les 2 Denkers van de verlichting deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 3

even herhalen:

Descartes

Cogito ergo sum

De man die twijfelde aan alles

John Locke

aandacht voor: gelijkheid van geloof

belang van opvoeding: kind is een tabula rasa

sociaal contract: koning is niet door God aangewezen, maar regeert op basis van contract met het volk

Benedictus (Baruch) de Spinoza

1632 - 1677

Spinoza

Alle mensen zijn gelijk

Niet alleen gelijkheid van godsdienst (Locke) maar ook vrijheid van godsdienst (dus wel of niet geloven)

Al dat vrije denken was niet zonder gevaar:

https://historiek.net/vrijdenker-koerbagh-vertrouwde-in-1668-tevergeefs-op-godsdienstvrijheid/42766/

Immanuel Kant

1724 - 1804

Wat is voor jou belangrijker: verstand (ratio) of gevoel? Waarom?

Maar.....

Er is nog een vijfde belangrijke filosoof. Aan hem danken we ons staatsrecht en de daarbij behorende bescherming.

Een thema dat nogsteeds heel actueel is.

Montesquieu

1689 - 1755

Montesquieu

• Verlichtingsfilosoof
• Bedenker Trias Politica (de driedeling van de macht)
• Wilde door Trias Politica vrijheid van de burger waarborgen
• Trias Politica voorkomt machtsmisbruik

Trias Politica

(Driemachtenleer)

"Checks and Balances"

Scheiding der machten

- parlement --> maakt de wetten (wetgevende macht)

- Koning en de regering --> voeren de wetten uit (uitvoerende macht.

- Rechters --> voor het leven benoemd (onafhankelijk) Rechters kunnen iedereen straffen op basis van de wet en niet op basis van afkomst.

Werd er dan alleen maag nagedacht?

Schreven ze alleen maar?

Opdracht VWO

Ga op zoek naar het antwoord op de vragen op de vorige slide.

In je antwoord komt ten minste een van de volgende personen terug:

Newton, Eise Eisinga

Schrijf over deze vragen een mooi essay met een begin-middenstuk- slot structuur. Zorg voor een mooie illustratie.

Je neemt dit op in je schrift onder het kopje vwo-opdracht

In wat voor nieuwe wereld zijn we beland?

Vertrouwen in de wetenschap

- Logisch nadenken en het doen van experimenten zorgden tijdens de wetenschappelijke revolutie voor kennis.

- Vertrouwen in het menselijk verstand groeide.

- Er ontstonden ook nieuwe ideeën over geloof en de maatschappij.

Een nieuwe samenleving

- Samenleving en de manier waarop die werd geleid kon veel beter (vonden onder andere veel filosofen)

- Onderwijs vonden deze verlichte denkers heel belangrijk (mensen moeten leren denken)

- Tot 1650 is alles traditioneel.

- Na 1650 begint de verlichting.

De verlichting (na 1650)

- kritiek op de kerk groeide. (godsdienst is niet wetenschappelijk te onderzoeken)

- Voor religieuze tollerantie omdat het ware geloof niet te onderzoeken is.

- Verlichte denkers vinden de mens vrij en gelijk geboren worden.

- Niemand mag die vrijheid aantasten (kerk koning)

- Volk moet zelf invloed krijgen op het leven (bestuur)

Wat levert dat nou voor boeken en geschriften op?

Dat ontdek je in deze periode!