De Vikingen - beeldvorming

HISTORISCHE BEELDVORMING
In de toekomst... kijkt men naar het heden,

in het heden... kijkt men naar het verleden.

of hoe beelden kunnen veranderen.
1 / 38
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisSecundair onderwijs

Cette leçon contient 38 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

HISTORISCHE BEELDVORMING
In de toekomst... kijkt men naar het heden,

in het heden... kijkt men naar het verleden.

of hoe beelden kunnen veranderen.

Slide 1 - Diapositive

WOORDEN
beeldvorming
perspectief 
argumentatie

Slide 2 - Diapositive

De Vikingen
Beeldvorming

Slide 3 - Diapositive

Beeldvorming in de middeleeuwen

Slide 4 - Diapositive

Teken de tijdlijn

Slide 5 - Question ouverte

De periode van de middeleeuwen start...
A
500 voor Christus
B
500 na Christus
C
1000 voor Christus
D
1000 na Christus

Slide 6 - Quiz

Rond 400 werd het Romeinse Rijk definitief in 2 gesplitst, namelijk
A
het Noord- en Zuidelijke Rijk
B
het Oost-en Westelijke rijk
C
Het Noord- en oostelijke Rijk
D
Het Zuid- en Westelijke Rijk

Slide 7 - Quiz

Het West-Romeinse Rijk werd rond 500 bedreigd door
A
de Germanen
B
de Turken
C
de Grieken
D
de Vikingen

Slide 8 - Quiz

Slide 9 - Diapositive

Context: verloop plundertochten in het westen
- Voor eind 8ste eeuw: al handelscontacten met de Noormannen en het westen
- 793: aanval op Lindisfarne 
- 9de eeuw: Frankische rijk 
- eind 9de eeuw: opnieuw meer in Engeland
-> Beeldvorming in middeleeuwse kronieken?
Inspelen op politieke situatie
Met het verdrag van Verdun in 843 werd het Frankische rijk verdeeld. Daarna volgde onderlinge rivaliteit, waardoor het Frankische rijk verzwakte. Dat maakte het gevoelig voor de invallen van de Vikingen. In datzelfde jaar overwinterde voor het eerst een Vikingvloot in het Frankische rijk. Geleidelijk aan evolueerde dit tot een blijvende Viking-aanwezigheid. Ook de vloten werden steeds groter: tot meer dan honderd schepen vielen Parijs aan in 845. Deze vloot werd geleid door de bekendste aller Vikingen, Ragnar Lothbrok.
Pas in 862, wanneer Karel de Kale een relatieve stabiliteit in het rijk wist te bereiken, kon duurzaam verzet georganiseerd worden. Hij liet versterkte bruggen bouwen over de belangrijkste waterwegen en controleerde de passage door de kleine openingen met bewegende blokkades en kettingen. Dit had onmiddellijk effect - de Vikingen zochten andere oorden op.
Vanaf dat moment getuigen de Engelse verslagen over massale invallen; de Vikingen hadden opnieuw hun pijlen op Engeland gericht.
Seizoensgebonden invallen
Plundertochten waren in eerste instantie seizoensgebonden campagnes. 
Escalatie
"Minder dan een eeuw eerder renden misschien enkele tientallen mannen het strand op om het klooster van Lindisfarne te brandschatten, in een aanval die waarschijnlijk in minder dan een dag voorbij was. Bij Parijs belegerde een vloot van honderden schepen  met duizenden Vikingen een van de grootste steden van Europa een jaar lang (885-886), en vocht slagen uit met de beste soldaten die het Frankische rijk in het veld kon brengen. De snelheid en de schaal van de escalatie is adembenemend" 
(Neil Price, De Vikingen, een nieuwe geschiedenis. Nieuw Amsterdag, 2020, p. 341).

Slide 10 - Diapositive

Opdracht 
Op welke manier probeerden auteurs via hun taalgebruik de lezers te beïnvloeden? 
Of nog: welke woorden houden een waarde-oordeel in?

ONDERLIJN

Slide 11 - Diapositive

Slide 12 - Diapositive

Welke woorden verraden het standpunt van de auteurs?

Slide 13 - Carte mentale

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 

Perspectief?

Slide 14 - Diapositive

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 


Perspectief?


Geschreven tekst: kronieken


Slide 15 - Diapositive

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 


Perspectief?


Geschreven tekst: kronieken

Eigen ervaringen en mondelinge overlevering


Slide 16 - Diapositive

Middeleeuwse beeldvorming

Soort bron?

Gebaseerd op? 


Perspectief?


Geschreven tekst: kronieken

Eigen ervaringen en mondelinge overlevering

Vanuit het standpunt van de slachtoffers


Slide 17 - Diapositive

Beeldvorming in de 19de eeuw

Slide 18 - Diapositive

Doorstreep het beeld dat niet correct is.

Slide 19 - Diapositive

Beeldvorming in de 19de eeuw

Slide 20 - Diapositive

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?

Slide 21 - Diapositive

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Prenten en schilderijen 
(-> ver-beelden van geschiedenis)



Slide 22 - Diapositive

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Prenten en schilderijen 
(-> ver-beelden van geschiedenis)
Geschreven teksten uit de ME 
+ aangevuld met eigen fantasie



Slide 23 - Diapositive

Beeldvorming 19de eeuw

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Prenten en schilderijen 
(-> ver-beelden van geschiedenis)


Geschreven teksten uit de ME 
+ aangevuld met eigen fantasie

Vanuit het standpunt van afstammelingen van slachtoffers (Franse geschiedenis)


Slide 24 - Diapositive

Hedendaagse beeldvorming

Slide 25 - Diapositive

Slide 26 - Vidéo

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Historisch werk




Slide 27 - Diapositive

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk



historische gebeurtenissen
+ fantasie 
voor entertainment



Slide 28 - Diapositive

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk



historische gebeurtenissen
+ fantasie 
voor entertainment


vanuit standpunt van de Vikingen 
- als veroveraars meestal

Slide 29 - Diapositive

Slide 30 - Diapositive

Goede wetenschappelijke inleiding
- bronnen in kaart brengen + belang van tekstkritiek
- bestaande onderzoeksmethoden + eigen positie
- clichés vermijden - markeer de clichés

Slide 31 - Diapositive

Goede wetenschappelijke inleiding
- bronnen in kaart brengen + belang van tekstkritiek
- bestaande onderzoeksmethoden + eigen positie
- clichés vermijden:
  • homogeniteit van Vikingen -> multicultureel*
  • 'Noormannen' -> uitsluiting van vrouwen en kinderen
  • plunderaars -> ruimer beeld

Slide 32 - Diapositive

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?


Historisch werk




Slide 33 - Diapositive

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk

Synthese van verschillende bronnen: 
- archeologische vondsten
- teksten
- saga's en poëzie
- DNA-analyse
...
Belang van tekstkritiek


Slide 34 - Diapositive

Hedendaagse beeldvorming

Soort bron?


Gebaseerd op? 


Perspectief?



Historisch werk

Synthese van verschillende bronnen: 
- archeologische vondsten
- teksten
- saga's en poëzie
- DNA-analyse
...
Belang van tekstkritiek

Vanuit standpunt van Vikingen - 
clichés vermijden


Slide 35 - Diapositive

Beeldvorming vandaag
- in populaire cultuur: nog steeds veel stereotypen

- in wetenschappelijk onderzoek: meer aandacht voor nuancering
  • rijkdom van cultuur en economie
  • aandacht voor verschillende perspectieven
-> een werk dat nooit voltooid is

Slide 36 - Diapositive

'Geschiedenis' nooit voltooid...
Hoe blijkt dit?

Slide 37 - Diapositive

'Geschiedenis' nooit voltooid...
Titel luidt: 'een geschiedenis' en niet 'de geschiedenis'

  • geschreven vanuit een bepaald perspectief
  • niet volledig

Slide 38 - Diapositive