12.3 Het ademhalingsstelsel van de mens

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

12.3 Het ademhalingsstelsel van de mens

Thema 12 Gaswisseling en uitscheiding

Wat weten we al?

Leerdoelen 12.2

• Je kunt de delen van de huid in een afbeelding aanwijzen.
• Je kunt de functies van de onderdelen van de huid beschrijven.
• Je kunt beschrijven hoe de huid zorgt voor een constant inwendig milieu.

Begrippen 12.2

• Haar
• Haarspiertje
• Haarzakje
• Hoornlaag
• Kiemlaag
• Lederhuid

• Onderhuidsbindweefsel
• Opperhuid
• Pigment
• Talg
• Talgklieren
• Zweet
• Zweetklieren 

Leerdoelen 12.3

• Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel van de mens in een afbeelding aanwijzen.
• Je kunt de functies van de delen van het ademhalingsstelsel beschrijven.
• Je kunt de voordelen van ademhaling door de neus beschrijven.

Gaswisseling

• Voor de verbranding in cellen is zuurstof nodig.
• Mensen en dieren nemen zuurstof op uit hun omgeving en geven koolstofdioxide af.
• Het opnemen van zuurstof en het afgeven van koolstofdioxide heet gaswisseling. 
• Lucht bestaat uit een mengsel van verschillende stoffen.
• Je lichaam haalt zuurstof uit dat mengelsel.
• Je lichaam geeft koolstofdioxide af.
• Als je uitademt, komt er ook altijd waterdamp uit je lichaam.

Het ademhalingsstelsel

• Lucht adem je in via de neusholte of mondholte.
• Vervolgens komt de lucht door de keelholte via het strottenhoofd in de luchtpijp.
• De luchtpijp is een buis die zich splitst in twee bronchiën. Deze gaan beide naar een long.
• Bronchiën vertakken zich in steeds dunnere buisje, de luchtpijptakjes.
• Elk luchtpijptakje eindigt in een trosje longblaasjes.
• Al deze organen samen vormen het ademhalingsstelsel van de mens.

Neusademhaling

Het is beter om via je neus adem te halen dan via je mond, omdat via de neus:

• Stofdeeltjes en (een deel van de) ziekteverwekkers worden tegengehouden.
• De lucht vochtig wordt gemaakt.
• De lucht warm wordt gemaakt.
• De lucht wordt gekeurd door goed te ruiken.

Mondademhaling

• Bij mondademhaling komt de lucht in de mondholte terecht
• Stof en ziekteverwekkers worden bij mondademhaling niet tegengehouden.
• Daardoor kun je sneller ziek worden.
• Ook wordt de lucht minder vochtig en minder warm dan bij neusademhaling.
• Je merkt ook geen vieze of gevaarlijke geuren op.

Neusholte

• Vooraan in de neusholte groeien neusharen die grote stofdeeltjes tegenhouden.
• Op de wand van de neusholte ligt het neusslijmvlies. Die maakt de lucht die je inademt vochtig. Ook blijven stofdeeltjes en ziekteverwekkers hieraan plakken.
• Bloedvaten verwarmen het neusslijmvlies en ingeademde lucht.
• Boven in zit het reukzintuig. Je hersenen keuren lucht, zo wordt je gewaarschuwd voor vieze of gevaarlijke geuren.

Neusslijmvlies

• Neusslijmvlies bestaat uit cellen en slijm.
• Een deel van de cellen uit je neusslijmvlies maakt slijm.
• De andere cellen hebben heel dunne haartje. Dit zijn trilharen.
• Trilharen duwen het slijm naar je keelholte, daar slik je het slijm met stof en ziekteverwekkers in, zodat ze in je maag terechtkomen.
• Slijmvlies zit ook op de wand van de luchtpijp, bronchiën, luchtpijptakje en de longblaasjes.
• Het slijmvlies en de trilharen houden je hele ademhalingsstelsel schoon.

Keelholte

• Ingeademde lucht gaat vanuit de neusholte of mondholte naar de keelholte, vanuit daar gaat de lucht naar de luchtpijp.
• Als je voedsel inslikt, wordt het eten in de keelholte geduwd.
• De huig sluit dan de neusholte af en het strotklepje sluit de luchtpijp af.
• Door de huig kan voedsel niet naar de neusholte.
• Door het strotklepje kan voedsel niet naar de luchtpijp.

Kraakbeenringen

• Om de luchtpijp altijd open te houden, zitten in de wand van de luchtpijp kraakbeenringen. 
• Daardoor lijkt de luchtpijp een beetje op een stofzuigerslang.
• Aan de achterkant van de luchtpijp zijn de kraakbeenringen open. Hierdoor kunnen grote happen eten wel door de slokdarm.
• De luchtpijp splitst zich in twee bronchiën.
• Naar elke long gaat één bronchie.
• De wand van de bronchiën heeft kraakbeenringen, net als de luchtpijp.

Longblaasjes

• Elk luchtpijptakje eindigt in een trosje longblaasjes, om de longblaasjes liggen veel kleine bloedvaten, de longhaarvaten.
• De wand van de longblaasjes en de longhaarvaten is erg dun. Zuurstof en koolstofdioxide kunnen daardoor gemakkelijk door de wanden heen.
• Bij inademing gaat zuurstof naar het bloed in de longhaarvaten.
• Koolstofdioxide uit het bloed gaat via de longblaasjes naar de lucht door uitademing.

Begrippen 12.3

• Bronchiën
• Gaswisseling
• Huig
• Keelholte
• Kraakbeenringen
• Longblaasjes
• Longhaarvaten

• Luchtpijp
• Luchtpijptakjes
• Neusharen
• Neusholte
• Neusslijmvlies
• Strotklepje
• Trilharen

Ik kan nu

• Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel van de mens in een afbeelding aanwijzen.
  
• Je kunt de functies van de delen van het ademhalingsstelsel beschrijven.
  
• Je kunt de voordelen van ademhaling door de neus beschrijven.

Aan het werk!

Maken opdrachten 12.3: 1 t/m 3 + 5 t/m 11

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 12.3

Veel goed? -> Maken Samenhang H12