Vwo 6 16

• Bedrijfseconomie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Europese Raad

• Belangrijkste besluitvormingsorgaan van de EU
• Stelt politieke richting vast op Europese Top (4x per jaar)
• Meeste besluitvorming op basis van consensus
• Regeringsleiders + voorzitter van Europese Commissie
• ' Europese minister-president' : Charles Michel

Raad van de Europese Unie

• Ministers (per lidstaat één) in wisselende samenstellingen
• Vaak supranationale beslissingen met gekwalificeerde meerderheid
• Unanimiteit bij belangrijke onderwerpen als veiligheid, belasting en buitenlands beleid

Europese Commissie

• Dagelijks bestuur van EU
• Indienen van voorstellen bij Europese Raad en Europese Parlement
• Één commissaris per lidstaat, met elk een eigen deelterrein waarvoor hij/zij verantwoordelijk is
• Gezamenlijk verantwoordelijk voor de Europese Unie

Europees Parlement

• Takenpakket: vaststellen van wetten, controleren van de Europese Commissie en goedkeuren/verwerpen van totale begroting
• Om de vijf jaar verkiezingen per lidstaat. Aantal zetels weerspiegelt de verhouding van aantal inwoners van een lidstaat ten opzichte van andere lidstaten. 
• Vergelijkbaar met nationaal parlement

Internationaal Strafhof

• Het Internationaal Strafhof vervolgt mensen die verdacht worden van misdaden tegen de menselijkheid, zoals genocide
• Ingesteld op initiatief van de VN

Uitleg bij beperkingen door ongelijke machtsposities: de vijf leden van de Veiligheidsraad mogen altijd een rechter leveren en daarom is het moeilijk uitspraken tegen hen te doen. Bovendien zijn er landen die eigenlijk nooit een rechter kunnen leveren, omdat een groot deel van de Algemene Vergadering nooit voor een rechter uit dat land zou stemmen. 

Internationaal Gerechtshof

• Rechtsgeschillen tussen staten worden besloten door het Internationaal Gerechtshof (IG) in Den Haag
• Het IG is een onderdeel van de VN en doet uitspraken over staten die het IG erkennen
• 15 rechters, elk uit een ander land

Nadeel: beperkingen door ongelijke machtsposities

Uitleg bij beperkingen door ongelijke machtsposities: de vijf leden van de Veiligheidsraad mogen altijd een rechter leveren en daarom is het moeilijk uitspraken tegen hen te doen. Bovendien zijn er landen die eigenlijk nooit een rechter kunnen leveren, omdat een groot deel van de Algemene Vergadering nooit voor een rechter uit dat land zou stemmen. 

Universele Verklaring van Rechten van de Mens (UVRM)

Verklaring van staten dat vrijheid en gelijkheid belangrijke waarden zijn, waaraan zij zich moeten houden

Uitleg bij beperkingen door ongelijke machtsposities: de vijf leden van de Veiligheidsraad mogen altijd een rechter leveren en daarom is het moeilijk uitspraken tegen hen te doen. Bovendien zijn er landen die eigenlijk nooit een rechter kunnen leveren, omdat een groot deel van de Algemene Vergadering nooit voor een rechter uit dat land zou stemmen. 

'Internationale samenwerking'

§16.3 Theorie: ontwikkelingslanden en macht meten

Evolutionistische theorieën

• Vooruitgangsgeloof: arme staten staan aan het begin van het proces dat rijke staten al hebben doorgemaakt.
  
• Dit proces gaat geleidelijk en kan worden aangeduid als modernisering
  

Ideologie van modernisering

Veranderingsprocessen zijn onvermijdelijk en leiden tot vooruitgang, aangedreven door de ontwikkeling van wetenschap en technologie en hun toepassing in productie van goederen en diensten.

Dit vooruitgangsgeloof is universalistisch.

Afhankelijkheidstheorieën

• Arme staten zijn afhankelijk van de export van goedkope grondstoffen aan rijke geïndustrialiseerde landen. 
  
• Er is sprake van een lucratieve ruilvoet en protectionisme in  rijke landen
  
• Verklaring in vroegere kolonialisme en imperialisme
  

Geopolitiek

Grootmachten proberen met een combinatie van economische en militaire macht hun invloed in bepaalde regio's te vergroten. 

Ook demografische, historische, politieke en culturele aspecten spelen een rol.

Meten van macht

1. Besluitvormingsmethode
2. Positiemethode
3. Inventariseren van machtsbronnen

Macht is relatief en dynamisch

'Law of anticipated reactions' 

1. Besluitvormingsmethode: ziet macht als invloed hebben op besluitvormingsprocessen

2. De focus ligt op verschillende posities die staten hebben bij internationale organisaties.

3. Inventariseren van machtsbronnen waarover staten beschikken. 

Law of anticipated reactions: mensen passen hun gedrag aan op de voorkeuren van anderen. Macht is dus niet transparant.

Globalisering

Het proces van uitbreiding en intensivering van contacten en afhankelijkheden over zeer grote afstanden en over landsgrenzen heen

 op economisch, juridisch, politiek, sociaal-cultureel en ecologisch gebied (global society).

Economische gevolgen

• Economische ontwikkelingen in een land blijven niet beperkt tot dat land
  
• Bedrijven zijn actief over de hele wereld
  
• Opkomst van ngo's en MNC's
  

Non-governmental organization - ngo

 Dit is een organisatie die onafhankelijk is van de overheid en zich op een of andere manier richt op een verondersteld maatschappelijk belang.

Multinational corporation - MNC

 Een bedrijf dat over landsgrenzen heen opereert. Beslissingen van MNC's kunnen de macht van een staat inperken of vergroten.

Concurrentiestrijd tussen staten om MNC's binnen landsgrenzen te krijgen

MNC's vestigen zich in landen met een voor hun geschikt vestigingsklimaat. Hierbij kijken ze naar belastingtarieven, onderwijs, infrastructuur, arbeidsrecht en veiligheid. 

Culturele gevolgen

• Amerikanisering
• Moderniteit versus traditioneel
• Komst van migranten
• Cultuuruniversalisme versus cultuurrelativisme

Traditionele cultuur

• Zet zich af tegen de Westerse invloeden en consumptiemaatschappij
• Plicht, gemeenschapszin en vroomheid staan boven individueel vermaak

Negatieve gevolgen

• De belasting van de aarde en het milieu wordt groter

• Liberalisering van economie in Afrika en opkomst van middenklasse en daardoor meer welvaart
• Opkomst van BRICS: die richting van VN bijsturen met het oog op milleniumdoelen

Positieve gevolgen

Nederlands buitenlandbeleid

Koopman - eigen belang en handel

Dominee - beschermen van mensenrechten

Nederland is een open economie en een exportland. 

Duidelijke regelgeving in het internationale verkeer is van belang.

Echter, ook kritiek op het Atlantische, Europese en multilaterale buitenlandsbeleid.