VOC en WIC; deel 1

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7,8

V

O

C

d

e

e

 l

1

Leerdoelen

Aan het einde van de les weet ik door wie, wanneer en op welke manier de VOC is opgericht.

---           ---

Aan het einde van de les weet ik wat de doelstelling van de VOC was.

Wat kan ik nog vertellen over de vorige les? Over de ontdekkingsreizigers?

Ging als 1e rond de wereld

Kwam vast te zitten in ijs bij Nova Zembla

Dacht dat hij Indie ontdekte, maar was in Amerika

Ontdekte Australië, Nieuw-Zeeland en Tasmanië

Welke zin hoort bij welke persoon?

Sleep het raketje naar de juiste foto toe.

Hij vaarde als 1e naar Indie nadat hij bij de Portugese had gespioneerd

Hij volgde de kust van Afrika, ook na Kaap de Goede Hoop en ontdekte zo de route naar India

Hij ging als eerste langs Kaap de Goede Hoop, maar de bemanning werd bang. Ze gingen terug naar huis.

Welke zin hoort bij welke persoon?

Sleep het raketje naar de juiste foto toe.

Deze drie heren zijn belangrijk geweest. Zonder deze heren had de VOC namelijk nog niet geweten hoe ze zouden moeten varen.

V

O

C

d

e

e

 l

1

01:23

Wat is je bijgebleven van dit filmpje?

Hoe dan?!?

Deze mindmap helpt je vertellen over het ontstaan van de VOC.

- Veel kooplieden ontdekte de handel. Zo ontstonden er veel kleinere voorcompagnieën (bedrijven). De concurrentie nam toe; vooral tussen de Zeeuwse en de Amsterdamse Compagnie.

- De leiders van Nederland, vooral raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt, vonden dit niet goed. Ze wilde dat er meer werd samengewerkt zodat De Republiek der Nederlanden nog rijker zou worden. Ze wilde ook handelen op wereldniveau zoals bijvoorbeeld de Spanjaarden. Ook waren ze zo beter beschermt tegen de Spanjaarden en de Portugezen waarmee ze in oorlog waren. 

- in 1602 gaf Johan van Oldenbarnevelt samen met stadhouder Prins Maurits het 1e octrooi af, hierdoor was de VOC een feit. Het doel van de VOC was om handel te drijven. 

- In de VOC werden de eerdere voor compagnieën verzameld en verdeelt in meerdere kamers. Deze kamers kan je zien als de filialen van een winkelketen; van de VOC dus. 

- Johan van Oldenbarnevelt had geen tijd om de VOC echt te leiden. Daarom stelde hij een bestuur op. Elke kamer mocht leiders sturen. Hoe groter de kamer, hoe meer leiders. Amsterdam was de grootste, dus die mocht 8 mannen in het bestuur leveren. Middelburg was iets kleiner, maar nog steeds groot. Daarom mochten hun 4 mannen leveren. De andere waren kleiner en mochten ieder 1 leider sturen. Als je gaat tellen, dan kom je op 16 leden uit. Dit is bij een stemming niet handig. Daarom werd er besloten dat er 1 leider extra aangesteld moest worden. Om dit eerlijk te doen werd deze persoon elk jaar veranderd. Elke kamer mocht een keer een leider extra sturen; behalve Amsterdam. Anders was Amsterdam namelijk groter als de helft en waren de stemmingen hierdoor niet meer eerlijk. 

03:05

Dit is een foto van het octrooi van de VOC

Voor ons bijna niet te lezen door de sierlijke letters en het oude taalgebruik

03:10

Hier zie je alle vestigingen. 

De groene plekken zijn de gebieden die door de VOC bezet waren. Hier waren de Nederlanders dus de baas.

De oranje stippen waren handelsposten. Hier waren ze niet zozeer de baas over de bevolking, maar wel over de handel. De VOC had immers het monopolie op de handel in dit gehele gebied.

In welk jaar werd de VOC opgericht?

15801620

Wat bedoelen ze met 'de kamers van de VOC'?

1. Dat waren de verschillende regionale handelskantoren/ 'filialen' van de VOC
2. Zo noemde ze de verschillende kamers waar ze konden vergaderen
3. Dit waren verschillende besturen die de VOC bestuurde in een specifiek stukje van Nederland

De VOC krijgt het ‘monopolie’ op alle handel in de Aziatische wateren. Wat betekent dit?

1. De VOC krijgt als enige compagnie het recht om handel te drijven in Azië
2. De VOC mag alleen maar handel voeren in Azië en nergens anders ter wereld.
3. De VOC krijgt automatisch al het geld dat verdiend wordt door de handel in Azië

Stel...ik ben een Nederlandse koopman. Ik ben niet aangesloten bij de VOC. Mag ik dan alsnog handelen in Azië?

1. Ja, iedereen mag dat.
2. Nee, want je bent niet bij de VOC aangesloten.
3. Ja, je bent een Nederlander. Elke Nederlandse koopman/handelaar mag daar zaken doen.
4. Nee, want niemand uit Nederland mag daar juist niet handelen.

https://player.ntr.nl/index.php?id=WO_NTR_428187

Jan Pieterszoon Coen

Jan Pieterszoon Coen was in 1621 de hoogste baas (Gouverneur-generaal) van de VOC in Oost-Indie. Door zijn besluit werden veel Bandanezen vermoord uit straf. Ze verkochten specerijen aan andere landen, maar dat deden ze doordat de VOC hun afspraken niet nakwam. 

Batavia

De VOC wilde in het midden van Indie een hoofdstad creeeren. Deze stad werd het middenpunt van de handel. De belangrijkste bestuurders zouden hier dan ook zijn. Deze stad werd Batavia.

Handelswaren

Het begon met de handel in specerijen als peper, foelie, nootmuskaat, kaneel en kruidnagel. Dit brachten ze terug naar Nederland.

Naar verloop van tijd wilde de leden minder ver varen. Ze gingen handelen met de landen rondom hun handelsposten. Hier gingen ze vaak ruilen; thee, koffie, zijde en porselein werden op deze manier ook verhandeld. 

Genocide Banda

De VOC wilde dat de Bandanezen alleen zou handelen met hun. Ze wilde dat ze stopte met het handelen met de Engelse en de Portugezen. De VOC wilde het monopolie op de handel in nootmuskaat. De Bandanezen wilde dit niet en ze besloten enkele Nederlanders te doden. Dit leidde tot een oorlog.

In 1621 geeft Jan Pieterszoon Coen de opdracht om een strafexpeditie naar Banda te voeren. De VOC vermoord vele Bandanezen. Van de 15.000 inwoners waren er nog maar 1.000 over. De rest was vermoord, gevlucht of tot slaaf gemaakt.

Deze strafexpeditie staat ook wel bekend om 'zwarte bladzijde uit onze Nederlandse geschiedenis'. 

Dieren

Na verloop van tijd handelt de VOC ook in dieren. Ook krijgen ze van sommige keizers dieren cadeau. Luipaarden, krokodillen, exotische vogels, etc, maar ook olifanten. Een bekend verhaal is het verhaal over Hans en Parkie; 2 olifanten. Deze 2 olifanten werden gevangen tijdens een ontspannende jacht in Ceylon. Commandeur Van Braam wilde deze olifanten als dank schenken aan de stadhouder in Nederland.

Link naar het filmpje

Praatplaat

Maak met je duomaatje de puzzels op het werkblad.

Klaar?

      Vul de tijdlijn aan met de   

      kenmerken uit deze les.

Aan de slag!