§1 Koning en Parlement

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

A. Oorzaken van de nieuwe grondwet

• Nederland is meer dan 200 jaar een republiek, vanaf 1813 wordt Nederland een monarchie o.l.v. koning Willem I (dia 1)
• Koninkrijk bestaat uit Nederland, België en Luxemburg.
• Koninkrijk Nederland kreeg een constitutie/ grondwet

A. Oorzaken van de nieuwe grondwet

Nederland is een constitutionele monarchie

Een koninkrijk met een grondwet. 

• Een document waarin de grondrechten van alle burgers en de regels over het bestuur van het land staan

A. Oorzaken van de nieuwe grondwet

In de grondwet stond dat de koning (Willem I) veel macht had:

• De koning nam alle belangrijke beslissingen. Koning en ministers vormden de regering.
• Nederland had een Parlement.
• - een volksvertegenwoordiging die bestond uit de Eerste en Tweede Kamer
• - Parlement had weinig inspraak. 

 De machtsverhouding tussen koning en parlement vóór 1848

• 1830 kwamen de Belgen in opstand tegen Willem I
• --> 10 jaar onrust en leger op de been
• 1839: België wordt onafhankelijk
• --> door hoge kosten van oorlog wilden enkele parlementsleden een verandering in de grondwet
• --> 1840: Willem II volgt zijn vader op

https:

A. Oorzaken van de nieuwe grondwet

Het revolutiejaar

• --> 1848: er breken rellen uit door heel Europa
• Ook liberalen in Nederland wilden veranderingen
• Willem II gaf dhr. Thorbecke opdracht een nieuwe grondwet te maken.

B. De grondwet van 1848

Iedereen krijgt dezelfde (klassieke) grondrechten (bescherming tegen de overheid):

• Recht op vereniging en vergadering
• vrijheid van godsdienst
• vrijheid van meningsuiting
• vrijheid van onderwijs

B De grondwet 1848

• Koning onschendbaar
• Ministriële verantwoordelijkheid
• Elke 4 jaar rechtsstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer --> census kiesrecht
• Eerste Kamer indirecte verkiezingen.

A Een liberaal parlement

Nederland heeft een districtenstelsel (tot 1917)

• Elk gebied (district) kiest zijn eigen vertegenwoordiger voor het parlement

C. De Luxemburgse kwestie

Grondwet van 1848 maakte Nederland een parlementaire democratie 

• Een bestuur waarbij de burgers het parlement kiezen.
  
• Door ministeriële verantwoordelijkheid kon parlement regering controleren.
  

1849: Willem III komt aan de macht --> hij accepteerde macht van parlement niet 

• Luxemburgse kwestie (1866-1867):  
• --> Ruzie tussen koning en parlement over Luxemburg --> Willem III wilde achter de rug van parlement Luxemburg verkopen
  
• 
  

https:

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd