H4 - TH5 regeling - BS3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 5 - Regeling

Basisstof 2 hormonale regulatie 

Positieve of negatieve terugkoppeling?

1. positief
2. negatief

???? feedback

??? feedback

negatieve feedback

positieve feedback

Thema 5 - Regeling

Basisstof 3 - Het zenuwstelsel 

Leerdoelen - BS3

Begrippen BS3

zenuwstelsel

centrale zenuwstelsel

perifere zenuwstelsel

animale zenuwstelsel

autonome (vegetatieve) zenuwstelsel

prikkels

impulsen

signaalverwerking

neurotransmitters

myeline schede

cellen van Schwann

synapsen

sensorische zenuwcellen

schakelcellen

bewegingszenuwcellen

motorischezenuwcellen

grote hersenen

kleine hersenen

hersenschors

hersenstam

ruggenmerg

hersen centra

indeling van het centrale zenuwstelsel

op anatomisch of op functioneel niveau

Indeling van het zenuwstelsel op basis van de bouw                        

Binas 88B

centraal

• grote hersenen
• kleine hersenen
• hersenstam
• ruggenmerg

perifeer

• alle zenuwen die alle delen van het lichaam verbinden met het centrale zenuwstelsel
• sensorisch -> zintuigen, zoals voelen
• motorisch -> aansturen spieren

centraal zenuwstelsel

prikkels en impulsen

prikkel: invloed uit het milieu op het organisme

impuls: elektrische signalen, opgewekt door de prikkels

       receptor        -->          conductor       -->            effector (BS1)

      zintuigcel                     zenuwcellen                  spier en kliercellen

     ontvanger                  geleider

prikkels en impulsen

Bouw zenuwcel = neuron

Dendriet: uitloper die impuls naar het cellichaam toe geleidt

Axon : uitloper die impuls van het cellichaam af geleidt

Bouw zenuwcel = neuron

cellichaam: plek waar de celkern zich bevindt

myeline: isolatie laag met cellen van Schwann

Bouw zenuwcel = neuron

synaps: plek waar impulsoverdracht naar volgende cel is m.b.v. neurotransmitters

prikkels en impulsen

prikkel: invloed uit het milieu op het organisme

impuls: elektrische signalen, opgewekt door de prikkels

     receptor          -->           conductor       -->            effector

     zintuigcel                      zenuwcellen                      spier en kliercellen

     ontvanger                         geleider                            uitvoerder

signalen 

• Neuronen geven neurotransmitters (signaalmoleculen) af
  
• Deze zitten in blaasjes die worden afgegeven in de synapsen
• Synapsen zijn plaatsen waar een impuls van cel naar cel kan worden doorgegeven door de synaptische spleet heen. 

signalen

• blaasjes met neurotransmitter versmelten met het celmembraan,
  
• de neurotransmitter gaat via de synaptische spleet naar de receptoren op de doelwitten waardoor de impuls wordt doorgegeven 

Soorten zenuwcellen 

• Sensorische zenuwcel

• Schakelcel

• Motorische zenuwcel

binas 88A

Soorten zenuwcellen 

• Sensorische zenuwcel

- Van receptor naar centraal zenuw stelsel(CZS)

- 1 lange dendriet en 1 korte axon

- Cellichaam dichtbij CZS

• Schakelcel

• Motorische zenuwcel

binas 88A

Soorten zenuwcellen 

• Sensorische zenuwcel

- Van receptor naar centraal zenuw stelsel(CZS)

- 1 lange dendriet en 1 korte axon

- Cellichaam dichtbij CZS

• Schakelcel

- Binnen CZS

• Motorische zenuwcel

binas 88A

Soorten zenuwcellen 

• Sensorische zenuwcel

- Van receptor naar centraal zenuw stelsel(CZS)

- 1 lange dendriet en 1 korte axon

- Cellichaam dichtbij CZS

• Schakelcel

- Binnen CZS

• Motorische zenuwcel

- CZS naar effector

- Meerdere korte dendrieten en 1 lange axon

- Cellichamen in CZS

binas 88A

Soorten zenuwcellen 

myeline schede:

• schanncellen zitten om de 

       axonen heen

• zorgen voor sprongsgewijze 

       signaaloverdracht

• via de invoeringen van Ranvier

binas 88A

ruggenmerg

• merg is hier extra beschermd door botten: de wervels
  
• 3 ruggenmergvliezen,
• in het midden een holte: centrale kanaal -> interbinding met het hersenvocht in de hersenholte
• vanaf bovenste halswervel tot aan de tweede lendenwervel
• tussen openingen verlaten de ruggenmergszenuwen het wervelkanaal

ruggenmerg

• aan de rugkant komen de uitlopers van de sensorische neuronen bij elkaar in de gevoelszenuwen
• hierdoor ontstaat een verdikking door de opeenhoping van de cellichamen -> ruggenmergzenuwknoop of spinale ganglia 
• cellichamen in de ganglia zijn door axonen verbonden met het ruggenmerg

De hersenen

• grote hersenen en kleine hersenen
  
• omgeven door drie hersenvliezen ter 

      bescherming

• linker en rechter helft verbonden door 

       de hersenbalk

• hersenschors = het buitenste deel
  
• hersenmerg = het binnenste deel
• grijze en witte stof

grijze + witte stof en de hersen structuren 

grijze en witte stof 

grijze stof

• in de hersenschors
• cellichamen van de schakelneuronen

witte stof 

• in het merg
• axonen van schakelneuronen
• kleur door de myelineschede om de axonen

hersenstructuren 

hersenstam

• tussen de grote hersenen en het ruggenmerg
• leidt impulsen van de grote en kleine hersenen naar het ruggenmerg en omgekeerd
• onderste deel heet verlengde merg hier kruisen de impulsen van het lichaam naar de hersenhelften (rechter helft lichaam naar linker deel hersenen en andersom)

hersen centra 

hersen centra  binas 88

hersen centra  binas 88

opdrachten 22 t/m 27

lees BS3

het ruggenmerg

het ruggenmerg

Binas 88J

Binas 88J

Binas 88J

witte stof

• uitlopers schakelneuronen

grijze stof

• rugzijde cellichamen schakelneuronen
• buikzijde:  cellichamen motorische neuronen

Binas 88J

witte stof

• uitlopers schakelneuronen

grijze stof

• rugzijde cellichamen schakelneuronen
• buikzijde:  cellichamen motorische neuronen

ganglia

= zenuwknoop

= plek waar de cellichaam zit

hersen centra  binas 88

opdrachten 19 t/m 27

lees BS3

Wakker operatie

https://mijnles.nu/invullen

M3CQ909

aan de slag:

opdrachten 22 t/m 32

intresse in botox?? 33 t/m 36

lees BS4