Les 1: De opkomst van de moderne stoommachine

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

1. De opkomst van de stoommachine

De leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe en waardoor de productie toenam.

2. Je kunt beschrijven wat veranderde in de samenleving.

3. Je kunt beschrijven wat veranderde in de verhouding tussen werkgevers en werknemers.

We gaan terug naar de 18e eeuw 

in Groot-Brittannië

Wat weet je al van de opkomst
van de moderne stoommachine?

Het Britse wereldrijk

    Begin 18e eeuw strekte het Britse rijk zich uit over de gehele wereld. De bevolking groeide en dus was er meer kleding nodig. Kleding werd van katoen gemaakt en kwam van de plantages.

                                          Het Britse Rijk 

                                              rond 1700

                                                     --->

Huisnijverheid

Stof voor kleding (textiel) werd nog met de hand en "simpele" werktuigen gemaakt. Dit werktempo lag te laag. Er moest een manier worden gevonden om sneller te produceren.

spinnewiel

en weefgetouw

De stoommachine

James Watt is de uitvinder van de moderne stoommachine. De verbeteringen gedaan door Watt bleken van ongekend groot belang. Dit leidde tot grote veranderingen in de productie.

Wind- en waterkracht

De moderne stoommachine zorgde definitief voor een vervanging van de spierkracht van mens en dier, maar ook van

        de wind- en waterkracht.

De industriële revolutie

Door de uitvinding van de moderne stoommachine en daarmee de veranderende productiemethoden, ontstond de industriële revolutie. Er kwamen steeds meer fabrieken en machines.

Andere machines

De stoommachines dreven andere machines aan. In grote fabriekshallen stonden vele machines opgesteld. Het werktempo van de arbeiders werd bepaald door de machines.

Gevolgen opkomst industrie

De industrie had tot gevolg dat mensen minder werkten in de huisnijverheid en landbouw, maar veel mensen vertrokken naar de steden om te werken in de industrie- en dienstensector.

Industriële samenleving

In Groot-Brittannië ontstond voor het eerste een industriële samenleving. Daarna volgden ook andere landen. De steden en arbeiderswijken raakten in een korte tijd overvol.

De stoomtrein

De fabrieken hadden grondstoffen nodig om producten van te maken. Deze moesten worden aangeleverd. Door de komst van de stroomtrein kon alles en iedereen sneller worden verplaatst.

Rijke ondernemers

Alleen de rijken (kapitalisten) konden een bedrijf of fabriek opstarten. Zij waren de werkgevers. De werknemers (arbeiders) werkten hard, maar hadden eigenlijk niet veel te vertellen.

Werkomstandigheden

De werkomstandigheden van de arbeiders waren bizar slecht: lage lonen, lange werkdagen (12-16 uur) kinderarbeid, geen weekend/vakantie, gevaarlijke en onhygiënische fabriekshallen 

Vakbonden

De ondernemers maakten enorme winsten en profiteerden van het harde werk van de arbeiders. De arbeiders richtten vakbonden op om voor zichzelf op te komen (en te staken).

Voor Havo:

Bekijk de website over de eerste stoomtrein en spoorlijn.

Bekijk de website over de eerste spoorlijn. Klik op:

https://www.canonvannederland.nl/nl/eerstespoorlijn