Labrek. en wisk.: Controlekaarten (1/2)

• Wiskunde
• MBO
• Studiejaar 3

Laboratorium rekenen en wiskunde

1.8 Controlekaarten

Laboratorium rekenen en wiskunde

• mededelingen
• programma 
• les vandaag
• resumeren

Laboratorium rekenen en wiskunde

• programma

Les 8: Controlekaarten (1/2)

• vragen F-test vorige les? of significantietesten algemeen?
  
• Controlekaarten

"een controlekaart is een grafiek die opeenvolgende metingen zodanig presenteert, dat een corrigerende actie zo snel mogelijk kan worden genomen."

Welke soorten Significantie testen kennen we nu?

1. tee-, F- en Mu-test
2. Q-, t- en S-test
3. Q-, d- en S-test
4. Q-, t- en F-test

Voor welke twee gevallen gebruiken we de t-test als significantie test

1. experimenteel versus gemiddelde waarde en werkelijke waarde van twee meetseries
2. experimenteel versus werkelijke waarde en gemiddelde van twee meetseries
3. experimenteel versus meetwaarde en gemiddelde van twee werkelijke waarden
4. gemiddelde van experimentele waarde en de meetwaarde versus gemiddelde van twee meetseries

Wat is een hypothese?

1. veronderstelling die vaak bewezen is
2. stelling die bewezen moet worden
3. veronderstelling die bewezen kan worden.
4. stelling die soms bewezen is

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Controlekaarten

• systeem van controlekaarten ontwikkeld door Shewhart;
• vorm van eerste- en tweedelijnscontrole;
• metingen in de tijd.

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Waarom controlekaarten?

Een controlekaart wordt bijgehouden om te controleren of een kwantiteit -gemeten in de tijd- binnen de vooraf bepaalde betrouwbare grenzen valt.

Voorbeeld: een machine  die pakken vult met 1 liter melk. Zodra de machine goed is afgesteld, het gemiddeld is bepaald met de daarbij behorende standaardafwijking. gaat de machine in bedrijf. Als na drie weken het gemiddelde van die dag en de dagen erna significant begint af te wijken is ingrijpen noodzakelijk. Dit is te signaleren met controlekaarten.

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Controlekaarten in een laboratorium

• bijna altijd maar 1 analyse (steekproef = 1)
• controlekaart in laboratorium noemen we meestal X-kaart

Les 8: Controlekaarten (1/2)

X-kaart

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Opzet eerste controlekaart

beslissen of er systematisch (frequent) wordt gecontrolleerd

• controlemonster vinden (liefst waarvan      en      bekend zijn)
• indien niet bekend, dan       en s vinden door bepaling aantal keer uit te voeren (veel laboratoria stellen aantal op minimaal 10 keer)
• niet te kort op elkaar bepalen (herhaalbaarheid); levert relatief kleine standaarddeviatie op.
• beter wat verspreiden over meerdere dagen, door verschikkende personen (reproduceerbaarheid)

μ

σ

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Actiegrenzen

We weten nu de beginsituatie (gem en standaardafw.), we kunnen de controlekaart opmaken en de resultaten gaan intekenen. We controleren direct of de actiegrens  wordt overschreden. Vlgs NPR 6603 is dat als:

1.  Een meetpunt buiten de alarmgrenzen valt;
2. Twee achtereenvolgende meetpunten vallen beide boven of onder de waarschuwingsgrenzen
3. Elf achtereenvolgende meetpunten liggen aan dezelfde kant van de centrale lijn

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Actiegrenzen overschreden?

 De kans is klein dat eerder genoemde gevallen gevolg zijn van spreiding. Hoogstwaarschijnlijk is er sprake van een fout

Dat betekent als regel dat;

• De controlemeting moet worden herhaald;
• Er een onderzoek moet worden gestart naar de oorzaak van de afwijking in de meetwaarden.

Hoeveel meetpunten moeten aan de-zelfde kant van de centrale lijn liggen voordat actie wordt ondernomen?

1. 1 achtereenvolgende
2. 2 achtereenvolgende
3. 11 achtereenvolgende
4. 14 achtereenvolgende

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Volgende week:

Verder met contolekaarten; verwerken van volle kaart, vervolgkaarten en cusumkaart

Nu:

vragen en opgaven maken die bij deze les (1.27 t/m 1.29) horen

Les 8: Controlekaarten (1/2)

Resumeren:

Waar hebben we het de afgelopen anderhalf uur over gehad?

Waar hebben we het de afgelopen
anderhalf uur zoal over gehad?
(alleen "controlekaarten" is te weinig)