Literatuur en taboes

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Literatuur en taboes

Inhoud

Hoorcollege 

1. Wat zijn taboes?
2. Literatuur en taboes: een        historisch overzicht

Werkcollege

Casus: Trainer - Pim Lammers

Wat is een 'taboe'?

Welke onderwerpen zijn volgens jou nu nog steeds taboe?

Thema boekenweek 2020

De Boekenweek is weer aan een nieuwe editie toe. Van zaterdag 7 tot en met zondag 15 maart 2020 is het voor de 85ste keer feest voor alle boekliefhebbers. Thema van de boekenweek 2020 is: Rebellen en dwarsdenkers.

Van de dromerige dwarsdenker die veilig thuis afreist naar een andere wereld, tot de rebel die zijn messcherpe pen als wapen gebruikt tegen de status quo. In de literatuur is er ruimte voor al die geluiden.

Het lef van schrijvers om taboes te doorbreken en een steen in de vijver te gooien is van levensbelang voor onze samenleving. Daarom koesteren we de vrijheid die door schrijvers genomen wordt om tegen de stroom in te werken, om dwars en vervelend te zijn, onaangepast en onafhankelijk.

Literatuur en taboes: een historisch overzicht

Enkele voorbeelden van boeken waarin taboes bespreekbaar werden gemaakt.

Een liefde

Lodewijk van Deyssel

(1887)

Hoofdstuk 13 (passage)

Langzaam, terwijl alle kleuren vonkten en naderden naar haar oogen, loste haar bewustzijn zich op in de lichtkrachten die kleursidderden over haar heen. Haar leden zonken samen, achter tegen haar stoel. Zij zag wel, door de verblinding, die over haar gezicht was neêrgeschitterd heen, dat de blauwe lucht was losgebarsten en er kokende stromen gloeyend goud gudsten over de vlakte, klotsend op haar toe.

Een liefde - Lodewijk van Deyssel

"Dit dertiende hoofdstuk is echter om een andere reden beroemd en berucht geworden. Er wordt hier namelijk beschreven wat Mathilde ervaart terwijl ze zichzelf tot een hoogtepunt brengt. Zelfbevrediging was in die tijd een al taboe-onderwerp, maar een masturberende vrouw beschrijven, dát ging werkelijk alle grenzen te buiten. Een liefde choqueerde daarom vele lezers." 

"Toch zwichtte Van Deyssel – net als Mathilde zelf – ten slotte voor maatschappelijke druk. Hij schrapte in de tweede druk de meest aanstootgevende passages."

(www.literatuurgeschiedenis.org)

Pijpelijntjes

Jacob Israël de Haan 

(1904)

Pijpelijntjes - Jacob Israël de Haan

Pijpelijntjes gaf het omstreden verhaal van een homo-erotische verhouding van twee jonge mannen, genaamd Sam en Joop.

De auteur werd ontslagen bij de school waar hij les gaf en bij het dagblad (Het Volk) waar hij werkte.

Lees hier meer!

Nader tot U

Gerard Reve

(1966)

Pim Lammers

• Geboren op 2 oktober 1993 in Groningen
• Schrijver en dichter van zowel    kinderboeken als boeken voor volwassenen
• Veelvoorkomende thema's in zijn kinderboeken zijn gender- en seksuele diversiteit
• Bekende kinderboeken zijn: Het lammetje dat een varken is (2017), Hoe beroof je een bank (2020) en Ik denk dat ik ontvoerd ben (2022)

De rel

• In 2023 wordt Lammers gevraagd om een gedicht te schrijven voor de kinderboekenweek
• Op sociale media gingen vervolgens fragmenten rond uit het eerder geschreven korte verhaal Trainer (2016), een verhaal geschreven voor volwassenen 
• In dat verhaal gaat het om een jonge voetballer uit de D-junioren die seksueel contact heeft met zijn trainer.
• Lammers wordt door verschillende partijen beticht  van verheerlijking van pedofilie en krijgt zelfs doodsbedreigingen
• Lammers trekt zich terug als schrijver van het kinderboekenweekgedicht 
• Hij ontvangt veel steunbetuigingen van schrijvers en mensen uit het boekenvak
• Onder andere zijn dichtbundel Ik denk dat ik ontvoerd ben is binnen no-time uitverkocht 

Voorbereiding op het werkcollege

Lees als voorbereiding op de volgende les de volgende teksten in onderstaande volgorde:

- Het korte verhaal Trainer  van Pim Lammers

- Een artikel van de website 'geziningevaar.nl' 

- Een artikel van Jeroen Dera (neerlandicus) op 'neerlandistiek.nl'

- Pim Lammers' interview in het Algemeen Dagblad

Lees de teksten actie: markeer belangrijke zaken en maak notities. Dit heb je nodig voor het werkcollege!

Casus: Trainer - Pim Lammers

Voorbereiding op het werkcollege

Lees als voorbereiding op de volgende les de volgende teksten in onderstaande volgorde:

- Het korte verhaal Trainer  van Pim Lammers

- Een artikel van de website 'geziningevaar.nl' 

- Een artikel van Jeroen Dera (neerlandicus) op 'neerlandistiek.nl'

- Pim Lammers' interview in het Algemeen Dagblad

Lees de teksten actief: markeer belangrijke zaken en maak notities. Dit heb je nodig voor het werkcollege!

Speech

Schrijf een speech, waarin jullie je standpunt verkondigen over de situatie rondom Pim Lammers.

Speech

Inleiding:

- geef achtergrondinformatie over de situatie

- vermeld duidelijk jullie standpunt

Middenstuk: 

- geef drie argumenten voor jullie standpunt

- licht deze argumenten kort toe

Slot:

- geef een korte samenvatting en herhaal het standpunt

- bedenk een origineel einde

- schrijf de speech in kernwoorden op een vel papier

- gebruik signaalwoorden/-zinnen

`Wat blijft je bij van deze casus?' en 'En welk cijfer zou je het onderdeel 'Literatuur en taboe' geven?'