Aardrijkskunde presentatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Veenlandschap

Leerdoelen:

Aan het einde van de les:

• Kun je een beschrijving geven van een veenlandschap.
• Kun je de typische kenmerken van het veenlanschap benoemen.
• Kun je uitleggen hoe het veenlandschap is ontstaan en wanneer.
• Weet je waar het veenlandschap te vinden is in Nederland.
• Weet je wat de geomorfologie is bij een veenlandschap.

Wat weet je al over het veenlandschap?

Het veenlandschap

• Rond het jaar 1000 trokken de eerste mensen het veen in. 
• Dat gebeurde vanaf een ontginningsbasis dat is een weg, dijk, kanaal of een riviertje met boerderijen erlangs. 
• Na ruim 1 km werd een brede waterloop (wetering) gegraven die evenwijdig liep. 

Hoe is het veenlandschap ontstaan? 

• Veen ontstaat als planten en mos in moerassige gebieden sneller groeien dan dat ze worden afgebroken. 
• Er is in de moerassige omgeving weinig zuurstof waardoor de dode plantenresten  niet verteren. 
• De resten blijven achter waardoor er in de loop van duizenden jaren een dikke laag veen ontstaat. 

 

Het groeiproces van veen

• Veen heeft een langzaam groeiproces.
• De veenmossen stapelen zich op. Als de ene laag afsterft, dan groeit daar weer een volgende laag bovenop. 
• Zo krijg je een metersdikke veenlaag, die een verhoging in het landschap vormt
•  Gemiddeld groeit veen een millimeter per jaar.

De vorming van laagveen en hoogveen is een langzaam proces. Als de ene veen laag sterft, groeit er een nieuwe laag op.

Gemiddeld groeit veen een millimeter per jaar.

Veen als grondstof

• Gedroogd veen is bruikbaar als brandstof, als bodemverbeteraar of bouwmateriaal.
• Veen op grote diepte verandert in bruinkool of steenkool.
• Als de veen blokken gedroogd zijn, noemen we het turf en is het een brandstof geworden. 
• Veengrond is een supervruchtbare grondsoort, en is heel zuur doordat het uit organische stof bestaat. 

Kenmerken Veenlandschap

1. De grond van een veenlandschap is nat en soms staat het onder water.
2.  Grond bestaat uit dode plantenresten.
3. De bodem bestaat uit een roodbruine, zwarte of bruine kleur.
4. In de gebieden zie je veel weilandjes met sloten ertussen.
5. Het overgrote deel van de veengebieden is ontgonnen.

Waar in Nederland is het veenlandschap voornamelijk te vinden?

1. Noord- en Zuid-Holland
2. Zeeland
3. Noord-Brabant
4. Drenthe

Waar vind je het veenlandschap in Nederland?

• Het veenlandschap is in Nederland voornamelijk in Noord- en Zuid-Holland en Drenthe te vinden. 
• Noord- en Zuid Holland: Laagveengebied
• Drenthe: Hoogveengebied

schooltv.nl

Hoogveen

• Ontstaat onder invloed van regenwater . Het hoogveen ligt boven de waterspiegel. Door het vormen van veenmos wat regenwater opvangt. 

schooltv.nl

Laagveen

• Laagveen is ontstaan onder invloed van grondwater . Het laagveen ligt onder de waterspiegel. Het vormt door het niet verteren van planten turf.

de geomorfologie

1. Inklinking  en oxidatie
Veen gaat inklinken als het droogt en oxideert. Dit proces kan dan leiden tot het ontstaan van reliëfkenmerken zoals veenputten en kreken.

Inklinking = Inzakken van een veenbodem door ontwatering.

Oxidatie = Het verteren van plantenresten door de aanwezigheid van zuurstof in ontwaterd veen. 

Waardoor veen verbrandt en verdwijnt.

de geomorfologie

2. Vegetatie

Veenlandschappen zijn vaak begroeid met specifieke planten die goed aangepast zijn aan natte omstandigheden, zoals veenmos, riet en zegge.

veenlandschap zorgt voor een natte en zure bodem. en hier groeien dennenbomen, berken en wilgen

de geomorfologie

3. Reliëf

Veenlandschappen vertonen vaak een laag en vlak reliëf. De opeenhoping van veenlagen kan leiden tot de vorming van laaggelegen gebieden.

Zelf aan de slag!

Maken:

-Kruiswoordpuzzel

Af?

- Wacht tot we gaan bespreken

Oplossing Kruiswo

Wat is veenoxidatie?

1. Ontgonnen veenlandschap met een strokenverkaveling.
2. Een grondsoort die bestaat uit vergane plantenresten.
3. Verteren van plantenresten door aanwezigheid van zuurstof in ontwaterd veen.
4. Het verrijken van de bodem met voedingstoffen.

Laagveen

Hoogveen

Wat is inklinking?

1. De manier waarop land in stukken is verdeeld.
2. Het inzakken van een klei- of veen- bodem door ontwatering.
3. Kunstmatige heuvel die door de bewoners zelf is opgeworpen met grond.
4. Het dieper worden van een dal door uitschurende werking van een beek/rivier.

Einde van de les!