Letsels onderste extremiteiten

Letsels onderste extremiteiten

Lesdoelen

anatomie onderste extremiteiten

meest voorkomende fracturen

complicaties

Wat is een trauma? 

''Een trauma kan ontstaan wanneer iemand één of meerdere schokkende gebeurtenissen meemaakt, zoals een ernstig verkeersongeluk, een brand, geweld of dergelijke met groot lichamelijke gevolgen.''

In deze les behandelen we niet het psycho-trauma. 

Verschillende trauma's 

1. Wervelletsel en neurotrauma's 
2. Thoraxtrauma 
3. Buik- en bekken trauma 
4. Extremiteiten trauma's

Extremiteitstrauma

• Fractuur aan: 
• Bovenste extremiteit: schouder, bovenarm, elleboog, onderarm, pols, hand;
  
• Onderste extremiteit: heup, bovenbeen, knie, onderbeen, enkel, voet;
  
• Luxatie;
  
• Wekedelenletsel

Zoek de Latijnse benamingen erbij!

Benoem de botten

Het bekken:

1=heiligbeen, 2=darmbeen of os ilium, 3=zitbeen of os ischium, 4=schaambeen of os pubis 5=symfyse (schaambeensvoeg), 6=heupkom of acetabulum, 7=foramen obturatum, 8=staartbeen of coccyx(tailbone).

Welke fracturen kan je m.b.t. het bekken?

meest voorkomend is os pubis 

denk ook aan open boek fractuur

Welke fracturen ken je van de benen?

fracturen mid femur

Attentie bij spiraal fracturen

Fracturen van het onderbeen

Benoem de botten

De voetwortelbeentjes, op linkerafbeelding van onderaf gezien, rechts van bovenaf:

A=calcaneus (hielbeen), B=talus (sprongbeen), C=os cuboides, D=os naviculare, E=os cuneiforme laterale, F=os cuneiforme intermedium, G=os cuneiforme mediale.

In donkergrijs de middenvoetsbeentjes

Extremiteitstrauma

• Behandeling fractuur afhankelijk van complexiteit breuk
• Vaten afgekneld of beschadigd door breuk 
• Door beknelling --> wekendelentrauma. Beschadiging aan weefsel, spier of zenuwen (crushletsel) 
• Bloedingen als gevolg of ernstige beschadigingen van het weefsel 
• Luxatie: ''uit de kom'' 

1. Crush letsel:

Crush letsel is het gevolg van krachtige compressie van een lichaamsdeel tussen twee harde

oppervlakken. Compressie van de spiermassa resulteert in blokkade van de bloedsomloop

en stoppen van de flow van bloed en zuurstof naar het weefsel (ischemie), waarna

weefselversterf (necrose) na een paar uur zal optreden. Deze letsels zijn meestal het gevolg

van een ongeval met druk of beknelling in of onder apparatuur of machines, een val of een

verkeersongeval (b.v. auto versus voetganger).

Centraal staat lokale ischemie en rhabdomyolyse. Bij crush syndroom (ook wel traumatische

rhabdomyolyse of Bywater’s syndroom genoemd) is het lokale letsel zo groot dat er een

systemische reactie ontstaat gekarakteriseerd door ernstige shock en nierfalen.

Door beschadiging van weefsel (fysisch, thermisch of chirurgisch) ontstaat celschade

waaronder beschadiging van celmembranen met vrijkomen van ontstekingsmediatoren en als

resultaat oedeem en ischemie. Intracellulaire stoffen zoals kalium en CPK komen vrij en

vaatwanden raken beschadigd, hierdoor treedt een ernstige verstoring van de microcirculatie

op met verdere ischemische cel schade en oedeem (

Onderzoeken

• Echodoppler (duplexonderzoek): de kwaliteit van de wand van het bloedvat bekijken en met doppler geluisterd naar de kwaliteit van de bloedstroom.
• Röntgenfoto --> Afhankelijk van waar de breuk zit 
• CT-scan of MRI-scan. Als aanvullend onderzoek bij complexe breuk of bloeding 
• Bloedonderzoek 
• Gustilo Anderson classificatie. 3 typen van fracturen. 
• Beoordeling van eventuele wonden 

Complicaties

• Crushsyndroom: veel afvalstoffen na beknelling, daardoor nierproblemen
• Amputatie extremiteit: geen behandeling mogelijk of doorbloeding zo slecht 
• Compartiment syndroom (logesyndroom): dusdanige beschadiging in aangedane lichaamsdeel zorgt voor functieverlies. 
• Lang herstel complexe breuken. Vaak minimaal 8 weken. 
• Botinfectie 

Behandeling

• Spalk/gipsen van extremiteit 
• Operatief fixeren van fractuur (intern en extern)
• Bij dislocatie ---> repositie. Daarna gipsen. 
• Amputatie 
• Crushsyndroom --> langzaam afbouwen van druk door drukverband, toedienen vocht 
• Compartiment syndroom --> fasciotomie

hechting heet vesselloop techniek

Welk bloedonderzoek zou je doen bij de trauma patiënt?

Bloedonderzoek

• ABG, bloedgas
• HB, HT 
• Elektrolyten (Na, Kalium, Ureum, Kreat) ---> GFR 
• Ontstekingswaarden (CRP, Leuko's, BSE) 
• Leverenzymen (ALAT, ASAT, LDH) 
• Stolling 
• Glucose 
• T&S (type and screen), bloedgroep 
• Niet vergeten, intoxicatie-screening  

heup fracturen

enkel fracturen