Marktresultaat en Overheidsinvloed Hst 3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Leerdoelen hoofdstuk 3

1. Je kan uitleggen wat de gevolgen zijn voor de surplus-verdeling, als enkele grote aanbieders de marktmacht naar zich toe trekken;

  

2. Je kan uitleggen wat de gevolgen zijn voor de surplus-verdeling, als er prijsdiscriminatie plaats vindt;

3. Je kan redenen bedenken waarom een overheid ‘nationaliseert’ of ‘privatiseert’;

4. Je kan het principaal-agentprobleem uitleggen, en waarom hierbij inspecties nodig zijn;

5. Je kan uitleggen op welke manier een ‘berovingsprobleem’ kan ontstaan bij het bestaan van ‘verzonken kosten’;

Belangrijkste termen die je aan het einde van deze les moet kunnen uitleggen:

Marktfalen (3.1)

Prijsdiscriminatie (3.1.1)

Nationaliseren (3.2)

Privatiseren (3.2)

Verzonken kosten (3.2)

Natuurlijke monopolie (3.2)

Liberaliseren (3.2)

Een aanbieder op de markt van volkomen concurrentie is een...

1. Prijszetter
2. Hoeveelheidsaanpasser

Een aanbieder op de monopolische markt is een...

1. Prijszetter
2. Hoeveelheidsaanpasser

Monopolistische concurrentie en oligopolie 

Aanbieders op de markt van monopolistische concurrentie en oligopolie, zitten daartussenin: beetje de prijs en hoeveelheid kunnen bepalen

Onvolkomen concurrentie: 

marktmacht is marktfalen

Marktmacht ontstaat als er aanbieders van een product de prijs kunnen beïnvloeden -> er is dan sprake van marktfalen!

Bij een monopolie heeft 1 aanbieder de macht om de prijs te bepalen.

De monopolist moet hierbij rekening houden met wat de vragers bereid zijn te betalen voor het product, maar ook dat de ‘hoge’ prijs wellicht zo aantrekkelijk is dat er toch een concurrent op de markt gaat komen (duopolie).

KARTEL-vorming

Bij een oligopolie hebben enkele (grote) aanbieders de macht om de prijs te bepalen.

Hierbij ontstaat het risico van Kartelvorming

Welk begrip zou hierbij passen?

"Een aanbieder die voor precies hetzelfde product, verschillende prijzen vraagt, aan verschillende duidelijk van elkaar te onderscheiden doelgroepen. Het product kan niet doorverkocht worden aan andere doelgroepen."

1. Prijsdifferentiatie
2. Prijsdiscriminatie
3. Productdifferentiatie
4. Productdiscriminatie

Prijsdiscriminatie

Een aanbieder die voor precies hetzelfde product, verschillende prijzen vraagt, aan verschillende duidelijk van elkaar te onderscheiden doelgroepen. Het product kan niet doorverkocht worden aan andere doelgroepen.

Bijv. kinderen tot 12 jaar en ouderen vanaf 65 jaar betalen een lagere prijs voor het OV dan de leeftijd 13-64 jaar. Via een ID kan aangetoond worden wat de leeftijd is.

Als een particuliere aanbieder van producten overgenomen wordt door de overheid.

Bijv. De ABN-bank, ING-bank,

en SNS-Reaal (Volksbank) zijn

genationaliseerd in 2009-2010 door de

overheid vanwege de bankencrisis.

Als een overheidsaanbieder van

producten losgemaakt wordt van

de overheid, en zelfstandig gaat

opereren op de markt.

Hierbij vind ‘liberalisatie’ (vrij maken van de markt), zodat concurrentie mogelijk wordt. Bijv. PTTpost, Eneco, Essent,

Vattenfall (Nuon)

Nationalisering

Privatisering

Maken opdracht 3.1 t/m 3.10

Leg het verschil uit tussen nationalisatie en privatisering

De principaal is de ...(1)..., de agent is de ...(2)...

1. (1) opdrachtgever, (2) uitvoerder
2. (1) uitvoerder, (2) opdrachtgever

Wat is het juiste verschil tussen een fusie en een kartel?

1. Een fusie is dat twee bedrijven één bedrijf worden en een kartel werken twee bedrijven alleen maar samen.
2. Een fusie is dat twee bedrijven samenwerken en een kartel is dat twee bedrijven één bedrijf worden.

2. Een fusie is samenwerking, een overname is vijandig

1. waar
2. niet waar

Maken opdrachten

(3.7 & 3.9!), 3.11, 3.12, 3.14, 3.16, 3.18 & 3.19