H3 Marktresultaat en Overheidsinvloed (3.1 t/m 3.7)

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

5 vwo ECONOMIE  ||  2023-2024

Leerdoelen hoofdstuk 3

1. Je kan uitleggen wat de gevolgen zijn voor de surplus-verdeling, als enkele grote aanbieders de marktmacht naar zich toe trekken;

  

2. Je kan uitleggen wat de gevolgen zijn voor de surplus-verdeling, als er prijsdiscriminatie plaats vindt;

3. Je kan redenen bedenken waarom een overheid ‘nationaliseert’ of ‘privatiseert’;

4. Je kan het principaal-agentprobleem uitleggen, en waarom hierbij inspecties nodig zijn;

5. Je kan uitleggen op welke manier een ‘berovingsprobleem’ kan ontstaan bij het bestaan van ‘verzonken kosten’;

Belangrijkste termen die je aan het einde van deze les moet kunnen uitleggen:

Marktfalen (3.1)

Prijsdiscriminatie (3.1.1)

Nationaliseren (3.2)

Privatiseren (3.2)

Verzonken kosten (3.2)

Natuurlijke monopolie (3.2)

Liberaliseren (3.2)

Een aanbieder op de markt van volkomen concurrentie is een...

1. Prijszetter
2. Hoeveelheidsaanpasser

Een aanbieder op de monopolische markt is een...

1. Prijszetter
2. Hoeveelheidsaanpasser

Monopolistische concurrentie en oligopolie 

Aanbieders op de markt van monopolistische concurrentie en oligopolie, zitten daartussenin: beetje de prijs en hoeveelheid kunnen bepalen

Onvolkomen concurrentie:

marktmacht is marktfalen

Marktmacht ontstaat als er aanbieders van een product de prijs kunnen beïnvloeden -> er is dan sprake van marktfalen!

Bij een monopolie heeft 1 aanbieder de macht om de prijs te bepalen.

De monopolist moet hierbij rekening houden met wat de vragers bereid zijn te betalen voor het product, maar ook dat de ‘hoge’ prijs wellicht zo aantrekkelijk is dat er toch een concurrent op de markt gaat komen (duopolie).

KARTEL-vorming

Bij een oligopolie hebben enkele (grote) aanbieders de macht om de prijs te bepalen.

Hierbij ontstaat het risico van Kartelvorming

Welk begrip zou hierbij passen?

"Een aanbieder die voor precies hetzelfde product, verschillende prijzen vraagt, aan verschillende duidelijk van elkaar te onderscheiden doelgroepen. Het product kan niet doorverkocht worden aan andere doelgroepen."

1. Prijsdifferentiatie
2. Prijsdiscriminatie
3. Productdifferentiatie
4. Productdiscriminatie

Prijsdiscriminatie

Een aanbieder die voor precies hetzelfde product, verschillende prijzen vraagt, aan verschillende duidelijk van elkaar te onderscheiden doelgroepen. Het product kan niet doorverkocht worden aan andere doelgroepen.

Bijv. kinderen tot 12 jaar en ouderen vanaf 67 jaar betalen een lagere prijs voor het OV dan de leeftijd 13-66 jaar. Via een ID kan aangetoond worden wat de leeftijd is.

Bij perfecte prijsdiscrminatie kan de prijs lager

Bij perfecte prijsdiscriminatie betaalt elke consument een prijs die gelijk is aan zijn betalingsbereidheid.

Voor elke vrager een eigen prijs

Bij perfecte prijsdiscriminatie geen consumentensurplus, alleen producentensurplus.

Door de prijs voor bepaalde groepen te verlagen kan de monopolist extra klanten trekken. Zolang MO>MK levert dat extra winst op.

• Bij perfecte prijsdiscriminatie betaalt elke consument een prijs die gelijk is aan zijn betalingsbereidheid.
• Voor elke vrager een eigen prijs
• Bij perfecte prijsdiscriminatie geen   consumentensurplus, alleen producentensurplus.
• Door de prijs voor bepaalde groepen te verlagen kan de monopolist extra klanten trekken. Zolang MO>MK levert dat extra winst op.

Aan de slag

Maken H3.1 t/m 3.7

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken!

Niet af? Huiswerk!