H6 Formuleren - Incongruentie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lesdoel

- Aan het einde van de les weet je wat incongruentie is. 

- Aan het einde van de les kun je incongruentie in een zin herkennen.

- Aan het einde van de les kun je incongruentie in een zin verbeteren.

Wat klopt er niet in deze zin?
In Nederland wordt softdrugs al heel lang gedoogd.

1. De persoonsvorm en het onderwerp komen in aantal niet overeen
2. Niks, deze zin is gewoon goed
3. Gedoogd is niet goed geschreven
4. De persoonsvorm en het onderwerp horen niet bij elkaar.

Goed of fout?

''Een hoop leerlingen hebben een voldoende voor hun toets.''

Fout, want:

''Een hoop leerlingen hebben''

Een hoop = enkelvoud

--> Een hoop (...) heeft

Incongruentie

Als het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp en de persoonsvorm niet overeenkomen, noemen we dat incongruentie

Oorzaken

1. Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aan gezien:

In Nederlands wordt softdrugs al heel lang gedoogd.

Oorzaken

2. Het onderwerp lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:

Een aantal bezoekers van het pretpark vonden het heel vervelend dat de wachtrijen zo lang waren.

Minder dan de helft van de aanwezigen stemden voor het voorstel. 

Oorzaken

3. De persoonsvorm en het onderwerp staan ver uit elkaar en daartussen staan andere zinsdelen met een ander getal dan het onderwerp:

Uit de gegevens van het waterleidingbedrijf bleek dat de heer Jansen, net als zijn buren en veel andere inwoners van de stad, veel minder water hadden verbruikt dan in de jaren ervoor. 

Oorzaken

4. Het meewerkend voorwerp wordt ten onrechte voor het onderwerp aangezien:

Omdat de hulpverleners nauwelijks ruimte kregen om hun werk te doen, werden de omstanders verzocht allemaal een stapje achteruit te doen. 

Let op, onderwerp = enkelvoud 

• een deel (van de klas)
• een hoop (kinderen)
• een groep (leerlingen)
• een aantal (mensen)
• het percentage (voldoendes)

Een paar echte designerschoenen van een bekende ontwerper .......... op een veiling duizenden euro's op.

1. brengt
2. brengen

Antwoord

Een paar echte designerschoenen van een bekende ontwerper brengt op een veiling duizenden euro's op. 

Kijk naar de kern van het onderwerp

Een paar --> enkelvoudig

Persoonsvorm --> enkelvoudig

Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer ...... steunen.

1. wil
2. willen

Antwoord

Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer willen steunen.

Kijk naar (de kern van) het onderwerp

De Verenigde Staten --> meervoud

Persoonsvorm --> meervoud

Vul in:
''De media ... gisteren over het ongeluk op de A2.''

1. berichtte
2. berichtten

Goed of fout?
''De zwerm bijen lijkt boos te zijn.''

1. Goed
2. Fout

Vul in:
''Volgens de agent ... de dieven veel geld gestolen.''

1. heeft
2. hebben

Vul in:
''De snoepjes van Chantal zijn nu al opgegeten. Ze ... groot fan van drop.''

1. is
2. zijn

Goed of fout?
''Toen ik over de reling keek, zwommen een school vissen voorbij.''

1. Goed
2. Fout