt halffabricaten naar verkoopproducten.

Voorbeeld: telefoons

Huiswerk

Bekijk de filmpjes
En lees en maak § 4.4. opdr. 1 t/m 7

PO

Ga verder aan het po.

Samen gaan we hoofdstuk 1 maken