GS GM4 1.0 De grondwet van 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Geschiedenis - Gemengd/Mavo 4

De grondwet

van 1848

Leerdoelen

• Je weet wat een monarchie, republiek en democratie zijn. 
• Je weet wat liberalisme en socialisme is. 
• Je weet waarom er juist in het jaar 1848 een nieuwe grondwet kwam en waarom die door Thorbecke werd geschreven. 
• Je weet de onderdelen en gevolgen van de Grondwet van 1848.

Monarchie

Republiek

Allebei

Koning

Één staatshoofd

Stemrecht

Keizer

Alleenheerser

President

NL 1815

NL nu

Monarchie         

Lodewijk XIV (Frankrijk)

Willem I

Willem II

Willem III

Willem-Alexander I

Republiek         

1599-1795

1795-1806

Monarchie

Republiek

Duitsland

Engeland

Nederland

China

Canada

België

Frankrijk

VS

Rusland

Republieken en Monarchieën nu

Wat is een democratie?

Democratie

Parlementaire democratie

Directe democratie

Socialisme

Liberalisme

Socialisme (links)

• Gelijkheid belangrijker dan vrijheid
• Opkomen voor zwakkeren in de samenleving (armen, arbeiders, ouderen, werklozen, etc.)

Liberalisme (rechts)

• Vrijheid belangrijker dan gelijkheid
• Zo min mogelijk overheids-bemoeienis (met de economie), eigen verantwoordelijkheid 

Grondwet (van 1848)

Basisrechten van burgers

Organisatiestructuur van het land 

Twee-derde meerderheid voor wijziging (2x)

Constitutie = grondwet

Constitutionele monarchie?

Revolutiejaar 1848

Thorbecke

Monarchie > Constitutionele Monarchie

Willem I

Willem II

Willem III

Willem-Alexander

1848    

Nieuwe

Grondwet

Thorbecke

Grondwet

Grondwet (van 1848)

• Constitutionele Monarchie
• Censuskiesrecht
  
• Ministeriële verantwoordelijkheid
• Koning is onschendbaar
• Klassieke grondrechten
• Trias Politica
• Parlementaire democratie

Censuskiesrecht

Stemrecht voor mannen boven de 25 jaar die een bepaald percentage aan belasting betaalden. 

(Ongeveer 11% van de bevolking.)

Ministeriële verantwoordelijkheid & onschendbaarheid van de koning

De ministers bepalen het beleid en moeten het uitvoeren en zijn verantwoordelijk, zelfs voor alles wat de koning doet. 

Klassieke Grondrechten

Vrijheden die de burgers beschermen tegen de overheid (overheid wordt beperkt en is passief).

• Vrijheid van meningsuiting.
  
• Vrijheid van godsdienst.
  
• Vrijheid van drukpers.
  
• Vrijheid van onderwijs.
  
• Vrijheid van vereniging en vergadering. 

De Luxemburgse Kwestie

Willem II

Willem III

1848    

Nieuwe

Grondwet

Thorbecke

• Willem III was ook Groothertog van Luxemburg
• Frankrijk wilde LUX kopen, Duitsland dreigde daardoor met oorlog
• Parlement wist niks van deze plannen van Willem III en ministers, dat ging tegen de controle in!
• Parlement eiste dat regering zou aftreden, maar die weigerde.
• Parlement kon niks tegen Willem III (kon. onschendb.), maar wel alle wetten/plannen afkeuren
• Gevolg: ministers traden (alsnog) af

Beschrijf het socialisme in één zin.

Beschrijf het liberalisme in één zin.

Wat is een ander woord voor grondwet?

1. Parlement
2. Monarchie
3. Constitutie
4. Republiek

Beschrijf constitutionele monarchie in één zin.

Wat is censuskiesrecht?

Wat is ministeriële verantwoordelijkheid?

Noem een
klassiek grondrecht

Waardoor kon het parlement niks doen tegen Willem III in de Luxemburgse kwestie?

1. Ministeriële Verantwoordelijkheid
2. Constitutionele Monarchie
3. Parlementaire Democratie
4. Koninklijke Onschendbaarheid

Waardoor waren de ministers de schuldige van de plannen van de koning tijdens de Luxemb. Kwestie?

1. Ministeriële Verantwoordelijkheid
2. Constitutionele Monarchie
3. Parlementaire Democratie
4. Koninklijke Onschendbaarheid

Wat vond je van deze les? Heb je nog tips?