Management en organisatie Deel B 5: Leidinggeven 2

• Commercieel beleid
• MBO
• Studiejaar 4

Management en Organisatie B

Week 5

Wat is management?

Management

Management betekent dat je de mensen en middelen zo inzet dat je een goed resultaat bereikt. 

Als retailmanager (&specialist) geef je leiding aan een team, een afdeling of een filiaal van een retailorganisatie. 

Periode 2.1

In deze periode gaan we bezig met het boek Management en organisatie Deel B.

We gaan het hebben over verschillende taken in de winkel,

hoe je efficiënt je personeel in kan zetten,

en behandelen het werkoverleg.

In periode 2.2 behandelen we de rest van het boek.

Eindopdracht

Verslag van de eindchallenges

Agenda

Week 4: Leidinggeven

Week 5: Leidinggeven

Week 6: Leidinggeven

Week 7: Personeelsbehoefte

Week 8: Personeelsbehoefte

Week 9: Eindproduct inleveren

Nut van deze les

Aan het einde van de les..

.. leer je de verschillende leidingstijlen,

.. weet je wat een leider is.

.. en weet jij wat we deze periode gaan doen.

Wat is een kenmerk van retail?

Retailbedrijven verkopen aan..

1. bedrijven
2. consumenten
3. zowel bedrijven als consumenten
4. overheidsinstellingen

Retail

Met retail worden bedrijven bedoeld die producten aan consumenten verkopen. 

Wie doet wat in de retail?

Er zijn verschillende functies in retail op verschillende niveaus, zoals:

Wat hoort bij de taken van een retailmanager? Kies het juiste antwoord.

1. Voorraden uitpakken en in de winkel plaatsen
2. Klanten adviseren over een product
3. Afdeling aansturen

Hiërarchie

De verschillende functies leiden tot een taakverdeling en bepaling wie leiding geeft aan welke medewerkers. 

De ondernemer of retailmanager is uiteindelijk verantwoordelijk voor de gang van zaken in de winkel. 

Hij is ook eindverantwoordelijk voor de medewerkers die er werken. 

Wat vinden jullie belangrijk aan een goede werkgever?

Goed werkgeverschap

Werknemers willen een goede arbeidsovereenkomst. Daarnaast willen ze gezien en gewaardeerd worden om wat ze doen voor het bedrijf. 

Bovendien is het voor de werknemers belangrijk dat de werkgevers zorgt voor: 

Een gezonde werkplek

Veilige omstandigheden

Het welzijn van de medewerkers

Vragen..?

Het bedrijf en jij als leidinggevende moeten weten waar je voor staat, waar je voor gaat en welk gedrag nodig is om van het ene naar het andere punt te komen.

  

1. Als je bepaald gedrag van een medewerker ziet, kun je daarover vragen stellen. Welke voor- en nadelen zijn er aan het stellen van vragen?

2. Hoe goed ben jij in het stellen van vragen die niet meteen jouw antwoord of opvatting laten doorschemeren? Kun je daar een voorbeeld van geven?

3. Het toegeven van fouten is voor veel mensen lastig. Hoe sta jij tegenover mensen die hun fouten toegeven? Vind je ze sympathiek of juist sukkels, omdat ze hun fout bekennen?

Wat is leidinggeven?

Leidinggeven

Het beïnvloeden van gedrag van één of meer medewerkers om een bepaald doel te bereiken. 

Leidinggeven

 Leidinggeven gebeurt meestal vanuit een bepaalde functie, zoals teamleider of afdelingschef. 

Degene die leidinggeeft, streeft naar een bepaald doel. 

Daarbij hoeft degene die leidinggeeft niet altijd de leidinggevende te zijn. Soms neemt een medewerker het initiatief om de leiding van een klus op zich te nemen, bijvoorbeeld als niet voor iedereen duidelijk is wat er moet gebeuren.

Hoeveel inspraak heeft de medewerker?

Ieder heeft zijn eigen stijl van leidinggeven, maar de ene stijl van leidinggeven is in een bepaalde situatie wel effectiever dan de andere. Een leiderschapsstijl geeft aan hoe de leidinggevende inbreng van medewerkers meeneemt in zijn beslissingen. Die leiderschapsstijl hangt ook samen met de medewerkers en de taken die ze moeten uitvoeren.

Je kunt de volgende leiderschapsstijlen onderscheiden:

directief of autoritair

consultatief

democratisch

laisser-faire.

Directief of autoritair

Bij een directieve leiderschapsstijl is de leider heel doelgericht. De leidinggevende bepaalt het doel en ook de manier van werken en de middelen die worden ingezet. De medewerkers hebben geen enkele inspraak. De manager controleert nauwgezet de uitvoering van het werk en overlegt niet. Hij verwacht van zijn medewerkers dat ze het werk op de aangegeven manier uitvoeren.

Deze manier van leidinggeven is taakgericht en sturend en komt van pas bij onervaren medewerkers en noodsituaties.

Opdracht

Verzin twee voordelen en twee nadelen van directief leidinggeven.

Autoritaire leider

Een autoritaire leider of autocratisch leider is een leidinggevende die meestal een directieve stijl van leidinggeven toepast. Dit kan zijn omdat hij veel kennis heeft op zijn vakgebied of omdat hij geen inspraak wil geven. Hij neemt beslissingen zonder zich te laten beïnvloeden door zijn medewerkers en gebruikt zelden andere leidinggevende stijlen.

Sommige autoritaire leiders kunnen intimiderend overkomen. Dat betekent dat ze inspelen op de angst bij medewerkers om het niet goed te doen of hun baan te verliezen.

Consultatief

Bij de consultatieve leiderschapsstijl vraagt de leidinggevende advies aan zijn medewerkers, maar neemt hij uiteindelijk zelf de beslissingen. 

Medewerkers hebben hierbij dus wel hun eigen inbreng en ze hebben daardoor invloed op de beslissingen.

Delegeren

Een consultatieve leiderschapsstijl past bij het delegeren van taken. 

Bepaalde vormen van overleg zijn bijvoorbeeld gedelegeerd naar medewerkers. Zij moeten onderling of met anderen overleggen en daarover rapporteren aan de leidinggevende. Dit bespaart tijd voor de manager en de medewerkers komen zo beter tot hun recht. De medewerkers hebben inbreng als ze dat willen en kunnen. 

De consultatieve leiderschapsstijl is in veel situaties toepasbaar. Het is duidelijk wie eindverantwoordelijk is en de medewerkers hebben ook een belangrijke inbreng.

Democratisch

Bij een democratische leiderschapsstijl is de leidinggevende er vooral op gericht om de medewerkers te motiveren voor hun taken en om ideeën en oplossingen te bespreken. 

->De manager met een democratische leiderschapsstijl geeft zijn medewerkers veel verantwoordelijkheden en bevoegdheden. 

-> De manager beslist alleen wanneer de groep niet tot een oplossing komt. 

-> Als leidinggevende ben je met de democratische leiderschapsstijl vooral een begeleider en coördinator. Of de manager goed functioneert, hangt daarmee ook af van de betrokkenheid en de medewerking van de medewerkers.

De democratische leiderschapsstijl werkt het beste in een team waarin medewerkers een gelijkwaardige inbreng hebben met hun kennis en vaardigheden. Het is niet bruikbaar in situaties waarin snel beslissingen moeten worden genomen.

Bedenk de voor en nadelen van democratisch leidinggeven

Laisser-faire

De leider die gebruikmaakt van laisser-faire kiest voor ‘laat maar waaien, zoek het maar uit’. Hij geeft nauwelijks leiding, maar hij geeft ook geen steun aan zijn medewerkers. J

e kunt deze stijl van leidinggeven ook zien als een manier om bijna alles te delegeren aan de medewerkers. Dat kan alleen wanneer het team deskundig, vaardig en gemotiveerd is, medewerkers samen tot besluiten kunnen komen en de doelen duidelijk zijn.

Welke leidingstijl past??

Als leidinggevende zul je meer van de ene dan van de andere stijl in je hebben. Het beste is om je leiderschapsstijl aan te passen aan de medewerkers en de situatie. Daarnaast houd je ook goed in de gaten wat medewerkers van je verwachten.

Of je medewerkers veel of weinig inbreng geeft bij het nemen van beslissingen zul je ook laten afhangen van de medewerkers:

1. Zijn ze zelfstandig?

2. Zijn de medewerkers goed gemotiveerd voor het uitvoeren van hun taken?

3. Zijn er een of meer medewerkers die informeel de leiding nemen als jij er even niet bij kunt zijn?

4. Geven de medewerkers graag en goed advies?

Les 5

Leidinggeven

Wat is een theorie?

Theorieën

Over management en leidinggeven zijn veel theorieën. 

Een theorie helpt bij het verklaren van wat je om je heen ziet gebeuren. Een theorie is nooit de hele werkelijkheid. 

Houd dat in gedachten als je een theorie leest.

XY-theorie van McGregor

Over leidinggeven zijn veel theorieën bedacht. Die theorieën gaan vaak over het gedrag van mensen, individueel of in een groep. Een theorie die al zestig jaar meegaat is de XY-theorie van McGregor. 

Dit is een theorie over het mensbeeld van managers en de manier waarop dat mensbeeld hun benadering van medewerkers beïnvloedt.

Mensbeeld X

Mensen zijn liever lui dan moe: dat is de kern van mensbeeld X. Medewerkers werken alleen voor het geld, zijn ongemotiveerd om te werken, zijn traag en ze spannen zich liefst zo weinig mogelijk in. 

Als je zo over medewerkers denkt, dan zul je ze ook geen verantwoordelijkheid geven en ervan uitgaan dat ze geen ambitie hebben om het werk goed te doen.

Er zit voor de manager die zo tegen de medewerkers aankijkt weinig anders op dan veel controleren en strak aansturen. Medewerkers probeer je te motiveren met beloningen of eventueel bestraffen.

Mensbeeld Y

Mensen willen zich graag ontwikkelen, ook in hun werk: dat is de kern van mensbeeld Y.

 Medewerkers zijn gemotiveerd om te werken en zich te bekwamen in hun vak. Ze willen graag waarde toevoegen voor de organisatie en hebben een positieve werkhouding.

De manager die zo tegen medewerkers aankijkt, heeft vertrouwen in hun taakuitvoering, zal medewerkers zelfstandig laten werken en gul zijn met complimenten. Hij zal medewerkers veel ruimte geven voor ontwikkeling, samenwerken en hij zal eigen initiatief waarderen.

McGregor pleitte dus ook voor mensbeeld Y als beste optie, zowel voor de medewerkers als voor de managers.

  

Tegenwoordig gaan de meeste leidinggevenden ervan uit dat medewerkers gemotiveerd zijn voor het werk dat ze hebben gekozen: mensbeeld Y. Toch speelt de XY-theorie van McGregor nog steeds een rol in het management. 

Aansturing van de werkprocessen

De managementtechniek geeft aan hoe een leidinggevende zijn dagelijkse werk doet en leidinggeeft aan zijn team. 

De technieken worden vaak omschreven met de woorden ‘management by ...’. De indeling sluit voor een deel ook aan bij de mensbeelden X en Y van McGregor. Veel managers combineren de verschillende managementtechnieken.

Management by direction and control

Bij management by direction and control geeft de manager opdrachten en controleert hij de resultaten van de medewerkers. 

Direction betekent dat de manager zijn medewerkers in een bepaalde richting stuurt en bijvoorbeeld ook aangeeft hóe de medewerker een taak moet uitvoeren. 

Je kunt deze manier van aansturen vergelijken met de directieve leiderschapsstijl. Management by direction and control sluit aan bij mensbeeld X van McGregor.

Management by objectives

Bij management by objectives gaat het om de doelstellingen. Het gaat de manager niet zozeer om de manier waarop het resultaat wordt bereikt, als het doel maar wordt gehaald. 

Belangrijk aan deze managementtechniek is dat de manager de doelen in overleg met de medewerkers vaststelt. Daardoor werkt het hele team aan dezelfde doelen. De medewerkers doen dat zelfstandig op hun eigen wijze in samenwerking met andere teamgenoten. 

Management by exception

Bij de techniek management by exception komt de manager alleen in actie bij uitzonderingen in positieve of negatieve zin. Als de manager en zijn medewerkers hun doelen voor de komende periode hebben vastgesteld, bespreekt de manager welke ondersteuning de medewerkers nodig hebben. Hij gaat ervan uit dat de medewerkers gemotiveerd en in staat zijn om de klus te klaren. 

Dat past bij mensbeeld Y. De medewerkers krijgen zeer veel zelfstandigheid bij het uitvoeren van hun taken en zijn nog meer verantwoordelijk voor het gestelde doel.

Deze manier van aansturen van medewerkers sluit aan bij consultatief of democratisch leiderschap.

Management by walking around

Bij de techniek management by walking around zorgt de manager ervoor dat hij veel op de afdeling aanwezig is om informatie te verzamelen. Hij blijft niet in zijn kantoortje achter zijn computer zitten, maar hij bespreekt de voortgang met zijn medewerkers en maakt vaak een informeel praatje met ze. 

Deze techniek wordt veel door managers gebruikt die op operationeel niveau leidinggeven. De manager is door aanwezig te zijn op de werkvloer zowel in staat om te controleren en te motiveren, als om te ondersteunen en adviezen van medewerkers te horen.

Challenge 5

Ga op onderzoek uit en beantwoord de volgende vragen:

1. Wat is een theorie? Leg uit met een voorbeeld. 

2. Wat is de XY-theorie van McGregor?

3. Welk mensbeeld heeft je huidige leidinggevende op stage? Mensbeeld X of Y en leg uit met een voorbeeld.

4. Op welke manier stuurt je leidinggevende zijn werkprocessen aan? ''Management by ...'' en leg uit waarom. 

Challenge 4 eindopdracht

Ga op onderzoek uit en beantwoord de volgende vragen:

1. Welke leidingstijl past denk je het best bij jou?

2. Welke leidingstijl heet je leidinggevende op stage? Leg uit waarom.

3. Vind je dit de meest gepaste leidingstijl op je stage? Leg uit waarom.