Ethische dilemma's

• verzorgend redeneren
• MBO
• Studiejaar 2

Verzorgend redeneren

Begrip Ethiek

Ethiek of wetenschap van de moraal is een tak van de wijsbegeerte die zich vooral bezighoudt met de kritische bezinning over het juiste handelen van mensen.

Ethische Dilemma's

Een ethisch dilemma is een situatie waarbij iemand verschillende keuzen tot handelen heeft die betrekking hebben op moraliteit. Deze beslissing kan uitmonden in onwenselijke situaties. Een ethisch dilemma bevat altijd verschillende waarden. 

 'Moraal' is het geheel van waarden en normen dat voor een persoon of een groep van belang is. 'Ethiek' is het systematisch nadenken over die moraal. Ethiek bestudeert en analyseert dus de moraal.

Wie heeft een ethisch dilemma op het werk meegemaakt?

Beroepsethiek in de zorg

Toen dacht ik aan een patiënt die dialyseerde en die moest elke keer als ze naar het ziekenhuis ging vijf uur aan de machine liggen. Dat was beter voor haar. En toen zei ze: ‘Ik ga dat verkorten naar vier uur. Dat is minder goed voor me. Dat weet ik. Maar ik wil ook nog werken en dit doen en dat nog. Die vijf uur is voor mij gewoon niet haalbaar.’ En toen maakte zij zelf de afweging om iets te doen wat medisch gezien slecht voor haar was, maar zij zei: ‘Mijn welbevinden is toch net wat belangrijker voor me.’ (medewerker patiënten organisatie)

Beroepsethiek in de zorg

• Beroepsethiek gaat over de waarden en normen die leidend zijn in het dagelijkse handelen van de zorgverlener. Deze waarden en normen zijn vastgelegd in de Nederlandse Beroepscode van V&VN

• Maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat de beroepsethiek van zorgverleners in de loop van de tijd verandert. 

Maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat de beroepsethiek van zorgverleners in de loop van de tijd verandert. Het was bijvoorbeeld vroeger veel belangrijker om een patiënt hoop te geven op een goede afloop van zijn ziekte dan de patiënt duidelijk te informeren over zijn gezondheidssituatie en de behandelmogelijkheden

Beroepsethiek in de zorg

Waarden en normen kunnen in verschillende situaties en door verschillende mensen anders worden geïnterpreteerd. Waarden kunnen ook met elkaar botsen. In dat geval is er sprake van een ethisch dilemma. Er zijn dan meerdere waarden tegelijkertijd in het spel die tegengestelde acties voorschrijven.  

Als zorgprofessional bevind je je dan in een situatie waarin je door het handelen naar een bepaalde waarde een andere waarde niet kunt nastreven. Het is in een dergelijk geval niet duidelijk aan welke waarde je de voorkeur moet geven. Een ethisch dilemma wordt daarom ook wel omschreven als een situatie waarin een zorgverlener op basis van zijn beroepsethiek een bepaalde handeling wel en niet behoort te doen.

Beroepsethiek in de zorg

Als we kijken naar het citaat waar we mee begonnen, dan zit hier een dilemma voor zorgverleners in verscholen. De ethische vraag is, kan een zorgverlener meegaan in deze keuze van de patiënt om minder te willen dialyseren?  

De waarde ‘bevorderen van de gezondheid’ door het volgen van de richtlijn botst hier met de waarde ‘respecteren van de autonomie’ van de patiënt. Natuurlijk ga je in dit geval eerst met de patiënt in gesprek over de mogelijke gevolgen van deze keuze. Maar wanneer stop je met dit gesprek en accepteer je deze keuze? Of is het in deze situatie niet mogelijk om de autonomie van de patiënt leidend te laten zijn omdat de medische consequenties te groot zijn om mee te gaan in deze keuze?

Wat is jouw mening hierover?

Discussie

Laat elkaar uitpraten.

Luister naar elkaars argumenten.

Sta open voor elkaars mening.

Bestrijd argumenten op de inhoud, speel het niet op de persoon.

Haal er geen dingen bij die er niet bij horen.

Discussieer op basis van gelijkwaardigheid.

Er volgen straks een paar stellingen over ethische dilemma's in de maatschappij. Een ieder kan hier verschillend over denken. Het is belangrijk dat je ieders mening respecteert en luistert zonder oordeel naar de ander. 

Ethisch dilemma in het nieuws

Sinds 1984 is de Wet Afbreking Zwangerschap van kracht in Nederland. De wet bepaalt dat wie een abortus ondergaat, vijf dagen na het contact met een arts moet wachten voor de behandeling uitgevoerd wordt. Het voorstel om deze bedenkdagen te schrappen is een initiatief van Corinne Ellemeet (GroenLinks) en Lilianne Ploumen (PvdA). Zij stellen dat vrouwen "niet lichtzinnig" overgaan tot een abortus en dat een verplichte bedenktermijn "geen recht doet" aan het proces dat vrouwen tot zo’n beslissing brengt.

Bedenktijd afschaffen bij abortus

Ja

Nee

Weet ik niet

Ethisch dilemma in het nieuws

Wie in geval van nood zelf een orgaan wil ontvangen, moet ook bereid zijn organen te doneren. Dat stelt voormalig chirurg dr. Hilde Westerman. In 2019 doneerden zij en haar man organen van hun 3-jarig zoontje Huib, na zijn plotselinge overlijden. “We hebben ons leven gekregen om te délen.”

Wie in geval van nood zelf een orgaan wil ontvangen, moet ook bereid zijn organen te doneren

Ja

Nee

t ik niet

Ethisch dilemma in het nieuws

Vaccinatie is geen plicht, iedereen mag hier zelf over beslissen. Maar is de keuze inderdaad vrij? Of voelen medewerkers onbewust toch druk vanuit hun omgeving om zich te laten vaccineren? Bouwina Emaus, bestuurder van woonzorgboerderij Moriahoeve, vindt dat vrijwillig ook echt vrijwillig moet zijn. Met moreel beraad en goede informatie helpt Moriahoeve medewerkers een weloverwogen keuze te maken.

Vaccinatie is geen plicht, iedereen mag hier zelf over beslissen

1. Mee eens, ten alle tijden moet dit vrijwillig blijven
2. Niet mee eens en niet mee oneens
3. Mee oneens, iedereen moet verplicht worden
4. Anders, namelijk....

Bedankt voor jullie bijdrage