Omgaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie

• Keuzedeel
• MBO
• Studiejaar 2-4

Omgaan met onbegrepen gedrag 

bij mensen met dementie 

Wat gaan we doen?

• Even opfrissen
• Wat is onbegrepen gedrag
• Signalen van probleemgedrag
• Vormen van probleemgedrag
• Waaruit komt probleemgedrag voort?

Dementie en meest voorkomende vormen

Verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken en deze verstoord raakt. De beschadigingen in de hersenen verergeren waardoor steeds verdere achteruitgang in het functioneren. De vier meest bekende vormen zijn:

• Ziekte van Alzheimer (ongeveer 60-70%)
• Vasculaire dementie (ongeveer 15%)
• Fronto-temporale dementie (ongeveer5-10%)
• Lewy-body dementie (5-15%)

Verloop van dementie

Fases van dementie

Dementie verloop in een bepaalde volgorde dit overkomt je niet op eens.

• Niet pluis gevoel
  
• Diagnose
  
• Leven met dementie en ondersteuning
  
• Leven met dementie zorg
  
• Stervensfase en nazorg

Dementie verloopt in vier stadia:

Symptomen/signalen

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen: 

Geheugenstoornissen  met één of meer cognitieve stoornissen:

• Afasie: moeite om woorden te vinden en problemen om zich uit te drukken                                    met taal
  
• Apraxie: verminderd vermogen om motorische handelingen uit te voeren
  
• Agnosie: onvermogen om objecten te herkennen
  
• Stoornissen in uitvoerende functies : zoals rekenen, logisch nadenken, plannen
  

Gedragsproblemen (gaan we vandaag dieper op in)

Probleemgedrag

(Definitie Verenso)

"Probleemgedrag is gedrag dat gepaard gaat met lijdensdruk of gevaar voor de persoon met dementie of voor mensen in zijn of haar omgeving."

Meest voorkomende gedragsproblemen

• Psychotisch
  
• Depressief
  
• Angstig
  
• Geagiteerd
  
• Apathisch

• rusteloosheid
• zorg afhouden
• doe jij maar, is goed
• geen zin in, weet het niet, nu even niet
• wantrouwen, hallucinaties

Waaruit komt probleemgedrag  voort?

Stappenplan probleemgedrag

Hulpmiddelen bij het stappenplan

Er zijn verschillende hulpmiddelen bij de observatie van het gedrag, bijvoorbeeld:

- Analyseformulier zorg (GRIP) (pdf)

- Hetero anamnese zorg (Word), vragenlijst voor EVV-ers bij probleemgedrag bewoner

- Vragenlijst Inventarisatie en observatie gedragsproblematiek in Handreiking Multidisciplinair omgaan met probleemgedrag - Geeltjesmeting Thema 'Verbeteren doe je zo'

- ABCs-methode (pdf)

https://www.zorgvoorbeter.nl/probleemgedrag-ouderen/stappenplan

Oefenen

• Ga in een twee of drietal de ingevulde abc modellen bespreken. 

• Heb je dit niet gedaan, neem dan een casus uit je praktijk van een zorgvrager met probleemgedrag en vul het abc model in. 

Het ontstaan van onbegrepen gedrag

Gedrag, dus ook onbegrepen gedrag, wordt bepaald door de interactie tussen zorgvragers en diens omgeving. Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van onbegrepen gedrag:

 

• Lichamelijke conditie
• Hersenaandoening
• Medicijngebruik
• Psychische factoren (persoonlijkheid, omgaan met tegenslag, levensloop, stemming, omgeving

8 kernelementen voor omgang 

met onbegrepen gedrag

1. Tijdig signaleren van onbegrepen gedrag zodat ingegrepen kan worden voordat escalatie plaatsvindt.
2. Een gedegen analyse maken van het gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein.
3. Multidisciplinair werken in een team met in ieder geval verzorgende, arts en psycholoog.
4. De oorzaak van het gedrag aanpakken en niet het gedrag zelf. 
5. Eerst psychosociale interventies toepassen. Psychofarmaca worden alleen toegepast wanneer kan worden aangetoond dat psychosociale interventies niet (voldoende) werkzaam zijn (met uitzondering van een lichamelijke oorzaak of bij sprake van een delier of psychose).
6. Psychofarmaca volgens de richtlijn toepassen tenzij er belangrijke redenen zijn om hiervan af te wijken.
7. Familie en mantelzorg betrekken bij de analyse en aanpak van het probleem.
   
8. Behandeling evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van behandeling met psychofarmaca.