2.2 Geslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 2 Voortplanting

2.2 Geslachtelijke voortplanting

Celdeling is nodig voor? (4 dingen)

Welk kenmerk hebben klonen die via ongeslachtelijke voortplanting zijn ontstaan?

Wat wordt er bedoeld met een moedercel? En wat zijn dochtercellen?

Waarom wordt de DNA keten die los in de celkern ligt in een chromosoom gewikkeld?

Wat zijn histonen?

Uit welke 4 fasen bestaat een eukaryotische celcyclus?

Wat gebeurt er in de: M-fase, G1-fase, S-fase en G2-fase? En wat is er aan de hand als een cel in de G0-fase zit?

Welke 3 controle punten heeft de eukaryotische celcyclus?

Wat is een chromatide?
Wat is een centromeer?

Uit welke fasen bestaat de mitose?

Wat zijn:
- centrosoom (spoellichaampje)
- centriolen
- microtubuli (trekdraden)
- spoelfiguur/kernspoel

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe door meiose geslachtscellen ontstaan en hoe bevruchting verloopt.
• Je kunt de delen en werking van het voortplantingsstelsel van de mens beschrijven.

Lichamelijke cellen

Iedere lichaamscel (somatische cel) bevat 46 chromosomen: 23 van je vader en 23 van je moeder. Dit noem je diploïd en wordt genoteerd als: '2n'

Geslachtscellen bevatten 23 chromosomen. Dit noem je haploïd en wordt genoteerd als 'n'.

Geslachtelijke voortplanting (bevruchting): celfusie

Het maken van voortplantingscellen

• Man: testes (teelballen)
• Vrouw: ovaria (eierstokken)

Diploïde moedercellen --> haploïde dochtercellen: zaadcellen en eicellen

Dit gebeurt tijdens de meiose (reductiedeling)

Je hebt de meiose I en de meiose II 

Meiose I: 

1 diploïde cel -> 2 haploïde cellen

Meiose II:

2 haploïde cellen -> 4 haploïde dochtercellen (dit worden de geslachtscellen)

Binas tabel 76B2+3

Vergelijk de metafase van de mitose met die van de meiose I, welk verschil zie je?

Welke overeenkomsten zie je tussen de mitose en de meiose II?

Zaadcellen

Spermatogenese in de testes

Zaad-moedercellen (spermatogonia) -> zaadcellen (spermatozoa)

Opslag in bijballen

Binas tabel 86A1+2

Spermatogenese (binas 86D)

Spermatogonia (2n = 46,XY)

1' spermatocyt (2n = 46,XY)

2' spermatocyten (n = 23,X of 23,Y)

spermatiden (n = 23,X of 23,Y)

spermacellen (n = 23,X of 23,Y)

Functies...

• Bijballen: opslag zaadcellen 
• Zwellichaam: stijve penis -> opwinding = zaadlozing (ejaculatie)
• Zaadblaasjes: fructose/eiwitten toevoegen met vocht
• Prostaat: basisch vocht = overleving spermacellen in vrouw (24/48u-5d)
• Sperma: vocht met zaadcellen

Vorm/functie denken:
Welke functies hebben de vorm van zaadcellen?

Eicellen

Oögenese in eierstokken

Eicel-moedercellen (oögonia) -> eicel 

Follikel = blaasje met vocht

Ovulatie = eisprong

Binas tabel 86B1+2

Oögenese (binas 86D)

Oögonia (2n = 46,XX)

1' oöcyt (2n = 46,XX)

2' oöcyt (n = 23,X)

poollichaampje breekt af

eicel (n = 23,X)

Functies...

• Follikel = blaasje met vocht
  
• Ovulatie = eisprong van eierstok naar eileider (halverwege meiose II en 2' eicel) -> trilharen en spierbewegingen -> baarmoeder
• 12-24 u leven; geen/wel bevruchting
• Wel bevruchting door zaadcel = meiose II wordt afgemaakt

Vorm/functie denken:
Welke functies hebben de vorm van eicellen?

Hét moment suprême :)

Leerdoelen behaald??

• Je kunt uitleggen hoe door meiose geslachtscellen ontstaan en hoe bevruchting verloopt.
• Je kunt de delen en werking van het voortplantingsstelsel van de mens beschrijven.

Het huiswerk

Bestudeer blz. 81 t/m 86.

Maken + nakijken opdr. 11 t/m 18.