Inleiding recht P1 - H5

• Recht
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 5: De wet als rechtsbron

Leerdoelen van dit hoofdstuk:

 

• Je kunt uitleggen wat een algemeen verbindend voorschrift is.
  
• Je kunt benoemen welke overheid welke wetgeving maakt.
  
• Je kunt het verschil tussen een wet in formele en een wet in materiële zin uitleggen.
  
• Je kunt vier wetgevers benoemen die algemeen verbindende voorschriften maken.
  
• Je kunt de drie voorrangsregels beschrijven.
  
• Je kunt de gang van een wetsontwerp beschrijven.

Algemeen verbindende voorschriften

In de wet vind je de meeste rechtsregels. Deze overheidsregels gelden voor iedereen, dat betekent dat de regels algemeen verbindend zijn. Daarom worden de wetten waar deze regels in staan ook wel algemeen verbindende voorschriften (avv's) genoemd.

Algemeen verbindende voorschriften

Alle overheidsorganen met wetgevende bevoegdheid kunnen algemeen verbindende voorschriften maken, dus de regering, de minister,

de Provinciale Staten

en de gemeenteraad.

Wetten in formele en materiële zin

De algemeen verbindende voorschriften worden ook wetten in materiële zin genoemd.

  

De wetten die de regering en Staten-Generaal samen maken noem je wetten in formele zin. De regering en Staten-Generaal samen noem je daarom ook wel de formele wetgever. Een wet in formele zin kun je vaak gemakkelijk herkennen omdat in de titel vaak het woord 'wet' wordt gebruikt.

Stelling:
De Grondwet is een wet in materiële zin

1. juist
2. onjuist

Stelling:
De Grondwet is een wet in formele zin

1. juist
2. onjuist

Stelling:
De algemene plaatselijke verordening van Dordrecht is een wet in materiele zin

1. juist
2. onjuist

Stelling:
De algemene plaatselijke verordening van Dordrecht is een wet in formele zin

1. juist
2. onjuist

Het Burgerlijk wetboek is ....

1. een wet in materiële zin
2. een wet in formele zin
3. zowel een wet in materiële als een wet in formele zin
4. noch een wet in materiële zin noch een wet in formele zin

De hiërarchie van wetgeving

Er geldt een bepaalde hiërarchie (rangorde) in wetgeving. Er bestaan in het recht drie voorrangsregels die je helpen om te bepalen welke wet vóór de andere wet gaat als wetten tegenstrijdig zijn. Deze voorrangsregels zijn:

  

1. hogere wetgeving gaat voor lagere wetgeving
   
2. nieuwe wetgeving gaat voor oude wetgeving bij gelijke rang
   
3. bijzondere wetgeving gaat voor algemene wetgeving bij gelijke rang.

1. Hogere wetgeving gaat voor lagere wetgeving

Volgens deze regel gaat hogere wetgeving voor lagere wetgeving. Om deze voorrangsregel te kunnen toepassen, moet je eerst weten hoe de rangorde van regelgeving is. 

2. Nieuw gaat voor oud

In het arbeidsrecht zijn de regels over een vast contract veranderd. Deze wijziging van het recht blijkt uit de nieuwe tekst van artikel 668a boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.

  

De nieuwe tekst gaat vóór de oude tekst,

want nieuwere wetgeving gaat voor oudere

wetgeving.

3. Bijzonder gaat voor algemeen

Bijzondere wetgeving gaat voor algemene wetgeving. Bij deze voorrangsregel kijk je naar de inhoud van een regel of naar de soort wet om te beslissen welke regel voorgaat.

 

In het bestuursrecht heb je een Algemene wet bestuursrecht. In deze wet staan algemene rechtsregels voor het bestuursrecht. Als in deze wet iets anders staat dan in de Vreemdelingenwet, dan gaat de regel in de laatste wet voor. Dat komt omdat de Vreemdelingenwet een bijzondere wet in het bestuursrecht is.

De totstandkoming van een wet in formele zin

Wetten in formele zin komen volgens een bepaalde procedure tot stand.

Deze procedure heet de gang van een wetsontwerp. Het beginpunt is een wetsvoorstel. Dit voorstel wordt gedaan door de regering of door één of meer leden van de Tweede Kamer. Als het wetsvoorstel door de Tweede Kamer wordt gedaan, noem je dit een initiatiefwetsvoorstel. Dit komt niet heel vaak voor.

De meeste wetsvoorstellen worden gedaan door de regering. Deze voorstellen passen in het beleid dat door de regering wordt gevoerd.

De gang van een wetsontwerp

De gang van een wetsontwerp is de procedure die een wetsvoorstel doorloopt voordat de nieuwe wet of wetswijziging in de wet wordt opgenomen en geldt.

  

1. Voorbereiding wetsvoorstel op het ministerie
   
2. Bespreking in de ministerraad
   
3. Advies door de Raad van State
   
4. Stemming in de Tweede Kamer
   
5. Stemming in de Eerste Kamer
   
6. Ondertekening door de koning en de minister
   
7. Bekendmaking in het Staatsblad

1. Voorbereiding op het ministerie

De minister geeft zijn ambtenaren de opdracht een wetsontwerp te maken.

   

In het voorbeeld van de Drank- en Horecawet kregen de ambtenaren van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de opdracht een voorstel te schrijven.

2. Bespreking in de ministerraad

De minister bespreekt het wetsontwerp met zijn collega-ministers in de ministerraad.

3. Advies door de Raad van State

Als de ministerraad het eens is met het wetsvoorstel, wordt het voorstel naar de Raad van State gestuurd. De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van de regering en kijkt of het wetsvoorstel past in het geheel van alle geldende wetgeving. 

4. Stemming in de Tweede Kamer

Nadat de regering het advies door de Raad van State heeft gekregen, wordt er door de Tweede Kamerleden gestemd over het wetsvoorstel. Als een meerderheid van de Tweede Kamerleden met het wetsvoorstel instemt, dan is het aangenomen.

Stemming in de Eerste Kamer

Nadat de Tweede Kamer akkoord is, mag de Eerste Kamer stemmen over het voorstel. Als een meerderheid van de Eerste Kamerleden vóór stemt, dan is het wetsvoorstel aangenomen.

6. Ondertekening

De koning en de verantwoordelijke minister ondertekenen het wetsvoorstel. De minister van Justitie en Veiligheid tekent ook omdat hij verantwoordelijk is voor de bekendmaking van nieuwe wetten.

7. Bekendmaking in het Staatsblad

Het wetsvoorstel wordt bekendgemaakt in het Staatsblad, om daarna 'kracht van wet’ te krijgen. Dit betekent dat het wetsvoorstel voortaan geldt als wet.

Oefenvraag:
Wie geeft advies over het wetsvoorstel?

Stelling:
Het wetsvoorstel geldt als wet wanneer de meerderheid van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer instemt met het wetsvoorstel

1. juist
2. onjuist