Schroefdraad

• Techniek
• Middelbare school
• vmbo b, k, g, mavo
• Leerjaar 3

Schroefdraad

In deze les leer je over schroefdraad: hoe het werkt, waar het voor wordt gebruikt en hoe je het zelf kunt maken. We behandelen ook verschillende soorten schroefdraad en hoe je inwendige en uitwendige schroefdraad maakt.

In de techniek wordt veel met verbindingen gewerkt. Deze verbindingen kunnen bijvoorbeeld niet uitneembaar zijn zoals bij lassen of solderen. Er zijn ook wel uitneembaar verbindingen. Een uitneembare verbinding is er een met bouten en moeren. Deze verbinding is uitneembaar omdat de moer weer van de bout kan worden afgedraaid. De moer past om de bout wanneer gebruik wordt gemaakt van in elkaar passende diameters en dezelfde soort schroefdraad.

"Waar kom je in het dagelijks leven schroefdraad tegen? Noem drie voorbeelden."

Flessendoppen, bouten en moeren, waterleidingen, lampfittingen.

"Waarom is het belangrijk dat bouten en moeren precies op elkaar passen?"

Zodat de verbinding stevig is en niet losraakt of faalt tijdens gebruik. Verschillende schroefdraadsoorten passen niet op elkaar.

Bewegingsschroefdraad: Voor het omzetten van draaiende beweging naar een rechte beweging (zoals bij een bankschroef).

Als we een ronddraaiende beweging om willen zetten in een rechte beweging, wordt er vaak gebruik gemaakt van bewegingsschroefdraad.

Denk hierbij aan de spindel van een bankschroef, de draadspil bij een draai- en freesbank.

Bevestigingsschroefdraad: Voor het verbinden van onderdelen die je later kunt demonteren (zoals bouten en moeren).

Als we verschillende onderdelen aan elkaar willen bevestigen die we ook nog ooit willen demonteren, gebruiken we daarvoor bevestigingsschroefdraad.

Er zijn verschillende soorten bevestigingsschroefdraad die in de techniek worden gebruikt.

Zo bestaat er;

• metrische schroefdraad

• British Standard Pipe Tapered (BSPT)

De verschillen in deze soorten schroefdraad zit met name in de toepassing daarvan.

British Standard Pipe Tapered (BSPT) voor gasdraad

Op buizen en appendages in de installatietechniek en procesindustrie wordt gebruik gemaakt van BSPT schroefdraad.

Dit is een conische schroefdraad die op buizen wordt gesneden.

Om een afdichting te krijgen zijn de buizen voorzien van conische schroefdraad en de fittingen van rechte schroefdraad.

Metrisch schroefdraad (M8, M12, etc.)

d = buitenmiddellijn van de buitendraad

d1 = kernmiddellijn van de buitendraad

D = buitenmiddellijn van de binnendraad

D1 = kernmiddellijn van de binnendraad

p = spoed

t = tophoek 60 graden

Deze schroefdraad wordt veel gebruikt in de werktuigbouwkunde. De maten van deze schroefdraadsoort zijn afgeleid van de millimeter. De metrische schroefdraadmaten zijn vastgelegd in een norm, namelijk in de ISO. Door deze norm kunnen bedrijven onderling bouten, moeren, enzovoorts met precies dezelfde afmetingen verkopen en gebruiken. Dit is internationaal en geldt dus wereldwijd.

Metrische schroefdraad wordt aangeduid met de hoofdletter M zoals bijvoorbeeld bij een M8 bout.

De meest voorkomende bevestigingsschroefdraad is Metrische schroefdraad. Deze schroefdraad zullen we hieronder dan ook verder bespreken.

De buitendiameter en kerndiameter zijn belangrijk.

De buitendiameter bepaald de diameter van de as bij het snijden van buitendraad.

De kerndiameter bepaald de diameter van het te boren gat bij het tappen van binnendraad.

De spoed van de schroefdraad is de afstand die de bout verplaatst bij één keer rond draaien.

Verschillende tappen

• Handtappen: Set van drie (eerste, tweede en derde tap).
• Machinetap: Eén tap die in één keer het schroefdraad snijdt.

wringijzer

machinetap

                             Handtappen

Aan de aansnijding (A) en aan de groef in de schacht kun je zien welke tap je als eerste moet gebruiken.

De tap met de grootste aansnijding gebruik je als eerste tap. Dit is ook de tap met één groef.

Daarna de tap met twee groeven en als laatste de tap zonder groeven.

1                                           2                                          3                                          4                                          5

6                                          7                                         8                                         9

Uitwendig schroefdraad

1                                         2                                        3

4                                         5

snijplaat

snijplaathouder/ snijraam

Op welke twee manieren kun je schroefdraad maken?"

1. Snijden en lassen
2. Tappen en snijden
3. Gieten en persen
4. Frezen en vijlen

Tappen: Voor inwendige schroefdraad (in een gat).

Snijden: Voor uitwendige schroefdraad (op een as).

Welk schroefdraad wordt
hier vervaardigd?

Hoe benoem je deze handeling?

1. Inwendig schroefdraad
2. Uitwendig schroefdraad
3. Tappen
4. Snijden