2.4 en 5 Het bloedvatenstelsel en de bloedvaten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Thema 2

Transport

B4 en 5

Het bloedvatenstelsel

Bloedvaten

Herhalen

1. Je kunt de delen van een hart noemen met hun functies en kenmerken.
2. Je kunt de werking van het hart beschrijven en de relatie tussen bouw en werking uitleggen.

1

1

2

2

Thema 2: Transport

Basisstof 4 en 5:

Het bloedvatenstelsel en de bloedvaten

Leerdoelen

1. Je kunt zuurstofgehalte, stroomrichting en verloop van bloeddruk en stroomsnelheid in de delen van het bloedvatenstelsel toelichten.
2. Verschillen foetale bloedsomloop en na de geboorte.
3. Je kent de functies en kenmerken van aders, slagaders en haarvaten en kunt de relatie tussen bouw en werking uitleggen.

Typen bloedvaten

Slagader / arterie

• Dikke, elastische wand
• van glad spierweefsel
• Vertakt in arteriolen

Haarvat / capillair

• enkele cellaag dik

Ader / venen

• Dunne wand
• kleppen
• Vertakken in venulen

Binas 84C2

(Ader)kleppen

Laten het bloed in één richting stromen

Zodat het niet door de zwaartekracht terugstroomt naar de organen

Naamgeving van bloedvaten

Van hart (af) naar nier = nierslagader

Van nier naar hart (toe) = nierader

Binas 84A

Embryonale

bloedsomloop

Wat is er anders bij een embryonale bloedsomloop?

Embryonale

bloedsomloop

Ovale venster = opening tussen boezems

Ductus arteriosus (/Botalli)= verbinding tussen longslagader en aorta

Voor geboorte

Na geboorte

Aan de slag

- Lezen BS 4 en 5 (blz. 104 en 105)

- Maken opdracht 32 t/m 35 + 41 t/m 43

Vernauwen en verwijden

Dankzij de spierlaag in (slag)aders kunnen deze vernauwen en verwijden.

Dit om bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur of de bloeddruk te regelen

Vasodilatatie

Haarvaten

• Bij de organen vertakken de slagaders in haarvaten 
• In de wand van de haarvaten zitten kleine openingen.
• De cellen in de wand van een haarvat laten weefselvloeistof (bloedplasma) en witte bloedcellen door.
  

Bloeddruk

De bloeddruk is druk van bloed tegen de wanden van bloedvaten

Maximale druk bij samentrekken kamers (bovendruk / systolische druk)

Minimale druk tijdens de hartpauze (onderdruk / diastolische druk)

Bovendruk

Onderdruk

bloeddruk 120/80

120= Bovendruk                             80= onderdruk

Atherosclerose

Atherosclerose ook wel slagaderverkalking is het gevolg van het afzetten van cholesterol tegen de wand van het bloedvat.

Kan leiden tot trombose (verstopping door bloedprop) en infarcten (afsterven cellen door zuurstoftekort)

Hoge bloeddruk

• stress
• roken
• overgewicht
• zout

Langdurige hoge bloeddruk beschadigt de wanden van de slagaders!

Bloeddruk en stroomsnelheid

1. Er is te zien dat de bloeddruk afneemt tijdens het stromen van het bloed door de slagaders via de haarvaten naar de aders. 

2. Verband stroomsnelheid bloed en totale doorsnede bij de verschillende typen bloedvaten.

3. Stroomsnelheid bloed is het laagst in haarvaten maar de totale doorsnede van dit type is het hoogst.

Binas 84E1

Regeling van de bloeddruk

Aan de slag

- Afmaken opdracht 36 t/m 39

- Lezen BS 5

- Maken opdracht 44 t/m 51

De wand van een slagader is ...
De bloeddruk in een slagader is ...

1. Dik en Hoog
2. Dik en Laag
3. Dun en Hoog
4. Dun en Laag

De meeste slagaders zijn

1. Zuurstofrijk
2. Zuurstofarm

Slagaders hebben aderkleppen.

1. Waar
2. Nietwaar

Welke is de holle ader?

1. 2
2. 1
3. 4
4. 7

Een ader...

1. Vervoert bloed naar het hart toe
2. Vervoert bloed van het hart weg
3. Bevat meestal zuurstofrijk bloed
4. Bevat meestal zuurstofarm bloed

Haarvaten hebben:

1. De dikste wand
2. Een dikke wand, maar niet de dikste.
3. Een wand die uit 1 cellaag bestaat.
4. Geen wand.

Hoe dik is een haarvat?

1. Zo dik als een haar
2. Zo dik als één cel
3. Zo dik als een slagader
4. Zo dik als een vinger

Wat is de functie van een haarvat

1. Zuurstof en voedingsstoffen naar de cellen overbrengen
2. Koolstofdioxide en afvalstoffen van de cellen afvoeren
3. Zuurstof en voedingsstoffen van de cellen afvoeren
4. Koolstofdioxide en afvalstoffen naar de cellen overbrengen

Waardoor verlaat aan het begin van een haarvat, vocht het haarvat?

1. Osmotische druk
2. Filtratie
3. Resorptie
4. Bloeddruk

wat kun je zeggen over de hoeveelheid bloed die een haarvat instroomt en die een haarvat uitstroomt?

1. er stroomt meer in dan uit
2. er stroomt evenveel in als uit
3. er stroomt minder in dan uit

Vergelijk de aorta met de longslagader.

De bloeddruk in de aorta is .......... de bloeddruk in de longslagader

1. gelijk aan
2. hoger dan
3. lager dan

De bloeddruk wordt gemeten in een

1. Armader, onderdeel van de kleine bloedsomloop.
2. Armslagader, onderdeel van de kleine bloedsomloop
3. Armader, onderdeel van de grote bloedsomloop.
4. Armslagader, onderdeel van de grote bloedsomloop

Wat is de bloeddruk?

1. Druk die het bloed uitoefent in een haarvat
2. Druk van bloed op wanden van slagaders
3. Druk van bloed op alleen de linkerkamer
4. Bloed dat heel veel energie heeft

Een bloeddruk van 120/80 is een gezonde bloeddruk

1. onjuist
2. juist

Vlooien zuigen bloed
Vlooien bijten hun slachtoffers om bloed op te zuigen uit de haarvaten.
Vanwege welk verschil tussen haarvaten, aders en slagaders zijn haarvaten voor vlooien het meest geschikt om bloed uit op te zuigen?

1. De bloeddruk in haarvaten is lager dan die in aders en slagaders.
2. De stroomsnelheid van het bloed in haarvaten is lager dan die in aders en slagaders.
3. De wand van haarvaten is dunner dan die van aders en slagaders.
4. De zuurstofconcentratie in haarvaten is hoger dan die in aders en slagaders.

De tijd die verloopt tussen het moment waarop bij de mens een bloedcel de rechterkamer verlaat en het moment waarop deze aankomt in de linkerboezem is over het algemeen kort. De tijd die verloopt tussen het moment waarop een bloedcel de linkerkamer verlaat en het moment waarop deze aankomt in de rechterboezem is over het algemeen lang.

Waardoor wordt dit tijdsverschil veroorzaakt?

1. door verschil in stroomsnelheid van het bloed
2. door verschil in bloeddruk
3. door verschil in hoeveelheid bloed
4. door verschil in weglengte

Bij een grotere gezamenlijke diameter van de bloedvaten, wordt de stroomsnelheid van het bloed..

1. Hoger
2. Lager
3. Blijft gelijk

Van verschillende bloedvaten van de grote ​ bloedsomloop
van de mens worden de volgende ​gegevens verzameld:​
1) de stroomsnelheid vh bloed ,​ 2) de hoeveelheid elastische
vezels in de wand​ 3) de permeabiliteit van de wand ​
4) de bloeddruk in deze bloedvaten.​
Met welke letter wordt het diagram weergegeven
waarin​ de stroomsnelheid van het bloed​ staat?

1. Diagram P
2. Diagram Q
3. Diagram R
4. Diagram S

Wat is er anders bij embryonale bloedsomloop tov bloedsomloop van volwassen?

1. Bloed gaat door een gat tussen de boezems
2. Bloed gaat niet langs het hart
3. Bloed gaat bij kleine bloedsomloop direct naar de navelstreng
4. Bloed gaat wel naar de longen maar neemt daar geen zuurstof op

Soms sluit het ovale venster niet goed na de geboorte. Mensen met die aandoening hebben vaak een groter hart. Hoe komt dat?

1. Het hart moet harder werken omdat er meer bloed in de boezems komt
2. Het hart moet harder werken omdat er anders te weinig zuurstof bij de cellen komt
3. Het hart moet harder werken omdat het bloed dat in de longen komt te weinig zuurstof bevat
4. Het hart moet harder werken omdat het bloed in de aorta te veel zuurstof bevat

Stroomt het bloed door het ovale venster vooral van de linkerboezem naar de rechterboezem of andersom? (hint: waar stroomt meer bloed door, de longader of de holle aders?)

1. van linkerboezem naar rechterboezem
2. van rechterboezem naar linkerboezem

Hoe heet het stukje in het hart van het embryo waar het bloed door gaat om niet langs de longen te komen?

1. ductus botali
2. ductus venosus
3. navelstrengslagader
4. ovale venster

De ductus Botalli voorkomt dat er te veel bloed naar de embryonale longen stroomt. Jan en Piet bestuderen voor de toets de bloedsomloop en beredeneren wat de reden kan zijn dat de bloedstroom naar de longen van de foetus gering is.
Jan: Het bloed dat naar de longen van de foetus gaat is alleen bedoeld om die longen te voorzien van zuurstof en voedingsstoffen en om afvalstoffen van die longen af te voeren.
Piet: Het longweefsel van de foetus zou bij een te grote toestroom van bloed beschadigd kunnen raken.

Vraag: Wie van de leerlingen doet een juiste bewering?

1. Geen van beiden
2. Alleen Jan
3. Alleen Piet
4. Beiden

Ik heb de leerdoelen van deze les onder de knie

😒🙁😐🙂😃

Wat vind je lastig/moeilijk?