11.3 transport

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

12.3 Vervoer

- Je leert hoe dieren stoffen in hun lichaam vervoeren;

- Je leer hoe bij planten stoffen op de juiste plek komen.

Vervoer in insecten

- Bij insecten wordt lucht met zuurstof door tracheeën vervoerd. 

- Voedingsstoffen en afvalstoffen worden door het bloed vervoerd.

- Een insect heeft een open bloedsomloop > het bloed stroomt vrij door het lichaam.

Vervoer in vissen

- Bij vissen vervoert het bloed zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen.

- De bloedsomloop bij vissen is gesloten > bloed stroomt in bloedvaten.

Verschillende bloedsomlopen

Enkelvoudige bloedsomloop bij vissen: het bloed gaat per omloop één keer door het hart.

Dubbele bloedsomloop bij andere gewervelde dieren: het bloed gaat per omloop twee keer door het hart.

Vervoer in planten

Wortelharen > water en mineralen opnemen.

Houtvaten vervoeren water en mineralen van de wortels naar de bladeren (omHoog).

Bastvaten vervoeren water en voedingsstoffen (o.a. Glucose) naar de wortels en de bloemen (Beneden).

De waterstroom blijft op gang doordat er water via de huidmondjes verdampt.

• Open bloedsomloop = bloed stroomt niet door bloedvaten
  
• Gesloten bloedsomloop = bloed stroomt door bloedvaten 
  
• Enkelvoudige bloedsomloop = bloed stroomt 1 x door hart per omloop
  
• Dubbele bloedsomloop = bloed stroomt 2 x door hart per omloop
  

Aan het werk

Hoofdstuk 11. Dieren planten

Paragraaf 11.3 Vervoer

Tekstboek: lezen blz. 110 t/m 112

Werkboek: maken opdracht 1 t/m 11

Hoe heten de gaten van de rups?

1. kieuwen
2. stigma's
3. tracheeën
4. openingen

Hoe ademt een insect?

1. Via tracheeën
2. Door hun stigmata
3. Door diffusie
4. A + B + C

Openingen in het lijf van een insect heten:

1. Stigmata
2. Tracheeën
3. Pragmata

Waarom hebben planten zuurstof nodig?

1. Voor te blijven leven
2. Voor energie
3. Voor verbranding
4. Voor verbranding van glucose

Hoe maken planten zelf zuurstof?

1. Diffusie
2. Fotosynthese
3. Osmose
4. Exocytose

Formule fotosynthese
(woorden)