11.3 Vervoer

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

11.3. Vervoer

- Hoe vervoeren insecten, vissen en planten stoffen?

Vervoer in insecten

- Bij insecten wordt lucht met zuurstof door tracheeën vervoerd. 

- Voedingsstoffen en afvalstoffen worden door het bloed vervoerd.

- Een insect heeft een open bloedsomloop > het bloed stroomt vrij door het lichaam.

Insecten hebben een open bloedsomloop. Deze bestaat uit 1 ader. Zuurstof wordt vervoert in tracheën, dus niet in het bloed.

Juist

Onjuist

Insecten vervoeren zuurstof en voedingsstoffen in het bloed

Vissen vervoeren zuurstof en voedingsstoffen in het bloed

Het insectenhart bestaat uit een aantal kamers achter elkaar

Vissen hebben een open bloedsomloop

Hoe vervoeren vissen stoffen

• Vissen halen met hun kieuwen zuurstof uit het water
  
• Het hart pompt het bloed naar de kieuwen
• In de kieuwplaatjes gaat de zuurstof naar het bloed
• Het bloed met zuurstof stroomt dan vanuit de kieuwen door alle andere organen in het lichaam
• In de organen gaat zuurstof vanuit het bloed naar de cellen, afvalstoffen komen in het bloed
• Vanuit het verteringsstelsel komen voedingsstoffen in het bloed
• Vervolgens komt het bloed weer in het hart
  
• Het bloed stroomt alleen in de bloedvaten. --> gesloten bloedsomloop
  

Per ronde stroomt het bloed maar 1 keer door het hart. Enkelvoudige bloedsomloop

Vissen hebben een...

1. dubbele bloedsomloop
2. gesloten bloedsomloop

Wat wordt er bedoeld met een enkelvoudige bloedsomloop bij vissen?

Vervoer bij planten

• Stoffen zoals water en andere voedinstoffen worden vervoerd in de stengels 
  
• In de stengels zitten vaatbundels
  Deze heten:

- bastvaten
- houtvaten

• De ene zorgt voor water + mineralen omhoog, de ander voor voedingstoffen naar beneden 

Bastvat

Bastvat

Houtvat

Houtvat

Cambium (hoef je niet te onthouden)

Dit is weefsel wat kan veranderen in houtvaten of bastvaten

Vaatbundels

houtvaten

bastvaten

Houtvaten

Om te onthouden:

Houtvaten lopen omHoog

Houtvaten vervoeren water en mineralen

Houtvaten liggen aan de binnenkant van de vaatbundel

Bastvaten

Om te onthouden:

Bastvaten lopen naar Beneden

Bastvaten liggen aan de Buitenkant  van de vaatbundel

Bastvaten vervoeren glucose.

Welke onderdelen vervoeren glucose?

1. bastvaten
2. houtvaten

Welke onderdelen vervoeren water?

1. bastvaten
2. houtvaten

Welke onderdelen vervoeren mineralen?

1. bastvaten
2. houtvaten

Welke onderdelen vervoeren stoffen naar beneden??

1. bastvaten
2. houtvaten

Welke onderdelen vervoeren stoffen naar omhoog??

1. bastvaten
2. houtvaten

Welke liggen aan de binnenkant van de vaatbundel??

1. bastvaten
2. houtvaten

Maak 11.3 in je werkboek

- Gebruik je theorbiek 11.3 voor verdere informatie 
- Klaar? Maak een foto en verstuur via teams