banas 2 hoofdstuk 10 ioniserende straling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Deze les

10.1 Atomen herhaling

10.2 Ioniserende straling herhaling

10.3 Stabiele en instabiele atoomkernen herhaling

10.4 Dracht herhaling

10.5 stralingsbronnen

10.6 Straling en veiligheid

10.7 Radioactief verval

Bouw van een atoom

• protonen : positief geladen
  
• neutronen: ongeladen
• elektronen: negatief geladen
  

Het aantal protonen is gelijk aan aantal elektronen.

Isotopen

Atomen die dezelfde aantal protonen hebben zijn isotopen. Alleen het aantal neutronen wijkt af.

atoommassa

de massa van een proton is 1 u

de massa van een neutron is 1 u. 

elektron is verwaarloosbaar

u=atomaire massa-eenheid

Atoommassa berekenen

aantal protonen + aantal neutronen 

Een bepaald koperatoom heeft 29 protonen en 34 neutronen. 

Massa = 29 + 34 = 63 u

Ionen

Een atoom heeft evenveel protonen (positief geladen deeltjes) als elektronen (negatief geladen deeltjes) daardoor is een atoom neutraal.

Een zuurstofatoom heeft 8 protonen en 8 elektronen.

Een ion bevat een ongelijk aantal protonen en elektronen. 

Een zuurstofion heeft 8 protonen en 10 elektronen. HIj is dan negatief geladen -2. (8+ + 10-)

kaiserscience.wordpress.com

ioniserende straling

straling die elektronen uit een atoom kan slaan:

• röntgenstraling
• alfastraling
• betastraling
• gammastraling

Stabiele atoomkern: Veranderd nooit                                               10.3

Instabiele atoomkern: Kern verandert een keer. 

radioactief: Een stof met instabiele atoomkernen.

Radioactief verval: het veranderen van de atoomkern

Straling wordt gebruikt voor behandeling van kanker. 

In kerncentrales ontstaan instabiele atoomkernen bij het opwekken van energie. 

Dracht van straling: de sterkte waarmee straling wordt geabsorbeerd. 

• Alfastraling, heliumkernen opgebouwd uit 2 neutronen en 2 protonen. 
  
• Betastraling: snelle elektronen
  
• Gammastraling: elktromanetische straling. Geen deeltjes. 
  

Hoe groter het deeltje, hoe kleiner de dracht. 

Helium kernen zijn groter dan elektronen dus de dracht is kleiner. 

Bij een grote dracht wordt weinig straling geabsorbeerd. 

 

10.5 Stralingsbronnen

natuurlijke stralingsbron = achtergrondstraling 

De straling van stralingsbronnen uit de natuur.

• Heelal = kosmische straling 9%
• Voedsel 16% (koolstof-14 en kalium-40)
• bodem
• water
• bouwmaterialen
• lucht (radon en thoron)

10.5 Stralingsbronnen

Kunstmatige stralingsbronnen: bronnen afkomstig uit ziekenhuizen, tandartsen, industrie, landbouw, toepassingen in kernenergie

• Röntgenfoto's
• Tracers
• Bestraling
• ioniserende straling om de dikte van metaal te controleren, kabelbreuken detecteren
• voedsel doorstralen voor dehoudbaarheid. 

10.6 Straling en veiligheid

1. Blijf zover mogelijk van een stralingsbron verwijderd en zo kort mogelijk mee werken.
2. Werken achter loodhoudend glas
3. De stof niet aanraken.
4. Bewaren in kasten met lood
5. Gebruiken van een dosimeter.

10.7 Radioactief verval

Activiteit: Het aantal instabiele atoomkernen dat in één seconde vervalt. Eenheid: Bq. (blz. 215)

Halveringstijd: De tijd waarin de helft van de instabiele atoomkernen vervalt. (blz. 220)