3M-thema8-gedrag-BS3-aangeboren of aangeleerd

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Deze les:

- Basisstof 2 bespreken (checkvragen)

- Uitleg gedrag: BS3: aangeboren of aangeleerd

Wat is de juiste definitie van gedrag?




Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen




14




Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.








Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.







Differentiëer






Differentiëer





Instellingen














Als de moeder van een pasgeboren baby haar vinger in de hand van de baby legt grijpt de baby deze vinger vast. Waardoor wort dit gedrag grotendeels bepaald? Door erfelijke factoren of door leerprocessen?


















A

erfelijke factoren










B

leerprocessen



























Quizvraag














Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens of dier doet
2. lopen, iets pakken, lachen
3. spieren die werken
4. planten die water opnemen

Leerdoel 2(a)

Je kunt beschrijven waardoor gedrag wordt 

veroorzaakt

Je kunt beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt

1. Dit kan ik
2. Dit kan ik nog niet

Gedrag wordt veroorzaakt door?

1. inwendige prikkers
2. uitwendige prikkels
3. zowel inwendig als uitwendige prikkels

Een prikkel van buiten het organisme heet een ...

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

Als een leeuwin een prooi
ziet zal ze er altijd op jagen

1. Waar
2. Niet waar

De prikkel 'motivatie' is een voorbeeld van een ... ?

1. Uitwendige prikkel
2. Inwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Sperren

Spreeuwenjongen die pas uit het ei gekomen zijn,
hebben hun ogen nog dicht.
Wanneer een ouder op het nest landt, sperren ze
onmiddellijk hun bek open.

Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de
spreeuwenjongen?

1. honger
2. het bewegen van het nest
3. het ruiken van de worm
4. het zien van de ouder

Leerdoel 2(b)

Je kunt sleutelprikkels en 

supranormale prikkels onderscheiden.

Je kunt sleutelprikkels en
supranormale prikkels onderscheiden.

1. Dit kan ik
2. Dit kan ik nog niet

Welk gedrag van de mens is aangeboren?

1. Mensen durven niet naakt over straat te lopen, ook al is het heel erg warm.
2. Een baby huilt, want hij heeft een vieze luier.
3. Een meisje huilt, omdat ze niet met de jongens mee mag voetballen
4. Een jongen krijgt tranen in zijn ogen als hij hoort dat hij een onvoldoende heeft.

Een prikkel dat altijd voor hetzelfde gedrag zorgt noemen wij een ......

1. Noodzakelijke prikkel
2. Sleutelprikkel
3. Reactie prikkel
4. Overlevingsprikkel

In films maken ze ook gebruik van
sleutelprikkels of supranormale prikkels.
Bekijk de afbeelding. Van welk soort
prikkel hebben ze hier gebruik gemaakt?

1. Van een sleutelprikkel
2. Van een supranormale prikkel

Sleep de plaatjes tekst naar de juiste plek

sleutelprikkel

supranormale prikkel

De sleutelprikkel voor aanvalsgedrag bij de stekelbaars is

1. Vorm van de vis
2. Kleur van de buik
3. Dikke buik van de vis

Dreiggedrag

• De rode buik van een mannetjes stekelbaars is een uitwendige prikkel voor een ander mannetje.

• Het andere mannetje zal hier altijd hetzelfde op reageren, namelijk met dreiggedrag

(weg jij!). De rode buik is dus een sleutelprikkel.

Wat is de sleutelprikkel voor zilvermeeuwkuikens voor de bedelreactie:

1. de vorm van de kop van de ouder
2. de kleur van de snavel
3. de rode vlek op de snavel van het jong
4. de rode vlek op de snavel van de ouder

De afbeelding rechts geeft de resultaten weer uit de video van de vorige les.

Wat is de sleutelprikkel die leidt tot het pik gedrag?

1. A
2. B
3. C
4. D

Sleutelprikkel en supernormale prikkel

Prikkel dat leidt tot hetzelfde gedrag --> sleutelprikkel

Sleutelprikkel dat overdreven gedrag oproept --> supranormale prikkel

Supranormale prikkel

Supranormale prikkel => sterke sleutelprikkel

                                              => geeft sterkere respons

                                              

De lange benen van een barbiepop zijn...

1. een sleutelprikkel
2. een supranormale prikkel
3. motivatie prikkel

Een koekoek legt een ei in het nest van een rietzanger. Als het ei uitkomt duwt het koekoeksjong de andere eieren uit het nest. De rietzanger voert het koekoeksjong vaker dan een eigen jong.

Is hier is sprake van een supranormale prikkel?
Zo ja, van welk dier is de supranormale prikkel dan afkomstig?

1. Ja, van de rietzanger
2. Ja, van een eigen jong van de rietzanger.
3. Ja, van het koekoeksjong.
4. Nee, er is geen supranormale prikkel.

Leerdoel 3

Je kunt de factoren noemen waardoor gedrag wordt 

bepaald en je kunt verschillende vormen van leren 

beschrijven.

Gedrag kan

1. zijn aangeleerd
2. worden bepaald door erfelijke factoren

1. 1 . Waar 2. Niet waar
2. 1 . Niet waar 2. Waar
3. Beide niet waar
4. Beide waar

Als de moeder van een pasgeboren baby haar vinger in de hand van de baby legt grijpt de baby deze vinger vast.
Waardoor wort dit gedrag grotendeels bepaald? Door erfelijke factoren of door leerprocessen?

1. erfelijke factoren
2. leerprocessen

Met welke manier van leren heeft de kraai het gedrag in de video geleerd?

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Conditionering
4. Trial and error

Einde van de les

Lees 8.3. Aangeboren en aangeleerd gedrag (blz. 230 t/m 232)

Maak opdracht 1 t/m 7 in BVJMAX

+ Vul blz. 8 in van het samenvattingsboekje

Neem uiteraard je samenvattingsboekje mee naar de les.