Toets transport 5H/6V

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

TOETS Transport

Transport van water bij planten: verdamping + capillaire werking + worteldruk

Via welke vaten wordt water getransporteerd? en heet dit de organische- of anorganische sapstroom?

Leg in stappen uit hoe worteldruk ontstaat. Verklaar ook waarom worteldruk energie kost

Een bloedtransfusie voor je hond
Dierenartsen gebruiken voor bloedtransfusies steeds vaker kunstbloed, met daarin oxyglobine als O2-drager. Oxyglobine wordt gemaakt door minimaal twee hemoglobinemoleculen aan elkaar te koppelen. Kunstbloed bestaat verder uit een fysiologische zoutoplossing met albumine en andere plasmaeiwitten van koeien. Daardoor heeft het kunstbloed ook de juiste colloïd-osmotische waarde.

Als kunstbloed met onvoldoende albumine wordt gebruikt, kan oedeem (zwelling van weefsels) ontstaan bij de hond die de transfusie heeft gekregen.

Max (hond) krijgt een bloedtransfusie via een rechtervoorpootader. Een mogelijk gevolg van een afweerreactie na een bloedtransfusie is klontering van rode bloedcellen. De ernst van het gezondheidsrisico hangt samen met de plaats waar zo’n stolsel ontstaat.

1 Welk gezondheidsrisico kan rechtstreeks het gevolg zijn van een stolsel dat ontstaat in de rechtervoorpootader?

1. een hartaanval
2. een herseninfarct
3. een longembolie
4. gedeeltelijke verlamming van de rechtervoorpoot

Bij de aanmaak van rode bloedcellen en de productie van EPO is er sprake van negatieve terugkoppeling. Welke factor zorgt voor de negatieve terugkoppeling in dit regelsysteem?

1. EPO gehalte in het bloed
2. zuurstofgehalte in het bloed
3. activiteit van het rode beenmerg
4. de hematocrietwaarde

Leg uit dat toediening van EPO bij iemand met bloedarmoede niet zal helpen. Gebruik in je antwoord het begrip 'beperkende factor'.

Noem een nadeel van een te hoge hematocrietwaarde ten gevolge van toedienen van extra EPO

Om te voorkomen dat je wordt betrapt als sporter op een te hoge hematocrietwaarde- spuiten sporters een vloeistof in de ader met een hoge zoutconcentratie. Waarom in een ader en niet een slagader?

waarom wordt door de zoutoplossing de hematocrietwaarde verlaagd?

Welke rol spelen lipoproteinen bij de transport van bepaalde stoffen?

verklaar dat de bloeddruk toe kan nemen bij een te zoutrijk dieet

Een ongeluk waarbij iemand veel bloed heeft verloren, of een allergische reactie: in extreme situaties kan een slachtoffer in shock raken. Hij of zij is dan in levensgevaar en heeft zo snel mogelijk deskundige hulp nodig.

Wat is een symptoom van shock?

1. rode lippen en wangen
2. braken
3. bleke koude huid
4. te hoge bloeddruk

Iemand die in shock verkeerd mag je nooit eten of drinken geven. Het slachtoffer kan stikken, maar er is nog een reden. Noem deze reden.