Onbegrepen gedrag bij dementie les 1

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3,4

Onbegrepen gedrag bij dementie

Doelen

* Verschillende typen dementie

* Verloop van dementie

* Verschillende stadia dementie en begeleidingsvormen

Waar speelt dementie zich af?

In het menselijk brein:

* Hersenen: bovenste deel van het centrale zenuwstelsel

* Hersenen: het waarnemende, aansturende en informatie verwerkende orgaan in de mens

* Meest voorkomende: Alzheimer                                             

Typen dementie

Dementie is een verzamelnaam, er zijn meer dan 50 soorten.

De belangrijkste meest voorkomende zijn:

* Ziekte van Alzheimer

 * Vasculaire dementie

 * Lewy body dementie

 * Frontaalkwab dementie

* Parkinsondementie

* Korsakov

 * Downsyndroom en Sanfillipo syndroom

Samen verklaren ze 90 % van de dementiesoorten.

Alzheimer

Gevolgen:

Geheugenproblemen door verstoorde berichtzending tussen de zenuwcellen vanuit de Hippocampus

Later fysieke problemen met: visus, continentie, lopen, zitten en slikken

Extra vatbaar voor infecties en ouderdomsziekten

Overlijden door ziekte of ondervoeding/uitdroging

Normaal begaafde mensen met dementie

* Concentratie

* Werkgeheugen neemt af

* lange termijn geheugen

* oriëntatie in tijd, plaats, persoon

* Afasie (gebruiken & begrijpen taal)

* Apraxie (volgorde v handelingen)

* Agnosie (herkennen van voorwerpen en geluiden)

* beoordelen van situaties

* veranderingen in karakter

* angst

* depressie

* initiatief neemt af

* dag en nachtritme raakt verstoort

Verstandelijk beperkten met dementie

* verlies van vaardigheden die mensen voorheen wel konden, kan duiden op dementie

* komt vaker voor bij vg

* verhoogde kans bij mensen met downsyndroom en Sanfilippo syndroom en mensen met regelmaat  epileptisch insult hebben

* Moeilijk vast te stellen ivm bepaalde vaardigheden al niet hebben gehad

* voornamelijk gedragsmatige en psychologische veranderingen, zoals apathie, agressie, prikkelbaarheid

Overzicht van dementiesymptomen bij mensen met (Z)EV(M)B

Soorten dementie

Vasculaire dementie:

* oorzaak in storing bloedvoorziening: hoge bloeddruk, CVA

* gevolgen: vertraagd functioneren geheugen

*kenmerken: sprongsgewijze achteruitgang,  sommige delen beschadigd andere functies prima in intact, meer bewust van ziekte

Lewy body dementie

* oorzaak: abnormale eiwit verdikkingen in hersenschors en hersenstam, verstoren productie neurotransmitters (dopamine) en zuurstofopname in zenuwcellen, verstoorde signaalfunctie en afsterven zenuwcellen

* gevolgen: lichte geheugenstoornissen, klachten gelijk aan aan Alzheimer en Parkinson, hallucinaties/ wanen, duizeligheid en flauwvallen

* kenmerken: zeer wisselend voorkomen van symptomen, erfelijkheid 40%, snel verloop van ongeveer 6 jaar

Fronto-temporale dementie

* oorzaak: onbekend, genafwijking waardoor eiwitcellen stapelen en disfunctioneren, hersencellen in frontale hersenkwab of temporale hersenkwab verdwijnen

*Gevolgen: persoonlijkheidsverandering, ongeremd/ onlogisch gedrag, stoppen/ starten bewegingen, apathie, problemen taal, later geheugenproblemen

*kenmerken: manifest op jonge leeftijd(<60 jaar), Erfelijk 25-40%), sluipend verloop 2-20 jaar

Vormen Fronto-temporale dementie

1: verandering in gedrag/ persoonlijkheid

2: verandering in taal

3: Veranderingen in motoriek

Dementie en Downsyndroom en Sanfillipo syndroom 

Downsyndroom: Extra chromosoom (21) waarop een gen zit dat verband houdt met de stofwisseling van een bepaald eiwit in de hersenen

Sanfillipo syndroom:

Stadia dementie

Lichte verwardheid: het bedreigde ik (bij vg onopgemerkt)

verlies van mogelijkheden als gevolg van cognitieve stoornissen

Begeleiding: ROB, gevoel van angst en onveiligheid verminderen (warme zorg), beroep doen op vaardigheden die niet achteruitgegaan zijn

Onbegrepen gedrag vs probleemgedag

Ik wil het nu graag hebben over onbegrepen gedrag en probleemgedrag. Want wat is dit nu precies?

Is er verschil?

Inhoudelijk is er geen verschil namelijk. Het is meer de visie en gevoel van naam welke anders aan voelt. 

probleemgedrag wordt vaker gebruikt bij mensen waarbij er geen oplossing wordt ervaren. 

Onbegrepen gedrag is

Wat vind jij onbegrepen gedrag? Ook evt. post it papier gebruiken. 

Onbegrepen gedrag is gedrag waarbij de oorzaak niet direct duidelijk is. Deze gedragen kunnen als storend worden ervaren voor de omgeving of door de veroorzaker zelf. 

Denk bv. aan iemand die de hele tijd om zijn moeder roept en op den duur boos wordt. Of iemand die vanuit het niets iemand kan slaan. Dat is onbegrepen gedrag. Zijn er situaties op jullie werk waar je nu aan het denken? Daar even de tijd voor nemen. 

Probleemgedrag is

Wat vind je probleemgedrag? post it papier gebruiken

Probleemgedrag is alle gedrag dat gepaard gaat met lijdensdruk of gevaar voor de mensen met dementie of voor mensen in zijn of haar omgeving.

Dit is wat de V&VN hanteert. Bij probleemgedrag ligt de nadruk meer op het ervaren van lijdensdruk.

Onbegrepen gedrag

• Het is moeilijk hanteerbaar gedrag  voor de persoon zelf of diens omgeving
• Oorzaak is vaak onduidelijk 
• 80% van de mensen met dementie heeft onbegrepen gedrag

Ontstaan van gedragsveranderingen

• Veranderingen in cognitieve, emotionele en gedrag door achteruitgang van de hersenen
• Afnemende capaciteit in het aanpassingsvermogen door het ziekteproces
• Omgaan met veranderingen bv. omgeving 
• Levensgeschiedenis 
• Fysieke klachten

In het proces van aanpassing aan dementie, kunnen mensen problemen ondervinden bij: het omgaan met de eigen beperkingen, het handhaven van een emotioneel evenwicht, het behoud van een positief zelfbeeld, het omgaan met de onzekere toekomst, het ontwikkelen en onderhouden van sociale relaties, het ontwikkelen van een adequate zorgrelatie met zorgverleners en, bij opname in een intramurale setting, het omgaan met de nieuwe (institutionele) woonomgeving (Dröes, 2007).

Onbegrepen gedrag kan worden ingedeeld in de volgende categorieën 

• Psychotisch gedrag
  
• Depressief gedrag
  
• Angstig gedrag
  
• Geagiteerd gedrag 
• Apathisch gedrag
• Nachtelijke onrust

Veel onbegrepen gedrag valt onder geagiteerd gedrag. 

Deze sowieso uitwerken. 

Groepje 1: geagiteerd gedrag (groot onderwerp)

Groepje 2: psychostisch/depressief

groepje 3:nachtelijke onrust

groepje 4: apatisch gedrag/angstig

Het verdwaalde ik: verwardheid in tijd

Desoriëntatie en verdwaald in de wereld en het eigen verleden

Het opnemen en verwerken van kennis wordt slechter

Bij EMB kan deze stadium ook onopgemerkt blijven

* houvast bieden-> leefomgeving structuren

* aansluiten bij interesses, behoeften en beleving (validation)

* reminiscentie

Het verborgen ik: repeterende bewegingen

Verdwijning in eigen innerlijke wereld en geen tijdsbesef. 

Het contact met omgeving en bekende personen gaan verloren

Zintuigelijke vermogens worden verloren, incontinentie

Decorumverlies

Aan einde: herhalende repeterende bewegingen

* aanbod aansluiten op directe zintuiglijke behoeften

*rustige, prikkelarme leefomgeving creëren, muziektherapie, aromatherapie

Het verzonken ik: vegeteren

besef van zichzelf en leefomgeving gaat verloren. 

geen zichtbare emoties

Beleving zintuiglijk

Communicatie is niet meer mogelijk

reageren niet of nauwelijks op aanraking of stemgeluid

* inspelen op lichamelijke behoeften, lichamelijk contact maken, praten letten op stem, prettige zintuiglijke prikkels aanbieden, snoezelen, aromatherapie, muziektherapie

Diagnostiek

NETOL(Neuropsychologische testserie voor oudere licht verstandelijk gehandicapten

DSVH(Dementieschaal voor mensen met een verstandelijke handicap) GEDRAGSOBSERVATIESCHAAL

Informatie van verleden door familie, heden door begeleiders

Observaties en video-opnames

Doelen Behaald?

* Verschillende typen dementie

* Verloop van dementie

* Verschillende stadia dementie en begeleidingsvormen

Dementie en verstandelijke beperking

www.dementiezorgvoorelkaar.nl

Kenmerken van goede dementiezorg zijn

www.dementiezorgvoorelkaar.nl

Verwerkingsopdracht

Aan de slag met voorbeelden uit je praktijk

We gaan nu aan de slag in groepjes om de verschillende categorieën uit te werken.

Je hebt een flap over nodig, post it papiertjes. Richtlijn probleemgedrag bij mensen met dementie. Deze richtlijn kent een verdeling in gedrag: psychotisch gedrag, depressief gedrag, angstig gedrag, geagiteerd gedrag (rusteloos, prikkelbaar, agressief, nachtelijke onrustig) en apatisch gedrag. De onderdelen geagiteerd en angstig altijd behandelen. Afhankelijk van deelnemers nog een onderdeel  uitprinten. Deze verschillende gedragingen uitprinten en verdelen

Per groepje wordt er gekeken naar het gedrag. Wat valt er op bij het gedrag en  wat voor aanbevelingen je kan geven.

De flap over's worden nadien gezamelijk doorgenomen en besproken. Per groepje is er een woordvoerder

Benaderingswijzen

Realiteits- en Oriëntatie Benadering (ROB)​
 Validation​ - communicatie methode 
 Zintuigactivering​ - waarnemingsindrukken
 PDL - Passiviteit van het dagelijks Leven ​ 
De kernelementen zijn: de fenomenologische benadering, aanvullende benaderingswijzen (waaronder validation, ROB, reminiscentie), het levensverhaal, de huidige behoeften, belevingen en wensen van de ouderen zelf

Fenomenologisch is  beschrijven zoals mensen het in hun dagelijks leven ervaren.