Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Lesdoelen:

- Ik weet wat een tekstverband is.

- Ik weet wat signaalwoorden zijn.

- Ik ken de volgende tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden: chronologisch, opsommend, tegenstellend, toelichtend, voorwaardelijk, redengevend en oorzakelijk.

- Ik kan signaalwoorden koppelen aan de juiste tekstverbanden.

De hoofdgedachte vind je:

1. In de inleiding of de kern
2. In de inleiding of het slot
3. In de kern of het slot
4. In de laatste zin

De hoofdgedachte geeft antwoord op de volgende vraag:

1. Wat is het belangrijkste dat over het onderwerp wordt gezegd?
2. Wat is de mening van de schrijver?
3. Wat is de kernzin?
4. Wat is het onderwerp van de tekst?

Tekstverbanden

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

- chronologisch verband

- opsommend verband

- tegenstellend verband

- toelichtend verband

- voorwaardelijk verband

- redengevend verband

- oorzakelijk verband

- concluderend verband

(en meer)

Zij moet eerst haar zere oor aan de dokter laten zien, daarna mag ze een pijnstiller innemen.

1. Chronologisch
2. Opsommend
3. Tegenstellend

Mevrouw Verschoor geniet van goede muziek, verder is zij een filmliefhebber.

1. Tegenstellend
2. Opsomming
3. Chronologisch

Mijn etui zit bomvol met schoolspullen: pennen, potloden, stiften, een geo-driehoek, gummen en een passer.

1. Opsomming
2. Tegenstellend
3. Chronologisch

VOORWAARDELIJK VERBAND

Een voorwaardelijk verband geeft aan

onder welke voorwaarden iets gebeurt.

SIGNAALWOORDEN

bij voorwaardelijk verband

- als (dan) - indien - tenzij - mits - wanneer -

onder de volgende voorwaarden

- in het geval dat - mocht ... dan -

op voorwaarde dat

VOORBEELD

voorwaardelijk verband

Als ik vandaag mijn kamer opruim,

(dan) mag ik morgen mee naar de Efteling.

Om mee te mogen naar de Efteling, moet ik mijn kamer opruimen.

Voorwaarde = kamer opruimen

REDENGEVEND VERBAND

Een redengevend verband geeft aan

waarom iemand iets doet of vindt.

SIGNAALWOORDEN

bij redengevend verband

- want - omdat - daarom - dus -

de reden hiervoor is - het argument is

VOORBEELD

redengevend verband

Voor het proefwerk van biologie had ik een slecht cijfer,

want ik heb er niet goed voor geleerd.

De reden van het slechte cijfer is

dat ik niet geleerd heb voor het proefwerk.

Het oorzakelijk verband

Let op! Lijkt veel op redengevend, maar hier gaat het om een oorzaak waar je geen invloed op hebt. 

Signaalwoorden: doordat, dankzij, als gevoel van, dat komt door

Voorbeeld: 

Doordat het warm is, trek ik een korte broek aan. 

Het concluderend verband 

Hierbij wordt een conclusie getrokken. 

Signaalwoorden: dus, kortom, dat houdt in 

Voorbeeld: 

Kortom, het is belangrijk om je huiswerk te maken.  

Tekstverbanden

(oefenen)

De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Omdat het klimaat snel verandert, gaat het waterschap de dijken in een hoog tempo ophogen.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Zet de signaalwoorden bij het juiste tekstverband. 

Toelichtend

Opsommend

Bijvoorbeeld

Zoals

Verder

Ook