Katheterzorg intro

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Katheterzorg

Katheterzorg

Leerdoelen

Na deze les weet je;

 Welke soorten katheters er zijn en wanneer je ze gebruikt

 De bekwaamheidseisen, veiligheidsregels en -voorschriften en wettelijke richtlijnen

 Observatiepunten te benoemen bij een zorgvrager met een katheter

 Wat de complicaties kunnen zijn bij een zorgvrager met een katheter

 Rapportagepunten over een zorgvrager met een katheter voor het zorgdossier

Waar denk je aan bij katheteriseren?

Maar eerst...hoe zat het ook alweer?

Functie van de blaas?

Tijdelijke opslagplaats voor urine

De plasreflex (mictiereflex) begint als er ongeveer 300 mL urine in de blaas zit. De blaaswand is dan zo opgerekt dat deze een prikkel afgeeft naar het ruggenmerg en de hersenen (hersenschors) 

Door de bekkenbodemspieren aan te spannen, kun je het plassen uitstellen.

Verschil man/vrouw?

Vrouw

• Urinebuis 3-5 cm lang.
•  Recht verloop van de urethra.

Man

• Urinebuis 20-25 cm lang
• S-vormige bocht
• Een vergrote prostaat kan de urinebuis vernauwen.

Terug naar de opdracht!

                       SOORTEN

van li naar re;

suprapubische katheter 

katheter met J tip (tiemann) 

spoelkatheter

verblijfskatheter

eenmalige katheter, verschil?

katheter met thermometer (vooral IC)

WETTEN en REGELS

• Katheter inbrengen in de blaas = voorbehouden handeling die in opdracht van een arts moet gebeuren. 
• Bij het inbrengen van en de zorg voor een katheter handel je volgens protocol, hierin zijn de richtlijnen preventie van infecties als gevolg van blaaskatheterisatie via de urethra  (rivm.nl) meegenomen.
• Bij het uitvoeren van deze verpleegtechnische handeling is de Wet BIG van toepassing (beschermt patiënten tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van zorgverleners)

Observatiepunten 

Urine: hoeveelheid, kleur, geur 

Katheter: geen knik in de slang? ballon checken. eventuele kraantjes open. Verstopping?

Zorgvrager: koorts, pijn in de zij of boven de blaas, een gevoel van malaise

Complicaties

urineweginfectie (een blaasontsteking of een nierbekkenontsteking) kan ontstaan door onvoldoende hygiënisch werken bij de verzorging van de katheter of door incontinentie van feces. 

Blaaskrampen zijn een natuurlijke reactie van de blaas op een vreemd voorwerp, namelijk de katheter. Dit kun je niet voorkomen. Laat de zorgvrager in  veel drinken.

Lekkage kan ontstaan door verstopping van de blaaskatheter of door een te volle ballon.

Hematurie of bloed in de urine kan ontstaan door irritatie van de blaas of door trauma, bijvoorbeeld door trekken aan de katheter.

Rapportage punten:

Ervaring van de zorgvrager

het soort katheter

Doorsnede van de katheter (charrière)

Hoeveelheid vloeistof die in de ballon zit

Wanneer de katheter moet worden verwisseld

Of en hoeveel retentie er was

Aspecten van de urine; kleur, hoeveelheid en andere 

Eventuele bijzonderheden

TOP!!

Katheterisatie

Blaaskatheterisatie is het inbrengen van een katheter in de urineblaas, zodat de blaas op kunstmatige wijze kan worden geledigd. Een blaaskatheter kan ook worden ingebracht om stoffen in de blaas te brengen. 

                         LOS OP;

Katheters

lumen: naam voor holle slang van de katheter

• enkel lumen: afloop urine
• dubbel lumen: afloop urine en ballon
• triple lumen: afloop urine, ballon en spoelen

Maatvoering: dikte katheter in Ch (Charriere).

Materiaal van katheters

- Latex (rubber): kan enkele weken blijven zitten (!! allergie !!)

- Siliconen: veel gebruikt, kan ca 6 weken blijven zitten, minder 

   kans op irritatie en bacterievorming

- PVC: stijf en stug materiaal, kan niet lang blijven zitten, zijn 

   voor eenmalig gebruik

Verblijfskatheter (transurethraal)

• urineretentie
•  disfunctioneren blaas
• meten =weten!
• om wonden e.d. te ontlasten
• comfort
• incontinentie???

disfunctioneren blaas, denk ook aan neuro aandoeningen!

comfort, denk aan palliatief!

Eenmalig katheteriseren

1. Intermitterend katheteriseren.
2. Heeft voorkeur boven verblijfskatheter.
3. Verkleint risico op infectie en complicaties.
4. Elasticiteit blaas blijft behouden.
5. Enkel lumen katheter.

Verblijfskatheter vs eenmalig

Veilig katheteriseren

- Voorbehouden én risicovol: uitvoeringsverzoek (wet BIG).

- Volg het protocol van de instelling.

- Bekijk indicatie en bijzonderheden (bijv. vernauwing urethra)

- Geef duidelijke uitleg: gekatheteriseerd worden is spannend!

- Kies de juiste katheter: materiaal en maat.

- Werk hygiënisch en steriel (bij verblijfskatheter en Suparpubis)!

- Gebruik glijmiddel: glijden, desinfecteren én verdoven!

- Bij mannen: penis recht omhoog. Bij vrouwen: juiste opening zoeken.

- Weerstand: spanning of vernauwing. Wat doe je?

- Vul de ballon volgens voorschrift: meestal 5-10cc (niet te vol i.v.m. blaaskrampen).

RONDJE

Zijn de lesdoelen behaald?