5.9 Spelling: td en bn

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Spellen bij Nederlands

Wat je in deze les leert ... 

§5.9 Spelling

Tegenwoordig deelwoord (td)

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Het tegenwoordig deelwoord (td) 

of onvoltooid deelwoord (od)

Een td geeft aan dat de actie nog bezig is. Iets is dus nog niet voltooid. 

Het td staat altijd met meerdere ww in een zin.

Spel td of od door een 'd' achter het hele werkwoord te zetten.

Rillend  van de kou stond ik op de ijsbaan.

Lachend zwaaide zij naar haar beste vriend.

We keken zittend naar de optocht.

Typ het tegenwoordig deelwoord.

(Huilen)

... kwam de actrice het toneel opgerend.

Typ het tegenwoordig deelwoord.

(hoesten)

Misha is ziek en ligt ... in bed.

Typ het tegenwoordig deelwoord.

Stuiteren

... van de zenuwen keken Patrick en Leonie naar Feyenoord - ADO.

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Een bijvoeglijk naamwoord 'zegt' iets over een zelfstandig naamwoord. Dat is een kenmerk of een eigenschap.

• Het spannende boek
• De bange man

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Soms staat het bn  achter het zelfstandig naamwoord (zn).

• De Disneyfilm is schitterend.
  

• Dagobert Duck is heel beroemd.

Spelling bn

Zet een -e achter het woord: de kleine, sterke, magere hond

Bij sommige bijvoeglijke naamwoorden moet je ook:

- de laatste letter verdubbelen: fris --> frisse, tof --> toffe

- een a, e, o of u weghalen: laag --> lage, rood --> rode

- een f in een v veranderen: gaaf --> gave, doof --> dove

- een s in een z veranderen: vies --> vieze, grijs --> grijze

Sommige bijvoeglijke naamwoorden schrijf je met een deelteken of trema. 

Zo voorkom je dat het woord verkeerd wordt uitgesproken, zoals officiële, reële.

Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

van 'oude' materialen

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt van welke stof het zelfstandig naamwoord is gemaakt. 

De uitgang eindigt op -en.

• goud + en : de gouden ring
• hout + en : de houten tafel
• Riet + en : het rieten dak

De spelling van het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord van 'nieuwe' materialen

• plastic  bordjes 
• nylon jasjes
• suède laarzen
• kunstof platen
• aluminium buizen

                                 Rubber en rubberen mag allebei!

Andere 'bn-ers'

1. Werkwoordsvormen: lachende leerlingen, pratende docenten (td + e)
2. Infinitief + te: de te spelen wedstrijd, het te vieren feest
3. Voltooid deelwoord: de gezochte man, het bezette winkelpand

Welk bn is juist gespeld?

1. zilvere kandelaar
2. zilveren kandelaar

Welk bn is correct gespeld?

1. officieele
2. officiele
3. officiële

Wat kies je?

Ik snap het! Ik wil graag zelf aan de slag.

Ik snap het nog niet zo goed. Ik wil graag opdrachten samen maken

Ik snap er geen hout van en wil graag extra uitleg van de docent krijgen.

Wat?	5.9 Spelling: opdrachten 2 t/m 6
Hoe?	Talent online of leerwerkboek B
Hulp?	Boek, theorie online, klasgenoot
Resultaat?	Bespreken in de klas
Leerdoel?	Tegenwoordig deelwoord en bijvoeglijk naamwoord spellen
Klaar?	Daltontaak

Wat weet je nu?

tegenwoordig deelwoord spellen

bijvoeglijk naamwoord spellen

Einde van de les

fluisteren

De deskundigen overlegden ...

Noteer het onvoltooid deelwoord van:

piepen

winnen

Het ... lotnummer is 657889!

Noteer het onvoltooid deelwoord van:

rappen

Noteer het onvoltooid deelwoord van:

zagen

De jongen viel wel op met zijn kaal ___ hoofd.

1. gescheerde
2. geschoren

Noteer het onvoltooid deelwoord van:

zitten

Het onvoltooid deelwoord

- maak je door achter het hele werkwoord een -d te zetten.

lachend

fluitend

lopend

knippend

zingen

De ... muzikant liep langs alle terrasjes.

Mijn ___ vriend vergat uit te kijken bij het oversteken.

1. getelefoneerde
2. telefonerende

Deze ___ broek mag je niet samen met de rode trui wassen.

1. katoene
2. katoenen

Wil jij mij even de ___ emmer aangeven?

1. plastic
2. plasticen

Gisteren is mijn oma naar haar ___ woning verhuisd.

1. aangepaste
2. aanpassende

De ___ trui is vuil en moet in de was.

1. roode
2. rode

instorten

Zo'n ... fort is nogal gevaarlijk.

Een ___ menigte begroette het elftal na de gewonnen wedstrijd.

1. juichende
2. juichente

De ___ minister gaf de journalist een kort antwoord.

1. geïrriteerde
2. geïrriteerte

Noteer het onvoltooid deelwoord van:

wantrouwen

Noteer het onvoltooid deelwoord van:

teleurstellen