Les 3 Democratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Geschiedenis

Introductie

Les 3 Democratie

Geschiedenis

Alles wat met het besturen van een land of stad te maken heeft noemen we:

1. politiek
2. poleis
3. polis
4. democratie

Leerdoelen

• Je kunt een beschrijving geven van vier verschillende manieren waarop een Griekse stadstaat kon worden bestuurd.

• Je kunt uitleggen hoe de Atheense democratie ongeveer werkte en waardoor die anders was dan de democratie in Nederland.

• Je kunt beschrijven hoe de democratie in Athene en andere Griekse stadstaten verdween.

Politiek

Op welke manieren werden stadstaten bestuurd in het oude Griekenland?

• Monarchie
• Aristocratie
• Tirannie
• Democratie

Monarchie

• Poleis waren in het begin vaak een monarchie.
• Een erfelijke koning (monarch) heeft de macht.
• Geadviseerd door een raad van ouderlingen (oude wijze mannen).
  

Aristocratie

• Bestuur door een kleine groep aanzienlijken (rijken).
• Dit waren vaak mensen van adel.
• Kwamen een paar keer per jaar samen in een volksvergadering en namen samen beslissingen.
• Geadviseerd door een raad van ouderlingen (oude wijze mannen).
  

• Griekse poleis hadden onderling vaak oorlog.
• Uitgevochten door zwaarbewapende soldaten.
• Rijke mannen, die zelf hun wapenrusting betaalden.
• In ruil voor het beschermen van hun polis kregen ze inspraak in het bestuur...
  

Tirannie

• Soms trok één van de aristocraten alle macht naar zich toe.
• Hij wordt dan een tiran: een alleenheerser.
• Zijn bestuur wordt dan een tirannie genoemd.
  

Een land met een regering van een groep aanzienlijken, heet ook wel...

1. aristocratie
2. monarchie
3. democratie
4. tirannie

Een regering waarbij het volk beslist, heet ook wel een

1. aristocratie
2. democratie
3. monarchie
4. tirannie

Wat is een tirannie?

1. Een regering van een kleine groep aanzienlijken
2. Een regering waarbij het volk beslist
3. Een regering door een vorst, meestal een koning
4. Een regering met een alleenheerser die de macht gegrepen heeft

Atheense democratie

• 508 v.C. 
• Alle Atheense mannen ouder dan 18 met burgerrecht mochten meebeslissen in de volksvergadering over:
• Oorlog en vrede
  
• Bondgenootschappen
• Wetten
  

Atheense democratie

Dagelijkse gang van zaken: raad van 500.

• 500 burgers
• Elk jaar opnieuw geloot.
• Wetsvoorstellen
• Financien 
• elke maand werden er 50 mannen aangewezen die in die maand de leiding over de stad hadden.
  

Atheense democratie

• Athene is dus een democratie geworden: 
• Het volk beslist.
• Volksvergadering kwam ongeveer 40 keer per jaar bij elkaar.
• Alleen niet alle mannen met burgerrecht kwamen opdagen.
• De arme mannen moesten gewoon werken.
• Oplossing: de eerste 6000 personen krijgen een vergoeding.
  

Schervengericht

• Alle aanwezigen moesten op een potscherf de naam van een ongewenste burger krassen.​ 
• Als er tenminste 6000 scherven waren bekrast, werd er gestemd.​ 
• De man die de meeste stemmen had gekregen werd voor 10 jaar verbannen uit de polis Athene.  ​

Noem 1 verschil tussen de Atheense democratie en de Nederlandse democratie.

Noem 1 overeenkomst tussen de Atheense democratie en de Nederlandse democratie.

Atheense democratie

Volksvergadering:

• namen besluiten over oorlog & vrede.
• keurden wetten goed of af.
• kozen de leiders van het leger en de vloot.
• 40 keer per jaar bij elkaar.

Bescherming Atheense democratie

Elk jaar stemde de Atheense volksvergadering of er een schervengericht gehouden zou worden.     

Voorkomen dat een kleine groep aristocraten of een tiran de macht zou grijpen.

Huiswerk

2.3 Democratie

35, 41, 45 t/m 47, 51, 52 en 54