Bijbel SO 24-25

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Voorbereiding Bijbel SO

LEF klas 1 2024-2025

Deze les

Vandaag

Bijbelles deel 1

Terugblik 

Opstart Jodendom en Christendom

Vooruitblik

Bijbelles deel 2. 

Bijbel SO in de les van week 4

In deze les gaan we een begin maken met het voorbereiden op het Bijbel SO. Deze zal plaats vinden in week 4. 

Dit is de week van 20 t/m 24 januari. Schrijf dit op in de agenda. 

Doelen

We gaan het de komende lessen hebben over en werken met de bijbel. 

In deze lessen behandelen we de bijbel niet als heilig boek, maar als onderzoeksobject. 

Disclaimer

Sommige mensen behandelen de bijbel als heilig, dit is iets goeds. Maar in deze les gaan we met de bijbel om als iets dat ons helpt te kijken naar de verschillende verhalen die hier in staan. We gaan het gebruiken als opzoek-boek, woordenboek van verhalen en boodschappen. En laten het heilige hierin verdwijnen naar de achtergrond. 

Foto: Massada, sporen van Joods-Romeinse oorlog

Wat denk jij al over de Bijbel te weten?

Bekrachtig vooral wat goed is: meerdere boeken, verschillende verhalen, het eerste testament, het tweede testament, verhalen over jezus, mozes enzovoorts. 

Waarom kunnen we niet spreken van een echte Bijbel?

- Je kan twee kenmerken van levensvragen noemen

- Ja kan de 2 karakteristieken van levensvragen in eigen woorden uitleggen

• SO  weging 1 voor P2,  
• Bestaat uit 2 delen:

1. Deel 1: Op kennis lijkt op Wb. opdr. 6, 7, 9, 10, 19, 32, 33, verdiepingsopdracht 8. Blz. 92 e.v.
   
2. Deel 2:  Op vaardigheid, zoals we oefenen in deel 2 van deze LessonUp
   

Bijbel SO

Tip! Het is onnodig om een onvoldoende voor dit SO te halen. Leren werkt, vandaar ook veel leertips! 

Benoem punten voor ik-speditie, kerkopdracht, SO en proefwerk in de toetsweek. 

- Het eerste deel bestaat uit wat kennis over de bijbel die je in deze lessen meekrijgt. 
- Het tweede deel is een vaardigheid met werken met de bijbel die we gaan later gaan oefenen. 

Zoveel weten we blijkbaar niet meer: onze doelen

• Je kan uitleggen waarom 'de bijbel' niet bestaat
• Je kan basisbegrippen van de bijbel onthouden
• Je kan in eigen woorden uitleggen welk probleem de talen van het oude en nieuwe testament voor vertalers geeft
• Je kan zaken in de bijbelboeken terugvinden

Tip! Maak van de doelen toetsvragen om jezelf mee te overhoren.

Het blijkt dat we de inhoudelijke teksten van een bijbel en koran dus makkelijk door elkaar kunnen halen, de kennis van de teksten is verdwenen en niet meer écht aanwezig in de hoofden van de mensen tegenwoordig. 

Vandaar dat we het hier in de lessen over gaan hebben. Dit zijn de doelen die je vóór de bijbel so moet beheersen. 

Tip vanuit ons is; kun je deze doelen omzetten naar een vraagzin? Geef hier antwoord op en je zult zomaar eens het antwoord op een vraag in de toets hebben gevonden. 

De bijbel bestaat niet

Deel 1 Kennis

Foto: Dode zee rol

Deze man gaat ons vertellen over de teksten in de bijbel en waarom deze zo bijzonder zijn. 

Enkele wetenschappelijke inzichten

• Als de bijbel niet bestaat, bestaat er ook niet zoiets als de 'echte originele bijbel'. Toch de moeite om te bestuderen. (o.a. Meest verkochte 'boek')

• Veel materiaal is verloren gegaan door het materiaal waarop geschreven is. De joodse teksten staan vaker op papyrus en dierenhuiden. We hebben wel 'oudere' verhalen van andere omringende volken doordat ze bijvoorbeeld op kleitabletten of muren schreven. 
  
•  Schrijven is kostbaar en lastig in deze tijd om meerdere redenen. Er wordt alleen met reden geschreven, bijvoorbeeld voor politiek gewin. De verhalen uit bijbelteksten komen voort uit een mondelinge traditie en zijn met een reden opgeschreven. De teksten staan niet los van hun plaats of tijd. 
• Bijbelboeken zijn geen 'kookrecepten' toepassen in onze tijd is lastig.

Let op! Geen toetsstof

Het lijkt soms makkelijk, vertalen. Woordenlijsten gespiegeld tegenover elkaar bij Duits of Spaans. Maar vertalen is soms nog niet zo makkelijk als het lijkt. Vertaal Roos maar eens naar het Engels, bedoelen we dan Bulls Eye, of Rose of Roos dat meisje uit W5? 

Oude talen vertalen is nog veel lastiger, sommige woorden zijn erg gebonden aan een plek, denk maar eens aan een plat Helmonds woord: 'keiebijter'. En soms erg gebonden aan tijd. Had jij voor de corona al eens gehoord van een Lock-down? 

 

De teksten die in bijbelversies opgenomen zijn veelvuldig vertaald in taal en context. 

Vertalen = Liegen

Teksten in de bijbel zijn dus vertaald onder andere uit het Hebreeuws. Letterlijk vertalen is erg moeilijk, omdat woorden verschillende betekenissen hebben, geïnterpreteerd moeten worden in de tijd van herkomst, en soms alleen te begrijpen zijn in een bepaald gebied. 

Doelen

- Je kan twee kenmerken van levensvragen noemen

- Ja kan de 2 karakteristieken van levensvragen in eigen woorden uitleggen

בְּרֵאשִׁית בָּרָא אֱלֹהִים אֵת הַשָּׁמַיִם וְאֵת הָאָרֶץ < hier staat zoeits als: 

 Bereshit bara Elohim et hashamayim ve'et ha'aretz.

Het Hebreeuws kent geen klinkers, vertalen is soms gokken. Het laat zich vrij vertalen in het Nederlands naar: 

"In een begin" maar ook in "In het begin"

 

Maakt dit volgens jou veel verschil?

Voorbeeld

Hebreeuws

"In een begin" maar ook in "In het begin"
Maakt dit volgens jou veel verschil?

Terugblik: onze doelen

• Je kan uitleggen waarom 'de bijbel' niet bestaat
• Je kan basisbegrippen van de bijbel onthouden
• Je kan in eigen woorden uitleggen welk probleem de talen van het oude en nieuwe testament voor vertalers geeft
• Je kan zaken in de bijbelboeken terugvinden

Oude testament

Foto: Dode zee rol

VWO! Denk eens kritisch na, wat kan het nadeel zijn van iets 'oud' noemen?

Wat is géén deel van de TeNaCH

1. Tora
2. New’iem
3. Chetoewiem
4. Dharma

Nieuwe testament

Oorspronkelijk geschreven o.a. in het Hebreeuws 

De verzameling boeken die je kan onderverdelen in 3 delen van de TeNaCH:

Tora: regels

New’iem: verhalen over profeten (boodschappers van God) 

Chetoewiem: andere geschriften: psalmen (liederen), spreuken(gedichten) 

Meer info: TB blz. 78, 81, 100-101

Oude testament

עִבְרִית

Je hoort hier het 'onze vader gebed' zoals opgenomen in het evangelie van Mattheus 6:9-13 in het Hebreeuws

TeNaCH=

Bijbel= 

1. _______

2. _______

Ook wel genoemd: 

Bestaat uit:

 1._______

2._______

3._______

Bestaat uit: 

1._______

2._______

3._______

4. 4 evangeliën

Bestaan uit:

 1._______

2._______

3._______

4._______

NT

OT

Marcus

Mattheüs

Newi'iem

Chetoewiem

Lucas

Johannes

Brieven

HandeiingenOpen

Openbaringen

Tora

Nieuwe testament

Oorspronkelijk in het Grieks geschreven

Verschillende delen:

1. Vier evangelies: 4 verhalen over Jezus geschreven door Mattheus, Marcus, Lucas & Johannes
   
2. Handelingen (van apostelen)
   
3. Brieven (van Paulus)
   
4. Openbaring / Apocalyps /einde van de wereld visioen

> Meer info TB blz. 84, 87, 91, 92, 100-101

ἡ Ἑλληνικὴ γλῶττα

Wie is de evangelist?

1. Petrus
2. Mattheus
3. Zacharias
4. Paulus

Je kan verder oefenen of jezelf overhoren met: 

• Werkboek opdr. 6, 7, 9, 10, 19, 32, 33, verdiepingsopdracht 8. op blz. 92 e.v.
  

Verder oefenen?

Deel 2 Vaardigheden

Werken met een Bijbel

Foto: Shrine of the book

Om zaken snel terug te kunnen vinden in de bibliotheek van de bijbel is er net als in de bibliotheek een opzoek systeem. 

De boeken zijn verdeeld in OT en NT

Dan kan je zoeken welk boek, hiervoor zijn afkortingen

Dan kan je zien welk hoofdstuk 

Dan kan je zien welk vers

VB. Lev. 18:20 = boek Leviticus; Hoofdstuk 18; Vers 20

Zoeken!

Niet in elke bijbel zitten dezelfde boeken.

Kijk hiervoor altijd in de inhoudsopgave. 

Let op! Soms staat er 2 Kon. XX:XX. Deze 2 geeft dan aan dat het om koningen 2 gaat i.p.v. koningen 1 

Welke boeken zijn er?

Lev. 24:2-3 Wie zei wat tegen Mozes?

Lev. 18 : 20 wat mag niet van God?

Ezra 7:27 van wie is JHWH de God?

Tobit 10:4 wie zei wat?

Efeziërs 1:1 Van ..... door Gods wil apostel van Christus Jezus.

2Petrus 3:10 wat komt er als een dief?

Zo ziet dit toets deel eruit

Meer oefenen?

Of blader even door de bijbel en test jezelf of elkaar!

Daag elkaar eens uit!

Foto: Arc of Titus, Rome

Ik voel me vandaag aan het einde van de les?

Foto: Arc of Titus, ROME

Foto: Arc of Titus, ROME

Foto: Arc of Titus, ROME

😒🙁😐🙂😃

Verklaring van afbeelding

• Dia 2: Al Aqsa Jerusalem, op de tempel berg waar de stenen tempel ooit zou hebben gestaan. Moskee die echt een plek heeft in verspreiding van Islam als wereldreligie. 
• Dia 4: Cave 4 Qumran, de grot waar veel teksten gevonden zijn.
• Dia 6: Shrine of the book, museum in Israël ter ere van de vondsten van de DSS
• Dia 8: Sint barbara, Oudenbosch. Namaak sint-pieter in NL. 
• Dia 12: Masada ruïne, restanten van de oorlog tussen Joden en Romeinen. 
• Dia 15: Temple mount, de heiligste plek voor Joden.
• Dia 17: Klaagmuur, restant stenen tempel.
• Dia 21: Spijkerschrift kleitablet uit Juda
•  Dia 28: Sint barbara, Oudenbosch. namaak sint pieter in NL
•  Dia 37: Qumran, Mikveh. Ritueel bad in de ruine in Qumran.
• Dia 38: Qumran caves, overzicht van de grotten van Qumran. 
• Dia 45: klaagmuur, restant stenen tempel. 
• Dia 46: arc of Titus, Rome. Historische bron bij de vernietiging van de tempel.
• Dia 47: Foto uit een moskee in Mekka, Qu'ran een ander heilig schrift zichtbaar. 

Leren volgens de bewezen methode van Leitner. 

Voordelen handgeschreven kaartjes: 

- Veel herhaling

- Actief leren

- Motiverend

- Kost weinig oefentijd

> Zie werkblad in Teams

Leitner Flashcards

Houd in de lessen goed je schrift en papier bij de hand.

Het maken van aantekeningen helpt je met het onderscheiden van hoofd- en bijzaken en zo behoudt je een goede focus in de les

> Werkblad in Teams

Cornell Lesnotities

Doelen

Verdeel leermomenten voor meer herhaling en voorkom dat je te lang bezig blijft. 

Na school 25 minuten huiswerk effectief benutten is een hele opgave. 

Pomodoro techniek