Deel 2: De puberteit

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Jongvee opfok: De puberteit

Mevrouw Voort

Lesplanning

- Leerdoelen

- Theorie: De puberteit

- Terugkoppeling leerdoelen

Leerdoelen van de les

1. Je weet wanneer een kalf in de puberteit fase komt en wat er gebeurd in de fase.

2. Je weet waar het rantsoen in de puberteit fase aan moet voldoen.

3. Je kent de score kaarten: Pens vulling, Mest score en BCS

De puberteit fase 

Jongvee komt rondom de 8 maanden in de puberteit terecht.

Een nieuwe fase, waarbij de groei stagneert en de ontwikkeling van de vruchtbaarheidsorganen op gang komt. 

In deze nieuwe fase kunnen de dieren vervetten als zij teveel energierijke producten binnen krijgen. Je kijkt een geschikt rantsoen voor jongvee en leert werken met verschillende scorekaarten.

Lees bladzijde 50 en 51 door van het boek

Op welke leeftijd komt het kalf in de puberteit?

1. 6 maanden
2. 10 maanden
3. 8 maanden
4. 12 maanden

Rantsoen in de puberteit

Vanaf 8 maanden verandert de energiebehoefte van een dier: Het heeft minder behoefte aan eiwit (bouwstof) en energie omdat de groei terugloopt.

Het doel van het voeren zou dan ook moeten veranderen: niet meer gericht op groei maar op vruchtbaarheid.

 

Jongvee in de puberteit heeft meer .......... nodig

1. energie
2. krachtvoer
3. mineralen
4. structuur in het voer

Mineralen, vitaminen en spoorelementen

De opname van mineralen, vitaminen en spoorelementen is belangrijk. Uit het redelijk eenzijdige ruwvoer wat vaak gevoerd wordt, zijn niet alle elementen in de juiste hoeveelheid te verkrijgen, hierdoor kunnen er gebrekziektes ontstaan. 

Om er voor te zorgen dat de dieren voldoende mineralen en vitaminen binnen krijgen is het belangrijk om dit bij te voeren. Dit kan in de vorm van mineralenbrokjes, mineralenmengsels, of via een likemmer of liksteen.

 

Balans tussen energie en eiwit

In het jongveerantsoen is het belangrijk om een juiste balans te vinden tussen de hoeveelheid energie en eiwit in het voer. Daarnaast is de smakelijkheid erg belangrijk. 

Voor een optimale pensfermentatie moet jongvee ongeveer 22 uur per dag kunnen eten. Een optimale pensfermentatie zorgt voor een gezond dier en een goede benutting van de voedingsstoffen, hierdoor houd je de voerkosten lager.

 

Waarvan is de passage snelheid afhankelijk?

1. verhouding voedermiddelen en deeltjesgrootte
2. De zuurtegraad in de pens
3. Hoeveel water de koe drinkt
4. Hoeveel krachtvoer de koe eet

Hoeveel uur per dag moet een kalf smakelijk voer kunnen vreten?

1. 16 uur
2. 18 uur
3. 20 uur
4. 22 uur

Gezondheid controleren: score kaarten

Om te controleren of het voermanagement bij het dier past, kun je op meerdere punten controleren:

- Dagelijkse voeropname (pensvulling, buikvulling en mestscore)

- Groei per dag (gewicht en conditiescore)

- Gezondheid (kleur en glans vacht, mest, oren en ogen).

- In dit deel worden de verschillende controle kaarten behandeld.

Pensvulling controleren. 

pensvulling

Mest score kaarten

Mest vormt de spiegel van de spijsvertering. Bij de beoordeling krijg je een indruk van de balans in het rantsoen.

Bij mest kijk je naar verschillende punten: De verteringsscore en de consistentiescore.

Bij de verteringsscore let je op de verteerbaarheid van het voedsel. Wordt alles voldoende verwerkt en opgenomen of gaan er voedingsstoffen het lichaam door die er vervolgens aan de andere kant weer uit komen?

Voor de verteringsscore gebruik je de volgende scorekaart:

Als de verteringscore van de mest 5 is voor lacterende koeien wat moet je dan doen?

1. Minder voeren
2. Zorgen dat de koeien meer drinken
3. Rantsoen aanpassen
4. Mest vaker van de roosters schuiven

Bij consistentie score van mest beoordeel je:

1. verhouding vaste stof en water
2. Of het voer goed verteerd wordt
3. Of de voedingsstoffen worden opgenomen
4. Of de mest glanst

Body condition score

De conditiescore geeft een inschatting van de hoeveelheid onderhuids vet in de koekoeksgaten, het heupgebied en de lendenen van een koe.

Koeien met conditiescore 1 zijn mager, die met conditiescore 5 zijn vet. De gewenste conditiescore bij jongvee neemt toe met de leeftijd. 

Bij de body conditie score beoordeel je op:

1. een goed gevulde pens.
2. de kruishoogte
3. de passage snelheid van het voer
4. de hoeveelheid onderhuids vet

Vanaf de puberteit is het doel van voeren vooral gericht op.....

1. Ontwikkeling van de pens
2. Groei
3. Vruchtbaarheid
4. Ontwikkeling van de organen

Terugkoppeling leerdoelen

1. Je weet wanneer een kalf in de puberteit fase komt en wat er gebeurd in de fase.

2. Je weet waar het rantsoen in de puberteit fase aan moet voldoen.

3. Je kent de score kaarten: Pens vulling, Mest score en BCS

Werken aan de IO

1. Vorm samen met 2 of 3 medestudenten een groep. Probeer de groep zo samen te stellen

dat jullie BPV-bedrijven op het eerste oog veel van elkaar verschillen in jongveeopfok.

2. Bekijk de Blauwdruk Kalveropfok en zorg dat je weet hoe je deze moet gebruiken.

3. Verzamel referentie- en/of streefwaarden voor de gegevens die je gaat verzamelen.

Uitvoeren

4. Vul de Blauwdruk Kalver opfok in voor je eigen BPV-bedrijf.

5. Vergelijk de resultaten van jouw BPV-bedrijf met de referentie- en/of streefwaarden.

Op welke punten scoort het bedrijf onder de referentie- en/of streefwaarden?

6. Vergelijk de resultaten van de verschillende bedrijven met elkaar.

Op welke punten verschillen de bedrijven van elkaar en zou men van elkaar kunnen leren?

7. Bepaal welke verbeterpunten er voor jouw BPV-bedrijf zijn op het gebied van jongvee opfok.

Geef ze prioriteit op basis van verbetering rendement en (financiële) haalbaarheid. Licht de

prioritering toe.

8. Maak voor de drie verbeterpunten met de meeste prioriteit een plan van aanpak waarin je

beschrijft welke stappen het bedrijf moet nemen om deze verbeterpunten te realiseren.

Wat vinden jullie van de lessen tot nu toe?

Interessant

Saai

Veel luisteren

Afsluiting les
Evaluatie: wat vond je van deze les?

interessant

duidelijk

onduidelijk

leerzaam

iets anders

Prettige manier om te leren over jongvee opfok.

Makkelijk

Moeilijk