H9.1 De Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

5Havo 24-25 Geschiedenis 

Rikst Eringa

Introductieles 

Programma

- PTA

- Studiewijzer

- Werkwijze: schrift voor aantekeningen/uitwerken leerdoelen + opdrachten maken in TijdvoorGeschiedenis

Opdracht Olympische spelen Parijs

Beantwoord de volgende vragen over de olympische zomerspelen in Parijs van 2024, 1924, 1900.

1. Welke landen werden er bij de editie van 2024 en 1924 uitgesloten en waarom?

2. Noem per editie welke nieuwe sport werd toegelaten op de Olympische spelen. 

3. Noem 3 redenen waarom de editie van 1900 als extra bijzonder werd beschouwd. (Wat was er anders ten opzichte van voorgaande edities). 

Klaar: ga naar TijdvoorGeschiedenis en start met de oriëntatie van tijdvak 9 (9.1) 

De Eerste Wereldoorlog

Tijd van Wereldoorlogen

Kenmerkende aspecten:

40. het voeren van twee wereldoorlogen.

43. verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.

Leerdoelen:

• uitleggen welke drie (dieperliggende) oorzaken er zijn voor WOI 
• uitleggen welke aanleiding er was voor WOI
• uitleggen wat WOI kenmerkte op het gebied van oorlogvoering  
•  uitleggen waarom loopgraven zorgden voor een langere oorlog 
• uitleggen wat de oorzaken zijn van de Russische revolutie
• uitleggen waarom dit conflict een wereldoorlog werd
• verklaren waarom 1917 een kantelpunt was in de oorlog
•  minimaal drie afspraken uit het Verdrag van Versailles benoemen 
•  twee gevolgen benoemen van WOI

Oorzaken van de oorlog

Indirecte oorzaken: 

1. Wapenwedloop/ militarisme
2. Economische concurrentie
3. Nationalisme. 
4. Bondgenootschappen.

Frans-Duitse oorlog

Frans-Duitse oorlog: 

• Duitse staten onder leiding van de Pruisen verslaan Frankrijk. 
• In Versailles wordt het Duits Keizerrijk uitgeroepen. 
• Frankrijk verliest het grondstof rijke Elzas-Lotharingen. 
• Frankrijk wilden wraak. 

Oorzaken van de oorlog

Duitsland: 

• Duitsland was na de éénwording, een groot land geworden. 
• Duitsland vond dat het meer recht had op invloed en kolonies. 
• Om deze invloed te krijgen begon Duitsland zijn marine en leger te vergroten. (weltpolitiek)
• Hierdoor startte er een wapenwedloop tussen Groot-Brittannië en Duitsland. 

Oorzaken van de oorlog

Rusland: 

• Belangrijk tijdens de oorlog tegen Napoleon. 
• Wilde gebruik maken van het zwakke Ottomaanse rijk. 
• Wilden hun macht vergroten (Balkan)

Oorzaken van de oorlog

Machtsblokken:

De Centralen: 

1. Duitsland
2. Oostenrijk-Hongarije

De Geallieerden: 

1. Frankrijk
2. Rusland
3. Groot-Brittannie

De Eerste Wereldoorlog

De oorlog breekt uit

• Oostenrijk-Hongarije gaf Servië de schuld van het vermoorden van Franz Ferdinand. 
• Servië werd gesteund door Rusland, Oostenrijk-Hongarije door Duitsland. 
• Rusland had steun van Frankrijk. 
  
• Op 28 juni verklaarde Oostenrijk-Hongarije, Servie de oorlog. 
• Hierop mobiliseerde Rusland zijn leger. 
• Waarop Duitsland, Rusland de oorlog verklaarde.
• Frankrijk had zijn leger ook gemobiliseerd. 
• Waarop Duitsland ook Frankrijk de oorlog verklaarde. 

Oorlog breekt uit

1. Om een tweefrontenoorlog te voorkomen en daarom snel met Frankrijk af te rekenen valt Duitsland, Belgie binnen. 
2. Daarop verklaart Groot-Brittanie, Duitsland de oorlog. 
3. De Duitsers worden op 70km van Parijs gestopt. 
   
4. Om hun plek te verdedigen, graven zij zich in en hierdoor ontstaan loopgraven
5. Er ontstaat een tweefrontenoorlog

De oorlog breekt uit (wereldoorlog)

1. Overal ter wereld werd gevochten. 
2. Troepen uit de koloniën vochten ook mee op de Europese slagvelden.  

Verwoesting

1. Eerste oorlog waar burgers in de frontlinie stonden. 
2. Door de ontwikkeling van nieuwe wapens (machinegeweren) sneuvelden meer soldaten. 
3. Inzet van massavernietigingswapens (Gifgas). 
4. Veel soldaten krijgen last van oorlogstrauma's (PTSD/Shellshock). 

Oorlogsverloop

1. Rusland was groot, daarom werd door de Duitsers verwacht dat ze langzaam zouden mobiliseren..
2. Maar de Russen mobiliseerden binnen 3 weken gemobiliseerd. 
3. De Russen vallen verrassend aan, maar vanaf 1915 leiden de Russen worden de Russen steeds verder terug gedrongen. 
4. Februari 1917 vindt de Februarirevolutie plaats waardoor de Tsaar moet aftreden. 
5. De nieuwe (Democratische) regering zet de strijd met Duitsland voort. 
6. Na de Oktoberrevolutie, komen de communisten van Lenin aan de macht en zij sluiten vrede met Duitsland

Oorlogsverloop

1. Met de vrede van Brest-Litovsk moeten de Russen land afstaan. 
2. Door de vrede met Rusland kunnen de Duitsers soldaten van het oostfront naar het westfront sturen. 
3. Hierdoor veroveren de Duitsers voor het eerst in 4 jaar weer land. 
4. Maar met de hulp van de Amerikanen wordt deze aanval afgeslagen.

Zimmermanntelegram

Oorlogsverloop

1. Begin 1917 verklaart Amerika, Duitsland de oorlog. 
2. Amerikanen hadden in het begin nog een klein leger. 
3. Maar in 1918 arriveren 250.000 Amerikaanse soldaten per maand. 
4. Met behulp van de Amerikanen en de nieuwe wapens slaan de geallieerden de Duiters terug, waarop op 11 november 1918 , om 11:11, er een wapenstilstand . 
5. Vlak voor de wapenstilstand vlucht de Duitse keizer naar Nederland. 
6. Dit wordt gezien als het einde van de oorlog. Officieel eindigt de oorlog pas in 1919 met de Vrede van Versailles. 

Vrede van Versailles

Gevolgen van de vrede: 

Duitsland kreeg de schuld 'dictaat van Versailles' 

1. Duitsland moest een enorme herstel betaling doen. 
2. Verloor Elzas-Lotharingen. 
3. Verloor gebied aan Polen. 
4. Verloor zijn koloniën. 
5. Max een leger van 100.000

Betrokken burgers

Productie: 

1. Grotere verwoestingen door massavernietigingswapens 
2. Frontlinie ipv veldslagen
3. Door de oorlog kwam er een oorlogsindustrie/oorlogseconomie.

Aan de slag: maken opdracht 8 en 9 van 9.2

Klaar? Nakijken 9.2