§3.4 - Ruiken en proeven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Gehoorbereik

• Mensen horen tussen de 20 en 20000 Hertz.
• Het gehoorbereik verschil per diersoort.
• Als je ouder wordt slijten de haartjes van de zintuigcellen.        Je hoort geen hoge tonen meer. 

Geluidsniveau

Bij een hard geluid zijn er sterkere geluidstrillingen dan bij een zacht geluid. 

Je meet geluidssterkte in decibel.

0

Welk deel van het oor beschadigt door langdurige overbelasting?

1. trommelvlies
2. gehoorbeentjes
3. trommelholte
4. trilhaartjes in het slakkenhuis

Je trommelvlies trilt goed als de lucht in de gehoorgang even hard drukt als de lucht in de trommelholte.

Welk onderdeel zorgt ervoor dat de druk buiten je oor en binnen in je oor even groot is?

1. Trommelvlies
2. Slakkenhuis
3. Buis van Eustachius
4. Gehoorgang

Je evenwichtsorgaan

- Gevoelig voor bewegingen in je lichaam.

- Drie halvecirkelvormige kanalen met vloeistof. De kanalen nemen beweging waar en de vloeistof prikkelt de zintuigcellen.

3.4 Ruiken & Proeven

Hoe ruik je?

• Je ruikt met je reukzintuig
  
  
• Het reukzintuig is deel van
   het neusslijmvlies
  
  
• Geurstoffen komen via de 
   lucht bij het reukzintuig

Bron 2

0

Hoe proef je eten?

• Je tong is bedekt met kleine uitsteeksels, die noem je smaakpapillen.
  
  
• Tussen de smaakpapillen liggen de smaakzintuigen

Als je iets eet of drinkt komen er smaakstoffen op je tong.
Die prikkelen de smaakzintuigen. De smaakzintuigen sturen vervolgens impulsen naar je hersenen

Bron 3

Vijf smaakzintuigen

                         Zoet

                                                                     Zout

Zuur

                                                                 Bitter

                        Umami (hartig)

Proeven met smaak én geur

Als je eet, proef je veel meer dan
5 smaken.

Dat komt doordat je ook ruikt.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van de smaakzintuigen en het reukzintuig samen.

Hierdoor proef je wat je eet.

Bron 4

geur 

ruiken 

neus 

licht 

smaak 

aanraking

geluid 

voelen

zien

horen 

proeven

huid 

tong 

oog

oor 

Als je verkouden bent kunt je minder goed proeven.

1. ja
2. nee

0

Waardoor vind je iets lekker of vies?

Of je iets lekker vindt hangt af van de geur en de smaak, maar je gebruikt ook andere zintuigen:

• Je lichtzintuigcellen
   (Ziet het er lekker uit?)
  
• Je koude- en warmtezintuigen
   (Is het eten warm of koud?)
• Je tastzintuigen
   (Hoe is de structuur?)

Bron 5

Waardoor vind je iets lekker of vies?

Ook je eetgewoontes en ervaringen

spelen een rol bij wat je lekker vindt of niet. 

Jij bent niet gewend om bijvoorbeeld insecten te eten, terwijl dat in andere culturen heel normaal is.

Je smaak kan ook veranderen als je ouder wordt.

Is het reukzintuig nodig om het verschil tussen aardbeien en frambozen ranja proeven?

1. Ja
2. Nee

*extra* Geuren onderscheiden

Je neus bestaat uit verschillende typen zintuigcellen om geuren waar te nemen.

Aan de onderkant van een reukzintuigcel zit een receptor, een speciale vorm waar een geurstof aan vast kan hechten (net als een sleutel voor een slot).

Ik heb behoefte aan een contact moment met de docent omdat ik nog vragen heb.

1. ja
2. nee