DROMEN

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Als we in slaap vallen, 

waar gaan we dan heen?

DROMEN

Filosofen, dichters en psychoanalytici hebben zich al eeuwenlang over de vraag gebogen: waar gaan we heen als we slapen/dromen?

Het zijn kunstenaars die keer op keer hebben geprobeerd het onmogelijke te laten zien: door in afbeeldingen van droom-onderwerpen de onzichtbare plaatsen voor te stellen. Van goddelijke visioenen tot fantasieën tot nachtmerries: al sinds de middeleeuwen zie je dit onderwerp terugkomen in de beeldende kunst. 

2 soorten dromen

- De 'film' die je ziet als je slaapt, waarin je verwerkt wat je overdag hebt meegemaakt. Je hebt er geen invloed op. Het is soms gek en onwerkelijk. 

- Dromen terwijl je wakker bent, over wat je later wilt worden of over hoe de toekomst eruit gaat zien. Je kunt je fantasie dan gebruiken om je dromen in te vullen.

Fantasie

• De mogelijkheid om dingen te verzinnen die niet echt zijn; verbeeldingskracht
• Tegenstelling: de realiteit
• Met veel fantasie kun je onrealistische dingen bedenken en vaak ook verbeelden (in beeld brengen). 

Middeleeuwen

- Hieronymus Bosch

- Het Visioen 

- 1520

Onwerkelijke, schokkende en vreemde beelden die een visioen of nachtmerrie moeten voorstellen. 

Romantisch Realisme

- Henry Fuseli’s

- De nachtmerrie 

- 1781

Het uitbeelden van een nachtmerrie tijdens je slaap. 

Symbolisme

- Paul Gauguin 

- Visioen na de preek 

- 1888

Het schilderen van visioenen en daarmee het verbeelden van dromen.

Constructivisme

- Vladimir Tatlin 

- Model voor een gebouw 

- 1920

Dromen over een betere toekomst en vrede door middel van sterke constructies.

Futurisme

- Umberto Boccioni

- Unieke vormen van de continuïteit in de ruimte 

- 1913

Fantasie gebruiken om hun dromen over de toekomst te laten zien. 

De Stijl

- Piet Mondriaan 

- Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw 

- 1921

Dromen over een betere toekomst door je aan strenge regels te houden. 

Surrealisme

- Salvador Dali 

- De bekoring van Sint Antonius 

- 1946

Het letterlijk uitbeelden van je dromen, ook als er niets van klopt. 

Op-art

- Bridget Riley

- Beweging in vierkanten 

- 1961

Op-art speelt met optische illusies. Dat wil zeggen dat je ogen en je hersenen worden gefopt door de beelden die je ziet. 

Surrealisme

In de beeldende kunst is er een hele belangrijke stroming, 

het surrealisme (vanaf 1924). 

Automatisch tekenen of automatisme

De vormentaal van Miró verwijst naar een droomwereld. Het is een combinatie van onrealistische vormen en kleuren. Het lijkt onsamenhangend. Miró gebruikte geabstraheerde vormen. Toch zijn er delen in dit werk herkenbaar.

Wat kun je herkennen in dit werk?

Miró gebruikte het automatisch schilderen om tot zijn werken te komen. Dat betekent dat hij zijn werk gaandeweg liet ontstaan. Terwijl hij werkte koos hij ondoordacht vormen en kleuren. 

Gedichten

Dromen - Constantijn Huygens

Ik denk overdag alsof ik droomde, ik droom ’s nachts alsof ik zag.

Was het ‘s nachts zo donker niet, en niet zo licht bij dag,

ik zag moeilijk uit de droom van deze droom te komen:

of mijn droom denken is, of mijn gedachten dromen.

In het rijtje van kunstgeschiedenis is dit een voorbeeld van een hedendaagse verbeelding van een droomwereld. Misschien wel meer een nachtmerrie zelfs. 

Als we in slaap vallen, 

waar gaan we dan heen?