Landbouwsamenleving V1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesdoelen!

Je kan uitleggen:

• Hoe verschillen in macht ontstonden
• Hoe de eerste boeren met doden omgingen

Landbouwrevolutie

• Jager-verzamelaars worden boer
  
• Belangrijke verandering

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt (en tuinbouw)

= een snelle of belangrijke verandering.

Macht bij jagers

Jagers hadden weinig spullen (bezit)

Veel dingen werden gedeeld

Hierdoor had iedereen ongeveer evenveel macht

Macht bij boeren

Boeren konden veel meer bezit hebben

Sommige boeren werden rijk, sommige arm

Rijke boeren hadden meer aanzien en macht

Hiërarchie: een rangorde in de samenleving, de één is rijker dan de ander.  

Aanzien

Aanzien betekent dat mensen naar je opkijken

Sociaal

Sociaal gaat over hoe mensen met elkaar omgaan en wat hun plek is in de groep

Sociale verschillen

Ontstaan van Elite:

Kleine groep mensen met veel aanzien en macht

Was te zien aan producten van Brons.

Samenleving van jager-verzamelaars

1 Werden voorwerpen vaak door iedereen gebruikt

Samenleving van boeren

2 Namen leden van de groep samen besluiten

3 Was weinig verschil in waardering tussen leden van de groep

1 Werd opgekeken naar mensen die succes hadden

2 Had de ene boer meer spullen dan de andere

3 Werden rijke boeren de baas in het dorp

Zet de begripen bij de juiste zinnen

Aanzien

Bezit

Macht

Macht

Aanzien

Bezit

Begrafenissen

Doden werden vaak begraven

Zij kregen voorwerpen (grafgiften) mee voor het hiernamaals

Hier kon je goed sociale verschillen zien

Alleen rijke mensen kregen grafgiften en werden begraven!

Hunebedden:

• Hunebedden om mensen in te begraven
• familiegraven
• monumenten om voorouders te vereren.
• Doden werden hier begraven met grafgiften bijv. sieraden, werktuigen en potten gevuld met eten en drinken

Leven na de dood:

• Waarschijnlijk geloofden mensen dat de doden als geesten voortleefden in een leven na de dood, in dit hiernamaals konden ze de grafgiften goed gebuiken
• door deze hunebedden en grafgiften hebben we kennis gekregen over de cultuur van deze eerste boeren.

Natuurgoden

Veel dingen waren onbegrijpelijk

Hier kon één verklaring voor zijn: goden

Deze hadden invloed op de natuur

Na de dood leefden mensen door als geesten

Venusbeeld

Dit beeldje was een prehistorische godin. Ze was de godin van vruchtbaarheid en kon zorgen voor gezonde kinderen. 

Geloof:

• Boeren geloofden dat achter ieder natuurverschijnsel of gebeurtenis een god zat.
• ze vereerden daarom bijvoorbeeld de maan, de bliksem of een grote boom.
• We noemen zo'n geloof een natuurgodsdienst

Geloof:

• De eerste boeren zochten naar verklaringen voor dingen die ze niet begrepen, zoals ziekte of een mislukte oogst.
• ze probeerden daarom hun goden zoveel mogelijk tevreden te stellen door ze iets te geven. 
• ze offerden of dansten dan voor de goden.
• we noemen dit rituelen, plechtige handelingen om de goden te vereren.

Sleep de woorden naar de juiste plek in de tekst

De boeren gaven hun doden [.............1..............] 

mee, omdat ze waarschijnlijk [.............2..............] dat de doden doorleefden in een 

[.............3..............]. Hieraan kon je goed zien of iemand [.............4..............] had, want dan kreeg deze persoon [.............5..............] voorwerpen mee.

geloofden

hiernamaals

grafgiften

macht

dure

weinig bezittingen

wonen in dorpen

leven als nomade

Jagen, verzamelen, vissen

leven in kleine stammen

landbouw

meer bezittingen en werktuigen

landbouwsamenleving

samenleving van jager-verzamelaars

Exit? 

• Check eerst of je alles begrijpt!

• Welke vragen heb je nog?

 

• Tot de volgende keer...!