BE1 5.9 Spelling: td, als/dan, trappen van vergelijking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat leer je spellen? 

alle woordsoorten benoemen = terugblijk

tegenwoordig deelwoord of onvoltooid deelwoord

bijvoeglijk naamwoord

trappen van vergelijking met als of dan

Bedenk twee zinnen met 

deze woordsoorten!

1. psv-zww-vz-bzv-zn-bn-zn.

2. Vz-lw-zn-hww-lw-bn-zn-vz-av-bn-zn-zww.

Het tegenwoordig deelwoord (td), heet ook wel

onvoltooid deelwoord (od)

Een td geeft aan dat de actie nog bezig is, dus Iets is nog niet voltooid. 

Het td staat altijd met meerdere werkwoorden in een zin.

Spel het td door een 'd' achter het hele werkwoord te zetten.

Rillend  van de kou stond hij op de ijsbaan.

Lachend zwaaide zij naar haar beste vriend.

De jongens gaan meestal fietsend naar school.

Hoe spel je het tegenwoordig deelwoord (td)?

(fluisteren)

..... overlegden de deskundigen overlegden.

Het bijvoeglijk naamwoord (bn)

Een bijvoeglijk naamwoord staat voor of achter een zelfstandig naamwoord en geeft daaraan een kenmerk of een eigenschap.

Het spannende boek

De bange man

De Disneyfilm is schitterend.

Dagobert Duck is heel beroemd.

Het bijvoeglijk naamwoord schrijf je zo kort mogelijk op,

tenzij het voor de uitspraak een probleem geeft.

Schrijf het bn kort, mits...

Zet een -e achter het woord: de kleine, sterke, magere hond

Soms moet je ook... :

- de laatste letter verdubbelen: fris --> frisse, tof --> toffe

- een a, e, o of u weghalen: laag --> lage, rood --> rode

- een f in een v veranderen: gaaf --> gave, doof --> dove

- een s in een z veranderen: vies --> vieze, grijs --> grijze

- Sommigen met een trema. Zo voorkom je dat het woord verkeerd wordt uitgesproken:  officieel --> officiële, reëel --> reële.

Het 'stoffelijk bijvoeglijk naamwoord'

van oude materialen

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt van welke stof het zelfstandig naamwoord is gemaakt. 

De uitgang eindigt op -en.

• goud + en : de gouden ring
• hout + en : de houten tafel
• Riet + en : het rieten dak

De spelling van het 'stoffelijk bijvoeglijk naamwoord' van nieuwe materialen

• plastic  bordjes 
• nylon jasjes
• suède laarzen
• kunstof platen
• aluminium buizen

                                                                                     Rubber en rubberen mag allebei!

Andere 'bn-ers'

1. Werkwoordsvormen: lachende leerlingen, pratende docenten (td + e)
2. Infinitief + te: de te spelen wedstrijd, het te vieren feest
3. Voltooid deelwoord: de gezochte man, het bezette winkelpand

Kies het correct gespelde bijvoeglijk naamwoord .

Deze ..... broek mag je niet samen
met de rode trui wassen.

1. katoene
2. katoenen
3. kattoene
4. kattoenen

Kies het correct gespelde bijvoeglijk naamwoord.

Het schuifje van de ..... cabine stond op rood.

1. bezette
2. bezete
3. bezet
4. besete

Trappen 

van 

vergelijking

Uitzonderingen:

goed/beter/best

veel/meer/meest

weinig/minder/minst

Trappen van vergelijking, bladzijde 140

Je stelt iets vast: als

Je maakt het groter: dan

Je overtreft alles

Als of dan? 

Gebruik als:

- bij net zo + even: net zo groot als, even mooi als

- bij niet zo: niet zo groot als

- bij drie keer, vier keer zo: vier keer zo groot als.

Gebruik dan:

- bij een vergrotende trap: meer dan, kleiner dan

- bij ander, andere en anders: Het is anders dan ik dacht.

= een vergelijking

= een tegenstelling

Vandaag ben ik even slim ...

Kies het juiste antwoord!

1. ... als hem.
2. ... als hij.
3. ... dan hem.
4. ... dan hij.

Wat?	Paragraaf 5.8 Woordsoorten: Gemaakte opdrachten nakijken Paragraaf 5.9 Spelling: opdrachten 1 t/m 7
Hoe?	Stil zelf of samen fluisteren
Hulp?	Boek, klasgenoot, dé beste Straver
Resultaat?	Huiswerk, toetsstof
Leerdoel?	Tegenwoordig deelwoord en bijvoeglijk naamwoord spellen, trappen van vergelijking
Klaar?	Daltontaak, lezen

Wat spel je nu goed?

tegenwoordig deelwoord

 bijvoeglijk naamwoorden 

trappen van vergelijking: als/dan

20 dicteewoorden

Einde van de les

Wie vindt alle taalvoutjes in dit gedicht?

Hoeveel foutjes staan in het gedicht?

                     goed

ik vind dichten best wel leuk

en ik kan het best wel goed

maar ik erger me aan de mensen

die mij vertellen hoe 'het moet'

doe gewoon eens niet de hele tijd

alsof je het beter weet dan ik

besef goed dat dit mijn werk is

niet gewoon iets voor erbij

maar ik neem het hen niet kwalijk

want men bedoelt het niet verkeerd

en het kan misschien zelfs zijn

dat ik van jouw kritiek wat leer

De meeste zelfstandige naamwoorden zet je in het meervoud door er -(e)n, -s, of -eren achter te zetten. Vaak kun je het meervoud gewoon opschrijven zoals je het hoort. Sommige zelfstandige naamwoorden hebben een bijzondere meervoudsvorm. In dit overzicht zie je zulke woorden met hun spellingsregel.

Bn afgeleid van vd

Van werkwoorden kun je bijvoeglijk naamwoorden maken. Je gebruikt hiervoor het voltooid deelwoord.