'Oefentoets' 4V

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

'Oefentoets' + laatste aantekeningen 4V

Literatuurgeschiedenis

Let op: Dit is een selectie van de theorie 

Hoe heten mensen die handschriften letter voor letter kopiëren?

1. Kopieerders
2. Kopiemakers
3. Kopiisten
4. Klerken

Wat is geen kenmerk van de middeleeuwen?

1. Theocentrisme
2. Ridderlijk
3. Burgerlijk
4. Romeins

Waarom noemden men de middeleeuwen eerst de donkere middeleeuwen?

1. Er was nog geen elektriciteit dus het was donker
2. De monniken droegen donkere kleren
3. De mensen waren vies door het haardvuur en de toortsen
4. Er was veel kennis vergeten en het was een angstige tijd om in te leven

Wat was het motto in de middeleeuwen?

1. Carpe diem
2. Ora et labora
3. Veni vidi vici
4. Memento mori

Wat houdt het feodale stelsel in?

1. De koning is leenman, de ridder de leenheer en beide moeten voldoen aan verplichtingen
2. De koning is leenheer, de ridder de vazal en beide zweren trouw aan God en de kerk
3. De koning is leenheer, de ridder de vazal en beide aanbidden de vrouwen
4. De koning is leenheer, de ridder de vazal en beide moeten voldoen aan verplichtingen

Feodale maatschappij:

• dienstrelatie van vrije mannen met hun adellijke heer;
• beloning voor hun dienst: wapenuitrusting & leen (inkomsten);
• leenman moest trouw en gehoorzaamheid beloven aan de leenheer en de leenheer met raad en daad bijstaan;
• feodale plicht: leenheer neemt zonen van vazallen in huis en leidt 

• ze op, geeft ze een ridderopleiding + wapenuitrusting. Zonen dienen in het leger tot ze vader opvolgen als vazal.
• Ridders en adel leefden volgens een eercultuur -> gaat om behoud van eer, voorkomen van schande.
• eer, roem, lof, drukt de waardering uit van andere ridders;
• eer door: strijdlust, dapperheid in dienst van een hoger doel.

Als wat werd het 'Hebban olla vogala' eigenlijk geschreven?

1. Als boodschap
2. Als bericht op een kaartje
3. Als pennenproef
4. Als onderdeel van een verhaal

Wat is de belangrijkste eigenschap bij hoofsheid?

1. Flirten
2. Alles doen voor de dame
3. Romantische liederen zingen
4. Mate, zelfbeheersing tonen

Karelroman

Arturroman

Strijd tegen ongelovigen 

Ruzie binnen het feodaal stelsel 

De ronde tafel 

Vrouwen staan centraal  

Hoofsheid 

Véél strijd

Queeste 

Kleine gevechten

Vrouwen geen rol 

Karelroman (of: Karelepiek)

1. Verhalen over keizer Karel de Grote (9e eeuw) 
2.  Centrale onderwerpen: strijd tegen ongelovigen + ruzie binnen het feodale systeem (leenman)
3. Véél strijd en brute kracht
4. Vrouwen spelen geen of een ondergeschikte rol 

Voorbeelden: Karel ende Elegast + Roelandslied 

Art(h)urroman 

1. Verhalen over koning Artur, zijn ridders en de ronde tafel 
2. Centrale onderwerpen: liefde en ridderschap
3. Een ridder beleeft een sprookjesachtig avontuur (queeste), vaak met magische elementen  
4. Hoofse roman: vrouwen spelen een belangrijke rol, worden goed behandeld
5. Veelal één-op-ééngevechten

Voorbeelden: Lanceloet en het hert met de witte voet 

Ridderroman

Dierenverhaal

Kloosterroman

Wonderlijke daden van Maria

Satire (= bespotten)  op de middeleeuwse samenleving

Avontuur dat leidt tot inzicht, wijsheid en waarheid

Welke drie dieren dagen (=dagvaarden) Reynaert?

1. Tybeert, Grimbeert en Cantecleer
2. Nobel, Bruun en Tybeert
3. Bruun, Nobel en Cantecleer
4. Bruun, Tybeert en Grimbeert

Bruun de beer, Tybeert de kater...
Welk figuur komt er niet voor in 'Reynaert de Vos'?

1. Ysegrijn de wolf
2. Grimbeert de das
3. Risert de haan
4. Hersinde de wolf

wat gebeurt er met Cuwaert aan het einde van het verhaal?

1. Reynaert besteelt hem en vermoordt hem daarna
2. Reynaert wordt goede vrienden met hem
3. Reynaert vermoordt hem en stuurt zijn hoofd naar de koning
4. Reynaert hangt hem aan de galg die voor hemzelf bedoeld was

Wie schreef 'Reynaert de Vos'?

1. Willem die Madocke maakte
2. F. Bordewijk
3. Jan Wolkers
4. Karel de Grote

Zelfs de namen in Reynaert de vos hebben een dubbele betekenis

1. Waar
2. Niet waar

Op welke manier is de Reinaert een parodie op het genre ridderverhaal?

1. De Reinaert heeft dezelfde structuur als een ridderroman
2. De Reinaert gaat ook over ridders
3. De Reinaert heeft magische elementen zoals in Arturromans
4. De Reinaert is ook bloederig zoals in Karelromans

Speaking names

Speaking name: 'sprekende naam' --> naam op zichzelf heeft een betekenis 

Vrouw van de pastoor: 'Julocke', " Jou lok ik", geeft aan dat ze een vrouw is van lage stand (en dus onder de stand van de pastoor). 

Ook Ysengrijns vrouw, Haersinde, heeft een dubbelzinnige naam: 'Haar zint het'.

Ysengrijn zelf staat voor schijnheilig. 

Cuwaert (van de de haas) betekent lafaard, een angsthaas. 

En wat dacht je van Reynaerde/Reinaert zelf: niet rein van aard. En zo kan je er veel meer vinden.

https://www.cielen.eu/reinaert-de-vos-betekenis-namen-04apr2012.pdf

Waarom is Reinaert de vos als een dierenverhaal opgeschreven?

1. Mensen hielden veel van dieren en vonden het verhaal zo leuker.
2. Het creërt een spiegeleffect waardoor kritiek geuit kan worden.
3. Er werden in de ME alleen maar dierenverhalen geschreven.
4. Het verhaal is gebaseerd op een Frans verhaal over een andere vos.

Satire in Reinaert

 Er wordt verwezen naar de zeven zonden: hebzucht, ijdelheid, lust, jaloezie, gulzigheid, luiheid, boosheid. 

(Kun je bedenken welk dier bij welke zonde past? Dan heb je het echt goed begrepen!) 

Dieren bevatten deze menselijk eigenschappen/zonden en Reinaert buit die uit. De kritische satire van dit verhaal kan daarom worden omgezet naar de hoofse mensenmaatschappij. 

Reinaert als parodie

Satire = kritische blik door humor (inhoud)

Parodie = spelen met tekstkenmerken (vorm) 

Ook:

- De vazallen/ridders zijn niet slim en moedig (hoofs), maar laf en dom (trappen in de listen) 

- Spiegeleffect: de mensen zijn dommer en wreder dan de dieren (terwijl we dat normaal 'andersom' vinden) 

Maar zelfs Reinaert als personage

De vos werd in de middeleeuwen namelijk gezien als de verpersoonlijking van de duivel, een roofdier dat hondsdolheid kon veroorzaken, en veel schade kon aanrichten. Het was daardoor een niet graag geziene gast. Als kippendief kon hij op het platteland honger en zelfs voedseltekort betekenen. Maar juist een van de voorwaarden van de middeleeuwse roman was dat het hoofdpersonage lovend werd omschreven, met verwijzingen naar vroegere heldendaden als in het oog springende kwaliteiten. 

 In Van den vos Reynaerde doet de auteur dit ook, maar dan met het tegenovergestelde: door de doortrapte, boosaardige, onheilspellend listen van Reynaerde weer te geven die hij in het verleden, en heden heeft uitgehaald.