Dyslexie

• orthopedagogiek
• MBO
• Studiejaar 1

Leerstoornissen

Dyslexie

Wat zijn jullie ervaringen met dyslexie?

Wat is dyslexie?  

• Betekent letterlijk ‘beperkt kunnen lezen’
  
• Je bent hiermee geboren
  
• Je hersenen gaan anders met taal om
  
• De koppeling tussen letters en klanken mist
  
• Je kunt er niets aan doen, je hoofd werkt gewoon anders!

Hoe komt het? 

1. Leerstoornis
2. Kleine afwijking in de hersenen
3. Albert Einstein was dyslectisch
4. Moet vastgesteld worden
5. Fouten zijn: radend lezen, woorden overslaan, omdraaien woorden

Feiten

1. Dyslexie komt voor bij ongeveer 2-4% van alle Nederlanders.
2. Drie keer zoveel jongens als meisjes hebben dyslexie.
3. Bij dyslexie speelt erfelijkheid een grote rol. Als één van de ouders dyslexie heeft, dan heeft het kind 40 tot 50% kans op dyslexie. Als beide ouders dyslexie hebben, dan is de kans zelfs 80%. Als er in de hele familie geen dyslexie voorkomt, dan is de kans op dyslexie tien keer zo klein. 

Kenmerken vóór de basisschooltijd

1.Het kind kruipt en loopt laat.

2.Het kind begint laat met praten en de spraakontwikkeling gaat langzamer dan bij leeftijdsgenootjes.

3. Het kind praat traag en heeft problemen om woorden uit te spreken.

4. De motorische ontwikkeling blijft achter in vergelijking met leeftijdsgenootjes. Een kind kan bijvoorbeeld moeite hebben met het hanteren van bestek. 

Hoe ervaren kinderen dyslexie?

www.zwijsen.nl

www.scribbr.nl

Op school - samenstudie

#aanpassingen op school 1

Zijn er studenten bij jou in de klas die dyslexie hebben?

Vraag of je diegene mag interviewen over:

Wat hij of zij moeilijk vindt op school door de dyslexie.

Welke aanpassingen er zijn gedaan.

of die helpen.

Maak hiervan een kort verslag en lever dit in. 

Kenmerken dyslexie

Verschil horen tussen klanken

E, EU, UI, A

Klanken in volgorde zetten

Dorp, drop 12/21 

Onthouden van losse gegevens

Rijtjes, woorden en jaartallen

Onthouden van..

gezegdes, uitdrukkingen of woordcombinaties

Aanleren van reeksen

Tafels of spellingsregels

Vormen van lezen

•  Anticiperend lezen: radend lezen, scannend lezen, waarbij er wordt gekozen voor woorden die in de context passen. Er wordt bijvoorbeeld ‘poes’ gelezen, als er ‘kat’ staat.

•  Gokkend lezen: Bij onvoldoende leestechniek slaat

het raden om in gokken en passen de woorden niet in de context: er wordt

bijvoorbeeld ‘zwart’ gelezen in plaats van ‘zwaan’.

• Spellend lezen: er wordt letter voor letter gelezen. 

Drie minuten toets (DMT)

De DMT toets is ook een toets vanuit CITO.  De DMT toets wordt net als de AVI toets 1 op 1 afgenomen. Met de DMT toets wordt bepaald of een kind een x aantal woorden binnen 1 minuut kan lezen. Het kind leest drie verschillende kaarten elk binnen 1 minuut.

– Kaart 1 bestaat uit woorden van één lettergreep. Woorden zoals kip en zee.

– Kaart 2 bestaat ook uit woorden van één lettergreep, maar dan moeilijker. Woorden zoals stoel en sneeuw.

– Kaart 3 bestaat uit woorden met twee, drie of vier lettergrepen. Woorden zoals bankstel, familie en wandelingen.

Het aantal goede woorden wordt ingevoerd en het niveau wordt dan bepaald volgens de CITO normering met een A/I, B/II, C/III, D/IV of E/V.

Online - zelfstudie

#vroegtijdig signaleren 1

In het  artikel lees je hoe je dyslexie kan signaleren.

Welke signalen herken jij bij een kind in de bpv met dyslexie?

Noteer je antwoorden.

Op school- samenstudie

#technisch lezen

Om lezen te oefenen is het ook belangrijk om ervoor te zorgen dat het lezen vooral ook leuk is.

Bekijk met elkaar de leesboeken op school.

Wat vinden jullie ervan?

En wat zouden we nog kunnen leren van onderstaand filmpje?

Noteer jullie antwoorden en lever ze in. 

BPV - Zelfstudie

Wat vind je van de leesboeken op jouw stage?

Zijn ze leuk genoeg voor de doelgroep?

Wat vind je van het lettertype?

Zijn de leesboeken aantrekkelijk neergezet?

Wordt er ook gebruik gemaakt van plaatjes in de boeken?

Zijn er voldoende witregels? 

Zoeklicht boeken

www.zwijsen.nl

Op school- Samenstudie

# Aanpassingen op school 2

In dit artikel wordt gesproken hoe school en ouders kunnen samenwerken. Maak samen een folder met 10 tips over hoe je je kind met dyslexie thuis kan helpen.

Bedenk ook wat jouw BPV plek nog kan leren over ouderbetrokkenheid bij dyslexie. Noteer je antwoorden. 

Soorten dyslexie

Fonologische dyslexie: moeite met onbekende en niet-bestaande woorden

Oppervlakte dyslexie: moeite met lezen van onregelmatige woorden. Begrijpt wel wat er staat. (oefening en coëfficiënt)

Diepe dyslexie: leest 'zus' ipv 'dochter'

Dysorthografie

1. Vorm van dyslexie
2.  Moeite met foutloos schrijven
3. Geen problemen met gehoor en zicht
4. Schrijven wat je hoort : etwie - etui
5. Moeilijk onderscheid maken tussen klanken: deur -duur
6. Spelfouten: peil - pijl
7. Lettervolgorde verwisselen: strat - start

Dyscalculie

Wat is dyscalculie? 

Dyscalculie betekent letterlijk ‘niet kunnen rekenen’. Het is net als bij dyslexie in feite een andere term
voor ernstige en hardnekkige problemen bij het aanleren van bepaalde schoolse vaardigheden.

 In dit geval zijn dat problemen met het leren oproepen en toepassen van reken- en
wiskundekennis. 

Dyscalculie?!

Het cijfer drie wordt op verschillende manieren opgeslagen in de hersenen:

- Het woord drie;

- Het cijfer 3;

- De hoeveelheid 3.

Waar gaat het mis?!

Hmm... Lastig!

 Deze drie aspecten bevinden zich in drie verschillende hersengebieden. 

Een van deze

drie speelt ook een rol bij dyslexie.

 Daarnaast is bij rekenen ook nog het frontale hersengebied van

belang, dat een rol speelt bij planning en probleemoplossing.

FAALANGST

`Je hebt heel erg goed geleerd, het zit helemaal in je hoofd, maar het komt er niet uit. Je presteert onder je kunnen'. 

      Wie herkent dit? 

Ervaringen met (faal)angst, schrijf op!

FAALANGST 

 

...is de angst om niet goed te presteren. 

En die angst werkt belemmerend.

Bron: Geerts & Van Kralingen (2020)

Hoeveel procent van de jongeren heeft last van faalangst?

1. 1-3%
2. 4-6%
3. 7-9%
4. 10-20%

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

       Adrenaline                                                                                                                  vechten

                                                  vluchten 

     Noradrenaline                               bevriezen             

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

Er valt een klein jongetje in de vijver. Je bedenkt je niets en springt er achter aan om hem te redden!

Dat is VECHTEN.

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

Je loopt de straat op om over te steken. Op het moment dat je de straat op loopt, hoor je een keiharde claxon. Je vlucht van de weg en red jezelf. Dat is VLUCHTEN.

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

Soms ben je zo angstig dat je niet meer kunt vechten en vluchten!

Dan BEVRIES je.

BLACK OUT

TIPS BIJ FAALANGST

      Zet negatieve gedachten in positieve gedachten om, bijv.:

       Dit doe ik niet,                                      Ik probeer het net zo lang
       het lukt toch niet                                totdat het lukt!
                                                                     

1

TIPS BIJ FAALANGST

      Zet negatieve gedachten in positieve gedachten om, bijv.:

       Dit is saai, ik stop ermee!               Lastig...
                                                                     hoe ga ik dat aanpakken?                                    
                                                                     

2

TIPS BIJ FAALANGST

4

Haal de druk om te presteren er af!

Fouten maken mag!!!

TIPS BIJ FAALANGST

5

Doe mee: 

ademhalingsoefening:

        - leg je hand op je buik

        - adem 2 seconden in naar je hand, haal je schouders op
        - adem 6 seconden uit naar je hand

        - laat je schouders in een snelle beweging 'vallen'

        

Dyslexie

Dyscalculie

Faalangst

Alles met cijfers

Taal

Verwachtingen

Aan de slag

Methodiek herzien:

- Thema 2 hoofdstuk 8 alle opdrachten niveau 3 en 4

GGZ2

- Thema 1 opdracht 1 tm 9

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

Hoe zou je deze theorieles kunnen inzetten in de praktijk?

Aan de slag - placemat oefening

Maak groepjes van 4 en pak per groep 1 placemat

Iedereen schrijft in zijn eigen vak op wat je nog weet over (zelfstandig)

1. dyscalculie

2. dyslexie

3. faalangst

Bespreek de verschillen in de vakken (samen)

Kom daarna gezamenlijk tot 1 samenvattende zin bij alle 

drie de woorden. 

Licht als groepje de samenvattende zin toe aan je klas (delen)

(samenwerkend leren)

VRAGEN?