1.1 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Startopdracht

pak je boek

lees blz 15

maak in tweetallen opdracht 1, 2 en 3 op blz 16 en 17

1a. Op bron 1 zijn twee groepen te zien. Noem deze groepen, beschrijf hoe ze eruitzien, welke kleren ze aan hebben en wat ze doen.

1b. Wat gebeurt er helemaal op de achtergrond?

vorige les...

Programma

- Uitleg paragraaf 1.1 

leerdoel 1 en 2

- Werken aan opdrachten 1.1:  t/m  7

leerdoelen par.1

1.Je kunt uitleggen wat ketters zjn en hoe de kerk hen bestreed

2. Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam

3. Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen

Introductie

het verhaal van Nederland. De pest en de kerk.  

Hoe bepalend was de kerk in de middeleeuwen? 

1.1 Ketters en inquisitie 

• Wat zijn ketters?
• Hoe bestreed de kerk ketters?

vanaf 1200

Kloosters en kerken waren veel te rijk

Dit leidt tot vragen.

Jezus leefde in armoede en leert ons sober te leven. Waarom zijn de geestelijken dan zo rijk?

Keizer Karel V - Spaanse wereldrijk

Doel: godsdienstige eenheid 

Sommige mensen wezen delen van de  officiele kerkleer af (dat wat de paus wilde). Dit werden ketters genoemd. Deze ketters moesten worden opgespoord en berecht worden door de Inquisitie.

Spaanse inquisitie spoort ketters op 

Ketters en inquisitie

Leerdoel 1

• Wat zijn ketters en hoe bestreed de kerk ketters?

Kritiek op de kerk

leerdoel 2

Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam

kritiek op de kerk groeit 

-humanisme:  niet memento mori, maar carpe diem

De mens moet zelf nadenken over de wereld, het geloof

Kritiek van 'ketters' op de kerk 

Geestelijken maken misbruik van hun positie

- bijv. aflaatbrieven 

Wat niet in de Bijbel staat, moet worden afgeschaft

- bijv. de paus en vereren van beelden van heiligen 

Iedereen moet zelf de Bijbel kunnen lezen 

'Ketters' noemden zichzelf hervormers

Maarten Luther 

Johannes Calvijn 

Maarten Luther (1483-1546)

hervormer

Alles wat niet in de Bijbel staat moet verdwijnen. 

- aflaten, vagevuur

- heiligen, beelden

- de paus

1.1 Problemen in de kerk 

Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.

Aan de slag

Samen: opdracht 1 blz 18

Lezen blz 19 en 20.

Maken opd 1t/m 7

1. Je weet wat ketters zijn en hoe ze bestreden werden.

2. Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.

Klaar: maak de vragen 1 t/m 7 op blz 18-23

Vorige les:

Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed.

Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 was op de kerk.

Wat zijn ketters

1. mensen die kritiek hadden op de kerk
2. Mensen die de inquisitie uitvoerden
3. Mensen die de katholieke kerk volgden
4. Mensen die zichzelf geselden om God tevreden te stellen

Wat is de inquisitie

1. iemand die belangrijke delen van de kerk afwijst
2. Brief waarin staat dat je eerder in de hemel zult komen
3. Kerkelijke rechtbank die zich bezighoudt met de opsporing van ketters
4. Kerkelijke rechtbank die zich bezighoudt wie een goede priester is

Brief van de kerk waarin staat dat je (eerder) in de hemel zult komen

1. vagevuurticket
2. aflaat
3. pauselijke oorkonde
4. biechtbrief

Maarten Luther was een hervormer. Dat is

1. een lid van de kerkelijke rechtbank (inquisitie)
2. iemand die belangrijke delen van de kerk afwijst
3. iemand die kritiek heeft op de kerk en deze wil veranderen
4. iemand die godsdienst heeft gestudeerd

Vorige les

1. Je weet wat ketters zijn en hoe ze bestreden werden.

2. Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.

Inquisitie

Ketters

aflaatbrieven

hervormer

Vandaag

Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen.

rooms-katholieken

protestanten

lutheranen

calvinisten

hervorming

reformatie

dominee

Nederlanden

aflaat

spotprent van de paus

Maarten Luther 

Johannes Calvijn 

Hervormers. Hun volgelingen worden lutheranen en calvinisten genoemd.

De kerk valt in twee stromingen uiteen. 

1. Rooms-katholieken die de paus trouw blijven

2. De protestanten die de kant van de hervormers kiezen

rooms katholiek

protestants / gereformeerd

dominee

pastoor

lezen blz 21

Rooms-katholiek 

Protestant

Christelijke kerk

= Hervorming / Reformatie  

• Meerdere stromingen, zoals lutheranen of calvinisten
  
• Sober en geen versieringen of beelden
  
• Dominee (mochten trouwen)
  
• Rechtstreekse vergeving van de zonden 

• Eén stromingen, o.l.v. de paus
• Veel versieringen en beelden 
• Priester (celibaat leven)
• Vergeving van de zonden via priester (biechten) 

Gevolg 1 

Godsdienstoorlogen 

Gevolg 2

Katholieke vorsten proberen de kerk te helpen in de strijd tegen de Reformatie 

De kerk valt uiteen

rooms- katholieken

protestanten

lutheranen

calvinisten

hervorming 

reformatie

dominee

de Nederlanden

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/SK-A-447

Je kunt beschrijven hoe de kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen.

 2 TH Maak opdracht 2  t/m 12 blz 22

2HA: 1 t/m 11 en 15 blz 23

Klaar? ga naar test je zelf (online) en oefen de flitskaarten