H5 Fabrikanten en arbeiders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H4 Verlichting en Revolutie

H5 Fabrikanten en arbeiders

§5.1 Oriëntatie

• Periode
• Tijdvak
• Jaartallen
• Samenleving 

Moderne tijd

Tijd van Burgers en Stoommachines

1800-1900

Industriële samenleving

Kenmerkende Aspecten

1 De wetenschappelijke revolutie

 

2 De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis      

    legde voor een industriële  samenleving.

3 Discussies over de ‘sociale kwestie’.

Kenmerkende Aspecten (2)

4 De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de 

    industrialisatie.

  

5 De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: 

    liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en    

    feminisme.

§5.2 Grote veranderingen in Engeland

GB rond 1750 lage productie in landbouw door:

1. De natuurlijke omstandigheden. 

2. Gebrek aan kennis en goede landbouwtechnieken en werktuigen.

3. De kleinschaligheid van de bedrijfjes.

Men had open fields en common fields.

Na 1750 veranderde veel in de landbouw:

1. Het telen van nieuwe gewassen en het toepassen van vruchtwisseling 

2. Nieuwe landbouwwerktuigen te gebruiken

3. Het toepassen van middelen om de grond vruchtbaarder te maken

4. Speciale dieren fokken

5. Enclosures

§5.3 De fabriek met stoomkracht

Uitvindingen textielindustrie

Spinning Jenny

Met deze 'machine' kan er veel sneller kleding worden gemaakt.

In 1764 ontworpen door James Hargreaves.

Schietspoel

Ookwel 'flying shuttle'. 

In 1733 ontworpen door John Kay.

Hiermee werd het gemakkelijker gemaakt om te weven in de huisnijverheid.

• Eerst huisnijverheid
  
• In Engeland begin met uitvindingen in textielindustrie (wegens grote vraag).
  
• Wevers en spinners.
  
• Te groot voor in huis > fabrieken.
  
• Spierkracht -> waterkracht -> stoom

Fabrieken

In de buurt van stromend water

Bij grondstoffen

In de stad

schooltv.nl

§3.4 Voor een handvol stuivers

Enorme bevolkingsgroei: mensen trekken naar steden.

Woon en leefomstandigheden waren slecht.

Net als de werkomstandigheden. 

Protesteren had geen zin.

Steeds meer mensen vonden dat hier iets aan gedaan moest worden, overheid greep (minimaal) in.

schooltv.nl

§5.5 Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa.

Modern imperialisme

Motieven:

Economisch

        grondstoffen en afzetmarkten

politiek

        macht, nationalisme

Cultureel

        blanke superioriteit, verspreiding christendom

§5.6 De machtsstrijd tussen fabrikanten en arbeiders.   

Sociale kwestie

Slechte woonomstandigheden

Slechte werkomstandigheden

Liberalisme vs Socialisme

Liberalisme

Adam Smith

Geen economische staatsbemoeienis

Socialisme

Tegenhanger van liberalisme

Gelijkheid

schooltv.nl

Tijd om te oefenen

Koppel het kenmerkende aspect aan de juiste afbeelding

de industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving

discussies over de ‘sociale kwestie’

de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme

1

2

3

4

5

Urbanisatie 

Sociale 

Kwestie

Industriële 

Revolutie

Demografische revolutie 

Agrarische revolutie 

Voor industrialisatie

Na industrialisatie

Sleep  de kenmerken naar het juiste vak.

Sociale Kwestie

Huisnijverheid

stoommachines

Landbouwsamenleving

verstedelijking

Lang werkdagen

Onderstaande kaartjes zijn kenmerken van het modern imperialisme.

Geef aan of deze kenmerken alleen bij het modern imperialisme horen, of ook bij het oude imperialimse passen.

Oud en modern imperialisme

Continuïteit

Modern imperialimse

Verandering

White man's burden

Koloniseren

Onderdrukken van de bevolking

Westers bestuur in de kolonie

Afzetmarkt en grondstoffen

Het verspreiden van het christendom

Nationalisme

Handel en productie voor Europa

De Industriële revolutie heeft Modern-Imperialisme veroorzaakt

- Vul het oorzaak-gevolg schema in.

industriële revolutie 

Massaproductie

Grondstoffen nodig

Modern-Imperialisme

Koloniseren Afrika/ Azië

Grotere afzetmarkt + Grondstoffen

Veel producten

Groter grondgebied

Er worden zes nieuwe wetten voorgesteld. Zijn de socialisten voor of tegen. Zet de wetten in het juiste vak. 

voor

tegen

1. Iedereen die 65 jaar is, krijgt een ouderdomsuitkering.

2. Ambtenaren gaan de luchtkwaliteit in fabrieken controleren. 

3. Er komt een verbod op stakingen. 

4. Er komt een minimumloon. Werkgevers mogen niet minder betalen. 

5. Arbeiders mogen nu maximaal tien uur per dag werken. Dat wordt twaalf uur. 

6. Er komt algemeen kiesrecht. 

Socialist vs liberaal

socialist

liberaal

Iedereen moet kunnen doen wat hij wil.

Niet iedereen kan doen wat hij wil, want armen hebben minder mogelijkheden.

De overheid moet zorgen dat arme mensen een een beter leven krijgen.

Politiek is een zaak voor hoog opgeleiden.

Liberalen

Socialisten

Weinig overheid

Overheid moet opkomen voor de arbeiders

Individuele vrijheid

Oplossen sociale kwestie

De groep boven de persoon