Orthopedagogiek - Les 8+9 (Autisme)

• Orthopedagogiek
• MBO
• Studiejaar 1

Orthopedagogiek

Lesplanning:

- Terugblik vorige les

- Instructie Autisme

- Zelfstandig werken

Wat is het verschil tussen ADHD en ADD?

Wat kunnen oorzaken zijn van het hebben van ADHD?

1. Geslacht & leeftijd, vroeg geboorte & laag geboortegewicht.
2. Drugsgebruik van vader en moeder in zwangerschap.
3. De familie waar je in opgroeit.
4. Het is niet aangeboren.

Wat kunnen kwaliteiten zijn van iemand met ADD?

1. Gefocust en alert
2. Creatief en humor
3. Eindeloze energie
4. Sympathiek

Lesdoelen

Aan het einde van de les....

- Weet je wat autisme is en wat autisme juist niet is

- Weet je hoe een diagnose wordt gesteld

- Ken je de kenmerken van autisme

- Ken je de manier hoe je iemand begeleidt met autisme

- Weet je wat de mogelijke oorzaken zijn van autisme 

Wat weet je over autisme?

Autisme (ASS)

Kun je autisme aan de buitenkant zien?

Autisme is afgeleid van 'autos' dat 'zelf' betekent. Dat maakt dat het autismespectrumstoornis (ASS) in de kern gaat om; zeer sterk in zichzelf gekeerd zijn. 

Autisme is een aangeboren stoornis in de informatieverwerking in de hersenen, met als gevolg beperkingen in;

• De sociale contacten
• Communicatie
• Beperkte en herhaalde (stereotiepe) gedragspatronen en star gedrag 

Autisme (ASS)

Vroeger werd onderscheid gemaakt binnen Autisme

- Asperger

- Klassiek autisme

- PDD-NOS

- Stoornis van Rett

- McDD

Nieuwe DSM-5: alle kenmerken vallen onder ASS

'Oude' kenmerken wel kennen voor toets. Termen worden in praktijk nog wel gebruikt. 

Van alle mensen met ASS is +/- 20% 'normaal' begaafd en heeft +/- 80% een verstandelijke beperking.

Kenmerken autisme

3 gebieden

1. Beperking in de sociale interactie 

Inlevingsvermogen minder ontwikkeld 

2. Beperking in de communicatie

Afwijkende non-verbale communicatie - expressieve en receptieve communicatie

Onze communicatie -> te abstract! waarom?

Spraakafwijkingen - monotoon

3. Beperking in verbeeldingsvermogen

Gebrek aan fantasie -> wereld onveilig -> structuur extra belangrijk

Niet vooruit kunnen denken

Oorzaken van Autisme

• +/- één op de drie-tot vierhonderd mensen leidt aan een autismespectrumstoornis. 

• ASS is in hoge mate erfelijk bepaalde aandoening. (90% van de gevallen)

• Vermoedelijk een zwakte in tenminste drie genen. (onderzoek hierna is gaande)

01:25

Kun je executieve functies trainen?

1. Nee, dat kan niet
2. Ja, dat kan wel
3. Dat kan met 1 soort
4. Dat kan met een aantal soorten

Wat is autisme niet?

Autisme is GEEN defect. Het is een stoornis. Juiste begeleiding kan nog wel verbetering geven.

- autisme wordt niet veroorzaakt door opvoeding
- autisme is niet voorbijgaand (niet te genezen)
- autisme ontstaat niet door vaccinatie

Sterke kanten

Iemand met autisme... 

• Is eerlijk
  
• Heeft veel kennis van bepaalde zaken
  
• Begrijpt een schematische weergave goed
  
• Kan onverstoorbaar doorwerken
  
• Gebruikt speelgoed op een eigen manier
  
• Heeft een uitstekend visueel geheugen
  
• Merkt veranderingen snel op
  
• Is beleefd tegen anderen
  
• Heeft oog voor details
  
• Heeft een eigen gevoel voor humor
  
• Is goed in planmatig te werk gaan
  

Verschijnselen van ASS

ASS is een ernstige en gecompliceerde stoornis.

De cliënt verwerkt wat hij ziet, hoort en ruikt op een andere manier.

Het lukt vaak niet om informatie samen te voegen. Dat leidt veelal tot de volgende beperkingen/ verschijnselen;

• Allerlei beperkingen waarmee extreme en onlogische angsten leiden tot vreemd gedrag. 
• Moeite hebben met veranderingen
• Over zichzelf praten in de derde persoon ('Henk moet ...'  ipv 'Ik moet...'.)
• Vreemde obsessies
• Een ander niet aankijken
• Erg egocentrisch
• Moeite hebben met veranderingen
• Stereotiep gedrag

Verschijnselen van ASS

Meestal geldt: hoe ernstiger de autismespectrumstoornis, hoe meer verschijnselen er zijn en hoe ernstiger die zijn. 

Maar onderschat lichtere vormen niet, deze kunnen ook voor veel problemen zorgen. 

00:00

Oefening: Prikkelverwerking

Wat is er concreet zichtbaar?

Wat zou er onzichtbaar aan de hand kunnen zijn?

Communicatie 

Communicatie is gebrekkig omdat men onvoldoende aanvoelt.

• Wat er in de ander omgaat
  
• Moeite met concentreren
  
• Moeite met begrijpen van taal
  
• Taalontwikkeling kan goed zijn maar communicatie is lastig
  
• Gebrek aan voorstellingsvermogen
  
• Taaleigenaardigheden (echolalie of zelfgemaakte woorden)
  

TIPS

- Voorspelbaarheid. Zeg wat je doet, doe wat je zegt!
- Zaken ordenen: werk, vrije tijd, huishouden, huiswerk
- Structuur bieden (hoe doe je dat?)

- Geduldig 
- NIET doen: overnemen van taken en beslissingen. 

- Spreek duidelijk. Gebruik niet teveel emotie
- Zorgvuldigheid in contact. Aanpassing (de ander kan dit moeilijk!)
- Check of je elkaar snapt (ontspanning kan voor jou iets anders betekenen)

Je eerste woord na het
zien en horen van de film

Begeleiden van cliënten met een ASS

• ASS is niet te genezen. 
• Vermindering of verergering van de verschijnselen is wel mogelijk. Vooral bij een psychiatrische stoornis kan een verergering van de verschijnselen plaats vinden. 
• Cliënten met ASS hebben veel structuur en duidelijkheid nodig. 
• Communicatie kan moeizaam verlopen.
• Emoties van zichzelf en anderen zijn lastig. 

Begeleiden van cliënten met een ASS

Belangrijke aandachtspunten in je begeleiding:

Duidelijke en korte zinnen.

Gebruik geen beeldspraak

Houd voldoende fysieke afstand

Geef positieve feedback

Bied hulp bij het omgaan met emoties

Bied structuur, en help met het maken van een planning

Helpen leren omgaan met de beperkingen en mogelijkheden van ASS

Voorkom dat de cliënt teveel prikkels krijgt. 

Stimuleer contacten met ervaringsdeskundigen

zorg voor continuïteit van de zorg

Een methodiek 

"Geef me de vijf" (Colette de Bruin) is een methodiek die je kan ondersteunen in het omgaan met mensen met autisme. 

Welke vijf?!

Wat gaat er gebeuren 

Waar gaat het gebeuren

Wanneer gaat het gebeuren

Wie doen er mee

Hoe gaan we het doen

Een voorbeeld

Wat uit geef mij de 5 herken jij al? Misschien bij jezelf of bij iemand uit je omgeving?

Het is 24 graden buiten, je loopt op het strand en er loopt iemand richting de zee in surfpak met een surfplank onder de arm. Welke vraag is dan Logisch

1. Wat ga je doen?
2. Ga je zwemmen?
3. Lekker aan het wandelen?
4. Ga je surfen?

Structuur bieden en communiceren

Aan de slag!

Check? Is H17 afgerond in de online leeromgeving? 

Bekijk individueel de kijkopdracht Romijn (zie film op de volgende dia)

Kijk de film van Romijn en schrijf op wat je herkent uit de theorie. 

Inleveren voor de volgende les in teams.