Paragraaf 2

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1: Stoffen

Paragraaf 2: Zuivere stoffen en mengsels

Mengsel en zuivere stof

In een zuivere stof zit maar één soort stof. Voorbeelden daarvan zijn suiker en zout.

De meeste dingen om je heen zijn mengsels. Ze bestaan uit meerdere stoffen. Een voorbeeld daarvan is cola. In cola zit onder andere water, suiker en koolzuur. Lucht is ook een mengsel, het bestaat voornamelijk uit de gassen stikstof en zuurstof.

Je kunt op het etiket van iets zien welke stoffen erin zitten. Daar staan dan de ingrediënten.

Soorten mengsels: oplossing

Als je suiker in je thee doet, dan lijkt het alsof de suiker verdwijnt. Dat is niet zo, want je proeft de suiker nog wel. We zeggen dan dat de suiker is opgelost. Thee met suiker noem je een oplossing.

Je kunt een oplossing herkennen aan hoe die eruit 

ziet. Een oplossing is altijd helder, dat betekent dat 

je er doorheen kunt kijken. Een oplossing kan een 

kleur hebben, maar dat hoeft niet.

Soorten mengsels: suspensie

Als je zand in water doet, dan zie je duidelijk dat het niet oplost. Als een vaste stof niet kan oplossen dan noemen we dat een suspensie.

Zo'n suspensie is altijd troebel, dat betekent dat je er niet doorheen kunt kijken. Na een tijdje zakt de vaste stof naar de bodem. Daarom moet je een suspensie altijd roeren of schudden voor gebruik.

Vind je dit nog lastig?

Kijk dan het volgende filmpje.

Snap je het wel? Sla dan het filmpje over en ga verder naar de rest van de uitleg.

Extraheren en filtreren

Als je koffie gaat zetten, dan giet je heet water bij gemalen koffiebonen. De geurstoffen en smaakstoffen uit de koffie lossen dan op in het water. Dat noem je extraheren. 

Niet alles van de gemalen bonen lost op. Je wil die stukjes uit je koffie halen. Dat doe je door de koffie te filtreren. De grote stukken blijven in het filter, de opgeloste koffie kan door het filter heen.

Wat in het filter achterblijft noem je het residu. Wat door het filter heen kan noem je het filtraat.

Filtreren

In het plaatje rechts kun je goed zien waar het residu

en het filtraat zitten.

Let op: veel mensen draaien het residu en het filtraat

nog wel eens om. Zorg ervoor dat je dat niet doet!

Vind je dit nog lastig?

Bekijk dan het volgende filmpje.

Snap je het wel? Dan kun je het filmpje overslaan en beginnen aan de opdrachten.

Aan de slag!

• Lezen blz 22 t/m 24
• Maken opgave 1 t/m 8. Maak de opgaven via de website, dan hoef je niet meer zelf na te kijken.